VROEGER ALLEEN MAAR
VOOR DE WELGESTELDEN
UIT GROOTMOEDERS ANSICHTENALBUM
'T KLEINE KRANTSJE
OVERPEINZINGEN OVER VAKANTIE
STADSNIEUWS
VAN VROEGER
voor Leeuwarden en de wijde wereld er omheen
Vakantie was weleer alleen weggelegd voor de welgestelden. Hier zien we ze gaan, op weg naar de Pyreneën in 1913. De foto is als
prentbriefkaart verstuurd door een zekere Jan aan mevrouw W. Z. de Vries, Zuidvliet 6 in Leeuwarden. Jan schreef over een
"grootsche natuur". "Wij moesten eerst per auto" berichtte hij, "toen per ezel en daarna te voet om hier te komen
In deze vacantietijd gaan mijn
gedachten terug naar de tijden
van voor de eerste wereldoor
log en die tussen de eerste- en
tweede wereldoorlog.
Een historisch overzicht van de
ontwikkeling van het begrip en
het voorkomen van vacantie
zou zeker interessant zijn,
maar de gegevens daarvoor
ontbreken mij.
Ik volsta daarom met weergave
van mijn herinneringen, welke
m.i. duidelijk illustreren hoe
groot de verschillen tussen he
den en verleden zijn op het ge
bied van vacantie.
WELGESTELDEN
Voor de eerste wereldoorlog en
ook nog daarna bestond vacan
tie gewoon nauwelijks, althans
voor de gewone man niet. Al
leen de welgestelden konden
zich permitteren zo nu en dan
- en dan meestal nog voor kor
te tijd - in eigen land op reis te
gaan.
De massa kwam er zelden aan
toe om anders dan op de zon
dag er eens een dagje op uit te
trekken.
Als men door een bizondere
meevaller in staat was een dag
onbetaald vrij te krijgen of te
nemen, het laatste bijvoorbeeld
als kleine zelfstandige, dan was
dat zo bizonder, dat men daar
over nog lang napraatte. De
voorbereiding van zo'n uitstapje
gaf al de nodige zorg en opwin
ding.
TREK UIT LOTERIJ
Zo herinner ik mij, dat mijn ou
ders een trek uit de loterij deel
achtig werd. Mijn vader deed in
agenturen en besloten werd de
nodige voorzieningen te treffen
om één werkdag vrij te maken
voor een reis per auto. Het was
al enige jaren na de eerste we
reldoorlog, maar auto's reden
er nog niet zoveel.
Wij hadden een kennis die voor
z'n zaak over een auto be
schikte en bereid bleek om te
gen een redelijke vergoeding
met mijn ouders een dag op
reis te gaan.
Een route werd uitgestippeld en
de tocht werd aanvaard. Het
weer was fraai. Onderweg werd
in een restaurant gegeten,
waarbij de chauffeur niet werd
vergeten. Dit buitenshuis eten
was al een bizondere beleve
nis I
Na een lange prachtige rit keer
de men zeer voldaan huis
waarts. Het was een grote dag
in hun leven, waar nog lang en
gedetailleerd met de kinderen
en familie over werd nagepraat.
Hoe anders is het tegenwoor
dig.
Vacantie is een recht gewor
den, geregeld in c.a.o's, waarin
doorbetaling van loon over eni
ge weken en daarboven een
percentage van het jaarloon is
overeengekomen, zodat men in
staat wordt gesteld onbekom
merd en financiëel onbezorgd
van een vrij lange vacantie te
genieten.
Daarnaast stelt de ontwikkeling
van de verkeerstechniek de
massa in staat om reizen naar
verre landen te maken. Vroeger
was een reis buiten de eigen
provincie al een onderneming
van belang en uitzonderlijk.
Natuurlijk mag men zich met
deze ontwikkeling gelukkig prij
zen evenals met zoveel andere
gunstige ontwikkelingen. Niette
min krijgt men, zoals ik terug
ziend op een lang leven, wel
eens het gevoel, dat men vroe
ger intenser genieten kon van
de eenvoudige - zij het zeldza
mer - geneugten des levens
dan tegenwoordig vaak het ge
val lijkt, omdat het zo gewoon
is en men er recht op heeft.
pagina 12
De welvaart heeft veel goede
en prettige dingen mogelijk ge
maakt, waaraan ook de snelle
ontwikkelling van wetenschap
en techniek in ruime mate heeft
bijgedragen. Hiervoor past
dankbaarheid. Maar aan de ge
varen van veel van deze ont
wikkelingen kunnen en mogen
wij m.i. niet voorbijgaan. Wij
worden er al geregeld mee ge
confronteerd.
HERINNERINGEN
Goed is het niettemin met onze
herinneringen zo nu en dan bij
het verleden te vertoeven en
na te genieten van wat dat ver
leden aan prettige dingen en
vooral gezelligheid, familiezin
en saamhorigheid bood.
Laag Soeren C. Reenalda
Slachtoffers van het verkeer.
De reclame-lichtbakken in het
gedeelte van de Groote Hoog
straat tusschen de Brol en de
Klokstraat moeten het de laatste
dagen wel ontgelden.
Is de nieuwe lichtbak van de
meubelzaak van van Gelder in
de laatste veertien dagen twee
maal het slachtoffer geworden,
gisteravond sneuvelde de trans
parant van Scherpenzeel in een
botsing met de auto van de
stoombootonderneming ,,de
Prins van Oranje". Deze onge
vallen zijn het gevolg van de te
nauwe passage in de Hoog
straat, waar twee vrachtauto's
elkaar slechts met groote moeite
kunnen voorbijkomen. De car
rosserieën hangen boven het
trottoir en niettegenstaande de
lichtbakken 20 a 25 c.M. binnen
den trottoirband zijn aange
bracht, worden ze herhaaldelijk
kapot gereden.
Thans zullen de gedupeerden
een verzoek bij het gemeente
bestuur indienen om het inrijden
van auto's van één zijde verbo
den te krijgen.
(1930)
De boekhandel R. van der Velde van de Nieuwestad in Leeuwarden was in de twintiger jaren de uitgever van deze prentbrief
kaart van het Hofplein met het standbeeld van Us Heit links en het Gouverneursplein op de achtergrond. Het torentje in het
midden behoorde toe aan de katholieke kerk, die gestaan heeft op de hoek van de Speelmansstraat en de Bontepapesteeg.
Het snelverkeer laat zich alleen nog maar door een paar handkarren vertegenwoordigen en een enkele fiets. Rustige, gezapige
tijd!
