'T1IEII1E KKAHTEJE
OPBLOEIENDE GROENTEHANDEL
IN NAOORLOGSE JAREN
MIJN NAAM IS
VOOR LEEUWARDEN EN DE WIJDE WERELD ER OMHEEN
Laten we eens zien welke fruit
en groentehandelaren er in
Leeuwarden waren in de eerste
jaren na de oorlog. We begin
nen bij de Nieuwekade. Dan
hadden we, in de Nieuwe Oos
terstraat, de eerste handelaar
met de naam Fahner. Even
verder was Jan van der Meulen
gevestigd, wiens zoon de zaak
nu nog voortzet op deze plaats.
In de Oude Oosterstraat was
Gardenier, de groenteboer en
op de Wirdumerdijk hadden we
Adr. Fahner naast de bioscoop.
Op de Nieuwestad bij de Alge
mene Friesche was K. Wierda
met zijn specialiteiten en om de
hoek, naast de apotheek van
Uffelie, zat Rein de Jong in het
pand, waarin nu Van den Akker
is. Van dit pand viel eens een
stuk stenen vensterbank naar
beneden en doodde een voor
de etalage staande vrouw, 't
Kleine Krantsje heeft hierover
al eens geschreven.
ALTIJD ONDERWEG
Dan de Kleine Kerkstraat in,
waar we de firma Keverkamp
aantroffen met enige huizen
verder zijn collega Hoogterp in
het smalste pand van de Kleine
Kerkstraat met het stoepje.
Hoogterp was altijd onderweg,
van 's morgens vroeg tot 's
avonds laat. Altijd was hij wel
ergens met zijn bakfiets in
Leeuwarden te vinden.
Terug naar de Nieuwestad, dan
vonden we aan de drukke kant
eerst de groentezaak van Cam
ping, de Huizumer Fruit- en
Groentehal. Deze naam was uit
rancuneuze overwegingen ge
geven. De eigenaar was in Hui-
zum woonachtig en toen tijdens
de bezetting Huizum bij Leeu
warden werd gevoegd, kwam
de Huizumer naam op de Nieu
westad, de hoofdstraat van
Leeuwarden, op de gevel te
staan, zodat iedereen aan de
naam Huizum herinnerd werd.
Op de 'stille' kant van de Nieu
westad, hoek Sint Jacobsstraat,
zat Carel Dames, C.P. Dames
stond er op het raam. Op de
andere hoek, waar nu het Frie
sche Schathuis is, was de ge
renommeerde comestibleszaak
van de heer Snijder. In het
pand van Dames zat eerst
'Dove Jelle', bij oudere Leeu
warders ook nog wel bekend -
nu is er de Likkepot.
Op het Naauw, niet in het
Naauw zat Willem Fahner met
zijn speciale fruitzaak. Hij kon
keurige stellages in de portiek
opbouwen en hij had een hoop
specialiteiten, die alleen voor
de bovenste tienduizend waren
bestemd, als u begrijpt wat ik
bedoel. Chr. Fahner is er nog!
Gaan we verder, dan was de
volgende groenteman op de
Voorstreek te vinden; dat was
W. Weistra. Ook deze zaak is
er nog en heet nu, onder een
andere eigenaar, De Primeur.
Even verderop, aan de over
kant, zat Sam Dokter, waar nu
Schweigmann in zit. Sam had
niet bepaald de allermooiste
etalages - hoewel zijn naam op
een joodse afkomst lijkt te dui
den was hij dat niet. Na zijn
loopbaan als groentehandelaar
werd hij debiteur van de
Staatsloterij op de Put.
GEZONDE APOTHEEK
Over de brug, verder de Voor
streek op, was de volgende
collega Joh. Weistra, naar ik
me meen te herinneren in het
pand, waarin nu een zaak in
gehoorapparaten zit. Naast de
Centraal Apotheek was een
tweede apotheek, de Gezonde
Apotheek van Henk Jaasma op
de hoek van de Amelands
straat. Ook deze zaak is ver
dwenen.
Aan de overkant was de groen-
tezaak van Visserzoon. Altijd
bezig, altijd actief en nooit
klaar, 's Avonds om tien uur
Mevrouw Braaksma voor haar groentewinkel in de Breedstraat:
verleden tijd.
stond de zaak vaak nog op de
stoep uitgestald en waren va
der en zoon nog binnen bezig.
Wat hun werken betrof hadden
ze al lang miljonair moeten zijn,
maar dat werd je in dit vak niet
zo gauw - ik heb er niet een
gekend.
In de Breedstraat was Braak
sma, de groenteman, die het
hele drama van de Jodenbuurt
van zeer nabij meemaakte en
die niets kon doen. Machteloos
moest hij toezien, hoe praktisch
de hele buurt werd leeggehaald
en alle buren verdwenen. Hij
vertelde me wel eens, dat dit
aan zijn zie! knaagde en enige
jaren na de oorlog is hij, mee
door dit verdriet, gestorven.
Mevrouw Braaksma heeft nog
jaren de zaak voortgezet - ook
hierover vertelde 't Kleine
Krantsje al eens: de oudste za
kenvrouw van Leeuwarden.
Op de hoek van de Sacra
mentsstraat en de Breedstraat
was de groentezaak van Dijk
stra en op de hoek van de Slot
makersstraat en de Speel
mansstraat had de heer Groen
Sr. zijn bedrijfje.
FELLE CONCURRENTIE
Gaan we terug naar de Nieu-
weburen, dan zagen we daar
Auke Slof zijn activiteiten ont-
plooien, met vlak naast hem,
gescheiden door een smal
steegje, Jan Kramer in de Vij
zelstraat. Twee concurrenten,
geen collega's - fel was de
concurrentie daar in de Vijzel
straat, maar toch hielden bei
den het vol, tot aan hun AOW.
Terug naar de Nieuwekade.
Daar vonden we op de Tuinen,
naast de drukkerij van Eisma,
onze collega Hendrik van der
Wal, die voor en na zijn werk in
de winkel bij de firma Hempeni-
us assisteerde in de grossier-
derij.
Ik meen hiermee de groente
handelaren in de binnenstad
genoemd te hebben. Rest me
nog te zeggen, dat er ook nog
venters in de binnenstad hun
pakhuizen hadden en dan
noem ik op de Breedeplaats
Henk Kramer. In hetzelfde pak
huis had de fruithandelaar D.
Beista zijn opslag. Jarenlang
stond die bij het Diakonessen-
huis, voor Kramer daar zijn
plaats overnam.
Dan de zaken buiten de bin
nenstad. Op de hoek van de
Weerklank, nu de M. H. Tromp
straat, zat de groentehandelaar
M. van der Net met zijn dikke
hond Juno onder de kar. Een
klein actief mannetje, dat altijd
zijn eigen zuurkool en zoute
snijbonen inmaakte.
SANERING.
In de Tjerk Hiddesstraat was
aan de ene kant Willem Hayma
de winkelier en aan de andere
kant de hal van Woudstra, het
adres voor fruit, groente en vis.
Zowel de zoons van Hayma als
die van Woudstra hebben nog
jaren de zaken van hun vaders
voortgezet, maar ook hier was
sanering tenslotte de enige mo
gelijkheid, die openbleef. Op de
Bleeklaan was tegenover de
zaak van Mensink de groente
zaak van de heren Wobma en
Ferwerda, beiden afkomstig
van de Coöperatie Excelsior.
Chris Fahner uit het Naauw: hij is er nog.
En in de Paardestraat woonde
de heer Osinga, die ook actief
was in een ventwijk.
In de Goudenregenstraat was
de heer Vogt de man, die de
bloemenbuurten van groente
zou voorzien, aangevuld met
de nodige venterskarren. Hier
noem ik dan de namen van
Ype Stienstra, jarenlang de stu
wende kracht van de afdeling
Leeuwarden van de Nederland
se Bond van Groentehandela
ren. Ook was de eerder ge
noemde H. Kramer hier actief
en had B. van Zwol er een win
kel.
PAARD EN WAGEN
Aan de Groningerstraatweg,
maar dan wel helemaal bij Tol
huis, woonde M. van der Meu
len, de groenteman, die met
een paard en een mooie wa
gen zijn klanten bediende. In
de Van Leeuwenhoekstraat had
Visserzoon een dependance,
waar de jonge Jetse met zijn
vrouw de scepter zwaaide.
LOSSE VENTER
Via de De Ruyterweg, waar
Middendorp, de losse venter,
woonde en de Schapestraat,
waar D. Muntendam met zijn
vrouw vanuit een naast het
huis gebouwd onderkomen pro
beerde het dagelijks brood te
verdienen, bereiken we het ge
bied rondom Cambuur, de na
de oorlog gebouwde nieuwe
buurt. Hier werkten onder meer
de gebroeders Klaas en Marten
de Haan, ieder voor zich, de
een met de hondekar, de ander
met paard en wagen. Ook an
deren waren hier actief, maar
daar kom ik in een volgend ver
haal in 't Kleine Krantsje nog
wel op terug.
Vdb
BED
BIERMAN
BRITS
BIERSCHENK
DEKEN
BIERSTEKER
VAN DOMMELEN
DROOMER
DUT
VAN GEEUWEN
BAARD
KOMTEBEDDE
KRIBBE
BAARTMAN
LAKENS
BARBER
DE BLONDE
GLADHAAR
FIJNHAAR
HOOGBRUIN
KAAL
BIER
KAM
BIERHUIS
KNEVEL
