pagina 14
WIE HIER GEBOREN IS
VERKEERDE KANT
Max Blokzijl werd in de donkere
dagen van de bezetting een van
de bekendste figuren aan de
verkeerde kant. Hij heeft zijn
handen niet aan moord en dood
slag vuilgemaakt, maar trachtte
zijn landgenoten wel oraal te
vergiftigen - hij was de meest
vooraanstaande propagandist
van het nationaal socialisme in
Nederland.
gezindheid bepaald geen ge
heim.
BRANDENDE KWESTIES
Later had hij op de maandag
morgen zijn Politieke Week-
praatje en op de donderdaga
vonden zijn praatje met de titel
'Brandende kwesties'. In het
midden van 1941 werd Max
Blokzijl benoemd tot Hoofd van
de afdeling Perswezen van het
departement van Volksvoorlich
ting en Kunsten; een jaar later
werd hij Hoofd van de afdeling
Propaganda van dit ministerie.
Door de toon van zijn praatjes
maakte Max Blokzijl zich bij het
goede deel van het Nederlandse
volk buitengewoon gehaat -
weinigen zullen het dan ook
hebben betreurd, dat hij ter dood
veroordeeld werd. Maar Max
Blokzijl heeft wel de enorme
pech gehad, dat hij zo snel na de
oorlog werd berecht - wanneer
hij later had terechtgestaan zou
hij het er zonder enige twijfel met
een vrijheidsstraf hebben afge
bracht. Op de zestiende maart
1946 werd het vonnis voltrokken
in Den Haag - hij was de eerste
Nederlander, die na de bevrij
ding als landverrader voor het
vuurpeloton stierf.
Een Leeuwarder van geboorte
dus, deze verachtelijke figuur, er
helpt geen zoete lieve gerritje
aan. Maar welke waren de ban
den, die Max Blokzijl met Leeu
warden verbond? Wel, ze waren
er nauwelijks. Want Max was
nog geen half jaar oud, toen zijn
ouders al van hier naar Kampen
verhuisden en ook de banden
van deze ouders met Leeuwar
den zijn het noemen amper
waard.
Vader Eduard Karei Blokzijl was
geboren in Maastricht, moeder
Anna Elisabeth Hoeffelman
kwam ter wereld in Paramaribo.
In juli 1882 verhuisde Blokzijl
Senior van Paramaribo naar
Leeuwarden, waar hij in maart
1883 met Anna Elisabeth in het
huwelijk trad. Eduard Karei Blok
zijl was toen 1e Luitenant van de
Infanterie, beroepsmilitair dus.
Op 20 december 1884 werd Max
geboren, zoals we al eerder
hebben gezien en op 5 mei 1885
verliet het gezin Leeuwarden om
zich in Kampen te vestigen.
In zijn jonge jaren heeft Max
Blokzijl op een onschuldige ma
nier naam gemaakt als artiest,
samen met de later vermaard
geworden cabaretier Jean Louis
Pisuisse. Verkleed als de straat
muzikanten 'Naphtalie de Rosa'
en 'Joseph Pardo' trokken zij
door ons land. Hun 'Avonturen
als Straatmuzikant' verschenen
eerst in het Algemeen Handels
blad en werden later, omstreeks
1907, ook in boekvorm uitge
bracht.
Het toeval heeft gewild, dat niet
alleen Max Blokzijl, maar ook
Jean Louis Pisuisse door ge
weld om het leven zou komen.
De populaire cabaretier werd in
1927 op het Rembrandtsplein
doodgeschoten door de artiest
Tjakko Kuiper, de minnaar van
Jenny Giliams, Pisuisse's echt
genote. Ook zij verloor het leven
bij deze geruchtmakende schiet
partij, terwijl Tjakko Kuiper zich
zelf het leven benam.
DRAAD NAAR LEEUWARDEN
Merkwaardigerwijs loopt er ook
weer een draad van Jean Louis
Pisuisse naar Leeuwarden. Het
was hier, dat hij zijn laatste - ze
ven en veertigste - verjaardag
vierde. Op het terras van het
hotel De Doelen aan de Voor
streek is toen een historische
foto gemaakt, waarop we het
gehele gezelschap van Pisuisse
kunnen zien, met zijn vrouw Jen
ny Giliams en. met Tjakko
Kuiper, de moordenaar in spé.
Kort na het maken van deze foto
vielen de fatale schoten op het
Rembrandtsplein. En nog eens
negentien jaar later vielen ook
de fatale schoten voor Max Blok
zijl. Naphtalie de Rosa en Jo
seph Pardo.
Alle ouderen, die de bezettings
jaren hebben meegemaakt, zul
len zich Max Blokzijl herinneren
als de man van de radiopraatjes,
waarin hij de Nederlanders aan
moedigde aan Duitse kant te
gaan staan.
In totaal is hij een honderd keer
De curieuze foto van het cabaretgezelschap van Jean Louis Pisuisse, die kort voorde moord op het Rembrandtplein, op het terras van het
Leeuwarder hotel De Doelen werd gemaakt. Links de echtgenote van Pisuisse met naast haar Tjakko Kuiper, de moordenaar. Verder van
links naar rechts: mevrouw Colin, Sophie Gallé-Rué, Jean Louis Pisuisse, Henk Stuurop, Paul Colin, B. Boks en Alex de Haan. Voor de ta
fel Hans Snel. Op de andere foto Max Blokzijl: even luchten.
Iedere stad, elke plaats, elk dorp zal er prat op gaan daar geboren figuren te kunnen
aanwijzen, die het ver gebracht hebben in de wereld. Nog maar net is in Leeuwarden
het borstbeeld onthuld van de dichter-dominee Frangois Haverschmidt, oftewel Piet
Paaltjens, die een anderhalve eeuw geleden in onze stad geboren is. Piet Paaltjens
heeft, nadat hij hier het levenslicht zag, niet zo heel veel meer met Leeuwarden te ma
ken gehad, maar we zijn er toch een beetje trots op, dat deze vermaarde man van de
'snikken en de grimlachjes' ooit een van de onzen was.
Het omgekeerde zal natuurlijk voor de microfoon geweest en
ook het geval kunnen zijn: dat de een aantal van zijn praatjes
geboorteplaats het later betreurt werd gebundeld en in brochure-
haar naam te moeten verbinden vorm uitgegeven onder de titels
aan een figuur, die het slechte 'Brandende kwesties' en 'Ik zei
pad opging en die kans zag in tot ons volk.Door ze huis aan
zijn leven aller achting te verspe- huis te verspreiden trachtten de
len. Wat onze stad Leeuwarden nationaal-socialisten beide bro-
betreft is dat het geval met de chures onder de ogen te bren-
beruchte Max Blokzijl, die in de gen van het gehele Nederlandse
oorlogsjaren aan de verkeerde - volk.
kant ging staan en die na de
bevrijding als eerste landverra
der in ons land werd geëxecu
teerd: de ouders van Max Blok
zijl, officieel Marius Hugh Louis
Wilhelmus Blokzijl, woonden in
Leeuwarden, toen de kleine Max
hier op de twintigste december
1884 het levenslicht zag.
Max Blokzijl, die voor de oorlog
als journalist in Berlijn had ge
werkt, sloot zich al in 1935 als
donateur bij de Nationaal Socia
listische Beweging aan. Zes jaar
later, op 8 februari 1941, begon
hij met zijn vijftien minuten du
rende radiopraatjes. 'Ik was er
zelf bij' was de titel van het eer
ste van een serie van negen.
Daarin maakte Blokzijl van zijn
