HEEL VEEL KOFFIEHUIZEN
AAN 'T OUDE SCHAVERNEK
'T KLEINE
KRANTSJE
'T KLEINE KRANTSJE
VOOR LEEUWARDEN EN DE WIJDE WERELD ER OMHEEN
pagina 3
Onze fotoprijsvraag van vier weken geleden ,,Leewadders, waar is dit?" heeft een be
scheiden aantal inzendingen opgeleverd van abonnees, die allen begrepen, dat de fo
tograaf voor het maken van zijn plaatje op het Groot Schavernek had gestaan - wat hij
fotografeerde waren enkele huizen aan de overkant van het Klein Schavernek. Enkele
inzenders zeiden nog ietwat te twijfelen, maar desondanks de gok toch maar te wa
gen, anderen waren onmiddellijk volkomen zeker van hun zaak en weer anderen
hadden het toch verstandig gevonden om ter plaatse te zien of hun veronderstelling
klopte met de werkelijkheid.
„Zoals u schreef zijn er verschil
lende mensen, die de opgaven
de laatste tijd moeilijker vinden
dan ze wel eens zijn geweest en
daar ben ik het wel enigszins
mee eens" aldus de heer R.
Poelstra te Leeuwarden. Dat
gold ook voor deze opgaaf. In
eerste instantie dacht ik aan het
Klein Schavernek maar dat be
twijfelde ik toch, omdat er niet zo
lang geleden ook al een opgave
was geweest van deze kant,
hoewel iets verder. Mijn gedach
ten gingen dan ook meer uit
naar de richting Turfmarkt-Tui
nen. Hier kon ik het echter niet
vinden en ik ben daarom toch
maar gaan kijken op het Klein
Schavernek, waar we kort gele
den nog eens in de antiekzaak
van Boomsma en Hut waren ge
weest en ja hoor, het bleek dit
pand te zijn met de panden num
mer 6, de makelaardij Almata en
nummer 10 het Atelier 1887. Als
de opgaven nu niet moeilijker
worden zal ik proberen nog een
tijdje mee te doen, maar straks
met de vakanties komt het wel
eens ongelegen om de opgege
ven plaatsen zelf te controleren
en dan zal ik wel eens een keer
overslaan. Ik vind het steeds
weer een verrassing om de uit
slag te vernemen en ik denk met
mij velen, zoals je hier en daar
wel eens hoort".
En dan laten we nu iemand aan
het woord, die ons veel kan ver
tellen van het „oude Schaver
nek" en wel de heer Piet Jorna
te Leeuwarden.
„Het linkerhuis" zo schreef hij
ons, „is gebouwd in 1887 en
jarenlang bewoond geweest
door het echtpaar Munsterman
en een ongetrouwde zoon, die
allen op hoge leeftijd overleden.
De Munstermans waren rijtuig
schilders en hadden een werk
plaats op de hoek van de Hania-
steeg en de Molensteeg. Dat
was een heel knap gebouwtje
met, voor de rijtuigen, hoge dub
bele deuren. Dit huis. is in later
jaren slecht onderhouden en
verknoeid.
IN HET KONIJN
Het middelste huis heette van
ouds „In het Konijn", zoals er
zoveel huizen in de stad ge
noemd zijn naar een gevelsteen.
Mogelijk zit die steen nog achter
de negentiende eeuwse bepleis
tering. De gevel is laat achttien
de eeuws gebouwd van kleine
Friese steen. Op 10 mei 1900 is
het pand gekocht door een ze
kere Ramkema als koffiehuis en
het heette toen „De Rambam".
In 1916 verkocht Ramkema het
huis aan de borstelmaker De
Boer; in 1984 werd het pakhuis
gekocht door de antiekzaak
Boomsma-Hut.
Het rechterpand is, op oudere
fundamenten, omstreeks 1900
gebouwd en nu eigendom van
het kantoor Makelaardij Haven-
ga. Dit huis met bovenwoning is
jarenlang bewoond geweest
door het echtpaar Eijgelaar.
Deze Eijgelaar bestond het eens
om mij om vijf uur in de morgen
wakker te maken door een groot
vloerkleed over de brugleuning
van de Westerpijp uit te kloppen.
Ik woonde toen - plusminus
1941 - nog bij mijn ouders aan
de Westerplantage, de zaak in
messen en scharen. Dit huis
loopt door en heeft aan het
Schavernek twee uitgangen. Ik
sliep aan de kant van het Scha
vernek op een zolderkamer met
kajuit. Om Eijgelaar te waar
schuwen, dat ik geen vrede had
met dat vroege geklop begon ik
te gooien met stoofperen, waar
van er op zolder een halve em
mer binnen handbereik stond.
Eijgelaar zag wel af en toe op,
maar begreep mijn bedoeling
niet en bleef doorkloppen tot hij
klaar was. Pas toen kon ik weer
slapen. Maar later lagen er op
het Schavernek geen stoofperen
meer - hij zal ze wel opgeraapt
hebben, denk ik zo. Ook dat huis
is in vroeger jaren een koffiehuis
geweest, zoals zoveel huizen
aan het Schavernek een be
stemming hadden als koffiehuis,
logement, herberg, of..bor
deel. Dit alles vanwege de trek
schuiten, die hier lagen, wat veel
vertier gaf. De trekschuiten voe
ren af en aan naar de steden en
dorpen in Westergo; ze waren
bedoeld voor het vervoer van
reizigers en werden getrokken
door paarden langs trekwegen.
De snikken voeren aardig op
schema door de constante loop
van de paarden. Vanaf het
Schavernek moest eerst met de
kloet, de vaarboom, gewerkt
worden naar het Verlaat, waar
de paarden stonden aan de
Sneker- en Harlingertrekweg.
Daar was hun stal en daar was
ook het Tolhuis, „de Snitser-
stal", een schuurachtig gebouw,
waarin later een schipperswinkel
was van Griet en Janke. Plusmi
nus 1925 is het afgebroken tij
dens het dempen van het voor
laatste spoordok op de plaats
waar nu het Middelzeehuis
staat. Het tijdperk van de trek
schuit eindigde met de opkomst
van de stoom en dat tijdperk
heeft meer dan honderd jaar ge
duurd".
Tot zover de interessante infor
matie van de heer Jorna. En dan
nu de winnaar van het uitge
loofde prijsje, een exemplaar
van het fotoboekje „Leeuwar
den, ach ja, zo was het.Het
werd de heer R. Poelstra,
Leeuwerikstraat 186 te Leeu
warden.
Verdwenen en gevonden
Op Ameland was sinds Donder
dag de 76-jarige D. J.G. verdwe
nen. Nadat reeds eenigen malen
onderzoekingen naar hem wa
ren gedaan, ging men er Zondag
weer op uit. Een vijftigtal man
nen, van wie 25 man ter paard,
ging de duinen in en vonden den
armen man, die sedert Donder
dagmiddag spijs noch drank had
gebruikt, op het meest oostelijke
en onbewoonde deel van het
eiland. Hij verkeerde echter in
deerniswaardigen toestand. Na
dat hem door de vinders eenig
voedsel was verstrekt, werd hij
per wagen naar zijne woon
plaats teruggebracht.
(1902)
voor Leeuwarden en de
wijde wereld er om heen
Een uitgave van Fenno
Schoustra's Publiciteits-
kantoor
Verschijnt eenmaal in de
veertien dagen
Abonnementenadministra
tie: Postbus 858, 8901 BR
Leeuwarden.
Abonnementsgelden Post
giro: 98 10 62
Redactie en advertentie-af
deling: Vredeman de Vries-
straat 18921 BP Leeuwar
den.
Telefoon: (058) 120302
Geopend: dinsdag en
woensdag, uitsluitend 's
morgens van 9 tot 12 uur.
's Middags en van don
derdag tot en met maan
dag gesloten.
Abonnementsprijs:
voor Nederland 29,- per
jaar; voor het buitenland:
55,-per jaar.
Losse nummers afgehaald
1,75 per stuk. Per giro
besteld (Postgiro
98 10 62): 2,75 voor 1
ex., 4,75 voor 2 ex.,
6,25 voor 3 ex.
Het lidmaatschap van 't
Kleine Krantsje staat alleen
open voor lezers, die zich
door hun aanmelding ak
koord verklaren met de
hiernavolgende 'leverings
voorwaarden':
Het abonnementsgeld
moet vooruit worden be
taald.
Op de 1e februari dient het
abonnementsgeld voor het
dan lopende jaar te zijn be
taald.
Geschenk-abonnementen
en abonnementen van le
zers in het buitenland moe
ten op de 15e december
van het voorafgaande jaar
zijn betaald.
Lezers, die zich niet telefo
nisch of schriftelijk, maar
per giro-overschrijving als
abonnee aanmelden, wordt
verzocht op het girostrookje
te vermelden:
Nieuwe abonnee.
Wie het abonnementsgeld
voor een ander betaalt,
dient duidelijk de naam en
het adres te vermelden van
de abonnee, voor wie wordt
betaald.
Adreswijzigingen moeten
minstens 10 dagen voor het
verhuizen schriftelijk wor
den doorgegeven: Postbus
858,8901 BR Leeuwarden.
Abonnementen, die niet
vóór 1 december schrifte
lijk zijn opgezegd. (Postbus
858, 8901 BR Leeuwarden)
worden automatisch ver
lengd.
