SYBE SYBESMA: ONVERGETELIJK
JOODS LEVEN VOOR DE OORLOG
'T KLEINE KRANTSJE
Ai; YAq rS
f I I Wzuin igopuwcygeH
VOOR LEEUWARDEN EN DE WIJDE WERELD ER
Hij woonde hier niet en hij was ook geen geboren Leeuwarder, maar toch moeten heel
veel Leeuwarders hem hebben gekend: de twee weken geleden op éénenzestigjarige
leeftijd overleden dichter en classicus Drs. Sybe Sybesma liet zich vrijwel dagelijks in
Leeuwarden zien en dan vooral in de omgeving van het station. Met de trein hier aan
komend vanuit zijn woonplaats Heerenveen spoedde hij zich dan naar het hotel De
Pauw om daar aan de stamtafel plaats te nemen en er, de laatste tijd weer voorzien
van een woeste baard, zeer nadrukkelijk aanwezig te zijn.
Een wat je noemt kleurrijke figuur, die er hartstochtelijk van genoot druk vertellend en
discussiërend het middelpunt van een vrolijke schare vrienden te zijn.
me daar zag binnenkomen met
een kolossale koffer voor de
dichtbundel en een grote geld
kist voor de riks - als geen ander
wist hij te genieten van dergelij
ke jokes.
Heel velen zullen dankbaar blij
ven denken aan deze aimabele
Sybe Sybesma, die ons zo on
verwacht en te jong heeft moe
ten verlaten.
In het hotel De Pauw blijft de
herinnering aan deze unieke fi
guur op een treffende wijze be
waard: hotelier Anne Boelens
zal een koperen plaatje aan
brengen in de stoel, waarop hij
altijd zat. Alleen de naam op het
plaatje zegt genoeg: "Sybe Sy
besma".
Fenno L. Schoustra
En vrienden vond Sybe Sybes
ma niet alleen in De Pauw, maar
in al die etablissementen, waar
hij op gezette tijden, ogenschijn
lijk gehaast en doeltreffend, bin
nenviel, zoals in De Reade
Swetser in Heerenveen, in De
Wyngert in Wijtgaard en bij Jik-
kie Ozinga in Sneek.
Daar deed hij dan, op de mo
menten, dat het bij gebrek aan
toehoorders stil viel om hem
heen, zijn werk: het schrijven in
zijn karakteristieke handschrift
van lange brieven aan bestaan
de of denkbeeldige geliefden en
het scheppen van gedichten, die
hij dan later vol verve voordroeg
bij elke gelegenheid, die hij
kreeg of nam.
Sybe Sybesma, een zoon van
de vroegere veearts-dichter Rin-
tje Pieters Sybesma in Heeren
veen was van de partij op tal van
poësieavonden, die hij ook zelf
wel organiseerde en in verschei
dene Friese tijdschriften publi
ceerde hij zijn werk.
In 1978 en 1984 verschenen
respectievelijk zijn bundels "En
Marge" en "Op 'e ranne".
In dat laatste jaar kende de Oli
vier Boelstra Stichting in Stiens
hem voor zijn dichtwerken de
literatuurprijs toe.
Na zijn gymnasiumtijd in Leeu
warden studeerde hij klassieke
talen in Amsterdam, waarna hij
leraar werd, o.a. in Sneek, in het
Zeeuwse Oostburg en in Breda.
Lang hebben deze leraarschap
pen niet geduurd - zijn bohemien
achtige aard moet het hem
moeilijk hebben gemaakt lang
voor de klas te staan.
DE KROON
Voor Sybe Sybesma in De Pauw
een gezellig toevluchtsoord
vond, frequenteerde hij het Hotel
De Kroon en het was daar, dat ik
hem aantrof in journalistieke
kring op de dag, dat er van mijn
hand een boek verscheen,
waarin Sybe had kunnen figure
ren, wanneer hij toen al niet
meer had geleefd.
"Rare Snaken in Friesland"
heette dat boek en van alle aan
wezigen was er niet een, die het
wenste aan te schaffen tegen de
geldende winkelprijs. De een
>7/t£4. - SPUD
Op de laatste dag van Hotel De Kroon, 15 december 1979, zette
Sybe Sybesma deze dichtregels op papier. Het gebeurde tijdens een
bijeenkomst van de "Amicitia memorial Dinner Momevent", die op
deze dag haar derde trefpunt zag verdwijnen.
wilde een speciale korting van
vijftig, de ander van zestig, een
derde van zeventig procent,
waarna Sybe Sybesma een plot
seling einde maakte aan deze
miereneukerij.
"Ik wil het hebben met een rijks
daalder toe," riep hij, waarop ik
reageerde met een "Verkocht!"
Zo kreeg Sybe een exemplaar
met een opdracht en nog een
riks erbij en hij vond de stunt zo
mooi, dat hij mij deze gang van
zaken later, alsof ik hetzelf niet
had meegemaakt, nog wel een
keer of tien in kleuren en geuren
vertelde - Sybe viel met zijn ver
halen nog wel eens in herhalin
gen.
Na korte tijd revancheerde hij
zich door me op een vroege zon
dagmorgen uit bed te bellen met
de opdracht onmiddellijk in hotel
De Kroon te verschijnen voor het
in ontvangst nemen van een van
zijn pas verschenen dichtbun
dels. Met een opdracht en.
een rijksdaalder toe.
Het was een stralende Sybe, die
Vervolg van pag. 5
terug de geschiedenis in toen
het Joodse rusthuis nog in de
Boterhoek was, het 'Hof van
Goosen'. Hier sleten onze Jood
se stadgenoten hun laatste le
vensavond; de meesten in het
verleden koopman en koop
vrouw, mensen van de handel,
nu rustend op hun lauweren.
Voor ons als kinderen was het
een geheimzinnig gebouw met
de grote blauwe stoep en de
brede deuren en als er eens een'
oude man of vrouw buiten
kwam, namen wij gauw de
vlucht. Hier leefden de Sara's en
Rebekka's, de Daniëls en de
Mozessen broederlijk en zuster
lijk bijeen, de tijd besprekend
van de florissante handel in de
Friese hoofdstad. Eén der be
jaarden uit dit rusthuis was een
Troostwijk, een fleurige oude
baas met twinkelende oogjes en
rossige bakkebaardjes. Eens
per jaar gingen de ouden van
dagen uit het rusthuis een dag
vacantie houden; ze stapten dan
met elkaar in een grote autobus
en de reis ging naar Apeldoorn,
Berg en Bos, of ook wel naar
Amsterdam. Troostwijk zorgde
voor de vrolijke noot en bij deze
gelegenheden stak hij zich in
een clownspak, geel van kleur
en met rode balletjes bewerkt en
dito baret. Gelooft u maar dat
deze oudjes een gezellige dag
hadden en s'avonds voldaan
huiswaarts keerden. Hebben wij
nu bij de kleine handelaren stil
gestaan, ook in onze stad waren
zeer veel zakenlieden en fabri
kanten. Over de Kelders no. 15
was daar Cohens zaak in speel
goederen, een kinderparadijs
waar zoveel mooi speelgoed
stond dat je als kind er van wa
tertanden zou. En dan de pretti
ge hulp die je daar ondervond
van mevrouw Cohen en haar
winkeljuffrouw, later de echtge
note van de heer Schuyer. Dan
was daar het pakhuis van de fa.
Cohen op Camstaburen, dat nog
bestaat en Benninga, handelaar
in boter.
CÓP
en..'Uwgeld-
WEET ALLES VAN BRILLEN ÉN HEEFT DE MOOISTE
Leeuwarden, Nieuwestad 55 en Schrans 21 Harlingen, Voorstraat 63
OMHEEN
pagina
