'TLANDSJE WAAR WIJ SPEULDEN.
ONZE FOTOPRIJSVRAAG
RADIO-AMATEURS
VAN VOOR OORLOG
43.50
Abonnement op
't Kleine Krantsje
tot 1-1-89
pagina 10
Achter onze huuskes langs de
Leliestraat en flak teugenover
ut Panbakkerspoartsje lag un
stukje modder dat we 'Ut
Landsje' noemden. De speul-
en leefplek foor'n ieder die der
inne buurt woande.
Achteran, teugen de muur fan
Beppe's huus en de skutting
fan ut geniersland fen onze
huusbaas, had de gemeente
wat los sand delgooid foor de
kleuters om in rond te bagge
ren. Die skutting liep dan fed-
der tot an'e Willem Sprenger-
straat. Dan kreeg je wat smalle
sloatsjes om de tuunderijen tot
anne Houtpolle toe en recht-
deur, achter Werkmanslust
langs, naar de Lekkumerdiek.
Op die sloatsjes leerden wij ut
skaatserieden, want die lagen
nogal gauw dicht en lekker inne
leite. As ut had froor gong mien
ome Jan wel 's met de liem-
prikke over die sloatsjes om uut
de struken én eisen de fer-
kleumde syskes te fangen. Die
ferkocht ie dan an ut fogelwin-
kelsje oppe hoeke fanne Kleine
Hoogstraat.
GERNIERSLAND
Der waren nogal wat stukken
geniersland an disse kant fan
ne stad. Tot halfweg Snakker-
buren en teugenover ut dorp,
anne andere kant fanne Ee,
oek nog un stuk of wat. Der
gongen wij, inne froegsomer,
kruusbeien plukken foor un
dubbelsje ut bensje en later
dan de rooie en swatte beien
en foor de goeie plukkers dan
de eerbeien. O, wij fan ut
Streekje, sekers niet bij onze
huusbaas van der Weide. Die
mochten wij niet soa graag, der
hadden we ruzie met had.
Dat sat soa; wij prebeerden wel
's over die skutting te piesen
en as de wien un bitsje metsat
dan lukte dat oek wel. Tot op
een keer, toen wij, op un rij,
druk doende waren, kwam in
eens de kwaaie, rooie kop fan
de huusbaas over de skutting
(Vervolg van pag. 3)
je weg moest gooien en wan
neer ze dan op de grond kwa
men sprongen ze met een lich
te klap uit elkaar. Gevaar was
er niet bij. Ik was er vol ijver
mee bezig, toen ik plotseling
een hand op mijn schouders
voelde. Mij omdraaiend ontdek
te ik, dat een agent van politie
mij had "gearresteerd". Ik
moest mee naar het bureau,
toen nog aan het Hofplein. Hier
werd ik achter een ijzeren hek
geplaatst. Toen ik daar van
daan gehaald was en voor de
balie moest vershcijnen, was
mijn moeder daar ook. "Uw
zoontje heeft met klappers ge
gooid" zei men haar, waarop zij
antwoordde: "Is het anders
niet?" Wie weet wat zij gedacht
heeft, toen zij de boodschap
om ons foor alles en nog wat
uut te maken; omdat-ie der niet
rusteg werke kon en dat-ie
wel's even onze moeke fertelle
su wat un fiezerikken wij wel
niet waren.
Gossie, wat un drukte om sun
bitsje pies.
Toch gongen wij wel un bitsje
skrutel op huus an en jawel
hoor, der was-ie al weze kan
keren. Dus kregen wij oek
fan moeke nog ut een en ander
te slikken. Mar an't end fan die
predekasie froeg moeke nog
of-ie sien pet wel op had had
en toen wij dit beaamden, sei
moeke: „Jammer en sonde fan
die pet.
Affijn, wij dus niet plukke bij de
huusbaas. Wij, dat wil segge
onze plukploeg, trokken naar
Snakkerburen, waar van der
Woude anne overkant sien land
had. Wij kwammen dan na
skoaltied bijmekaar op ut lands
je en fandaar uut in optocht
naar de tuuderijen en onder
weg fiel de groep langsaam
uutmekaar want bij elke tuun
onderweg skoof der un groepke
af. Wij wudden in Snakkerbu
ren overhaald met de skouw en
dan un uur of negen weer op
huus an.
Soa skarrelden wij, foor Lee-
wadder kermis, sun gulden of
tien bijmekaar.
En dan die kermis! Dat was
wat. Dan mochten mien broer
en ikke fan onze ferdiende sen
ten elk s'aves un gulden met-
nimme en dan kon je soa deur
de week nogal 's erges in. Mar
elke avend brachten we un
sakje noga of oliebollen met en
foor fader un paar losse sega-
ren.
En altied om'n uur of negen
weer thuus, dat was de af
spraak.
Dan saterdags kwam ut mooi
ste. Dan gaven we vader en
moeke onze laaste spaarsen-
ten en gongen we metmekaar.
Die dag gongen we in ut thea-
kreeg om op het bureau te ko
men. Na een schrobbering aan
mijn adres vertrokken mijn
moeder en ik haar huis. Het is
't Kleine Krantsje, dat mij dit
voorval weer in herinnering
bracht. Ik voelde mij genood
zaakt dit "avontuur" op papier
te zetten. Het is een van de
pekelzonden, door mij in mijn
jeugd bedreven. Maar ik kan
het nu wel schrijven, want na
ruim zeventig jaar zal de "mis
daad" wel zijn verjaard."
Vanuit zijn vakantieverblijf in
Zwitserland schreef de heer B.
J. Droge uit Winsum in Gronin
gen ons het volgende: "'t
Krantsje was in 'e bus rold en
we waren su druk met de fa-
kaansieinpakkerij, dat mien frou
sei: 'Nim mar met'. Nou saten
we een paar dagen bij de
Brandsma's, oek ouwe Lee-
wadders en wat seit Hille
Brandsma? 'Must sien, jim
huus!' Ut soekplaatsje is dus
Over de Kelders, 't streekje tusJ
sen Ciprianussteeg en Korfma-
kersstraat. Ut winkeltsje van
Sitskoom; vroeger het daar 'ut
juffertsje' in sitten) met wat
hoedsjespul, garen en band -
se had een heul stel katten.
ter met de sterkste man fanne
wereld en de gekke clowns en
de gedresseerde apen en al
suks spul meer. En ut aller
mooist was dan an ut end tega-
re in die deftege poffertjes
kraam, dat was ut helemaal,
der kon je weer un jaar op tere.
En dan de week derop wudde
der op ut landsje nog lang en
breed over deurpraat. Over al
les wat se sien en beleefd had
den en onze twiefels over de
echthied fan de wolvejonge,
half kien half wolf en de gorilla
man uut de oerwouden fan Afri
ka die soms oek meer op un
ruugharege kerel leek dan op
un aap. Maar Harke beweerde
dat-ie sien tralies heiendal fer-
bogen had toen un halfdronke-
ne meid te dicht bij de kooi ko
men was en de wildeman sich,
brullend en grauwend, an heur
fergriepe wu. Toen was die
gekke trut fan angst flauwfallen
en heur friendinnen, gillend en
skreeuwend de tent uutflogen.
Toen must de baas fan dat
spul met un iezeren stang die
aapman weer achteruut douwe.
Sukke ferhalen hielden ons nog
lang bezig mar na un skoftsje
was oek dat weer ferleden tied
en speulden we weer as fa-
nouds.
LEKKERTOPPE
Nou der waren nogal wat
spulsjes waar we met doende
waren. Op die hadde, plattrapte
klei kon je lekker toppe. Met un
gewone top met un swiepke,
mar oek met de settop. Der
konnen we goed met overweg,
onder- en bovenhaans en klove
uut de pot.
Inne kersetied speulden en
gokten we met kersepitten,
even fannetiek of ut de duurste
knikkers waren en as der een
gemeen speulde was ut fech-
ten blazen. Ja, ferfele was'r
niet bij, der was altied wel wat
te doen, alles op sien eigen
tied. Dan weer, ineens, was ut
allemaal knikkere of bakkets-
Dan komt de winkel van óns.
De laaste jaren tot 1964 hewwe
mien frou en ik die 'tricotage
zaak' had. Daarvoor mien va
der en mien grootmoeder en -
vader, alles onder de naam
Firma F. W. J. Dróge. An de
andere kant van ons was De
Distel met handgemaakt spul,
mooie handweefstof, staaltjes
en ander kunstspul. Oppe hoe
ke Zilwo, die sien eeste saak
anne overkant had, naast Nier-
meyer. Een hele tied, tot Zilwo
kwam, had der de firma Marcus
sitten, ik miende met woaning-
textiel. Achterhoven woande
een joodse familie, Turksma
loof ik. Ut was een wat freemd,
apat blokje husen" aldus de
heer Dróge, die ons nog zoveel
meer schreef, dat we het niet
allemaal in dit verhaal kunnen
verwerken - wij komen er later
nader op terug.
We moeten nu afsluiten en ko
men bij de prijswinnaar van
deze keer. Dat wil zeggen bij
de prijswinnares. Het werd me
vrouw G. Nijholt, Nijlandsdyk
189 in Leeuwarden. Zij ont
vangt een exemplaar van het
fotoboekje: "Leeuwarden, ach
ja, zo was het.
kiete of kaatse en foetballe,
hoepele achter mekaar deur de
buurt of de stad. Hoepels fan
ouwe fietswielen en soms un
enkele met un echte iezeren
hoepel. Die maakte smid Knuist
foor un paar kwatsjes foor je
waar je bijstonnen. Dat was ne-
tuurluk het einde.
En tussen alle faste bedrieven
deur was daar nog ut boksprin
gen, oversetterke, karrejantsje
en ferlosserke.
Nou waren ut niet alleneg mar
de kienders, die speulen op ut
landsje. O nee hoor. Su sater
dags of sundags en oek op
mooie avenden, waren ut oek
de groaten die der soadoende
waren met ut een of ander.
Oek wel bakketskiete, met fan
die sware iezeren koegels. Dan
gong ut altied om senten die in
de pot lagen. Of kaarte en
streekje gooie. Bij dit laatste
spulsje hadden su un streepke
trokken langs de muur met un
klein fierkansje inne midden.
Dan gooiden su met senten of
Ook voor de oorlog waren er al
echte radio-amateurs, die in het
bezit waren van een officiële
zendmachtiging, die verstrekt
wordt nadat men zich de nodi
ge kennis van de radio-tech
niek heeft eigen gemaakt. Om
dit te bewijzen moet men een
door de PTT ingesteld examen
met goed gevolg afleggen. Bo
vendien wordt gecontroleerd of
de apparatuur aan de daarvoor
geldende voorschriften voldoet.
Dit is dus heel iets anders dan
wat de vrijwel onuitroeibare pi
ratenzenders doen, al noemen
ze zich ook 'amateurs'.
Met hun zenders kunnen deze
particuliere 'zendgemachtigden'
vaak wereldomspannende af
standen overbruggen in de kor
te golf en dat is dan ook de
sport. Zakelijke mededelingen
mogen niet worden gedaan,
want dan zou men in concur
rentie treden met post en tele
foon van de P.T.T.
In 1939 telde Leeuwarden vier
van deze radio-amateurs. Dat
waren, volgens de 'Encyclopae
dic voor radio-luisteraars':
E. K. de Haan, Achter de Ho
ven 257;
met botses en wie ut dichtste
bij de streep lag of presies in ut
potsje gooid had, kreeg de hele
boel. De kunst was om ut geld
'te steken' soadat ut niet fedder
gleed, mar soa halfskuin pre
sies steken bleef waar ut del
kwam.
Gokke, om senten, anne open
bare weg was ferboden mar
as'r un pliesje in sicht was,
kwam'r wel un seinsje fan een
of ander en wudden de senten
fluks bijmekaar graaid en de
den su krekt of hun neus bloe
de.
Ja, ja, mar die pliesje wist heus
wel wat 'r anne han was. Soa
achterluk waren se nou oek
weer niet.
Die waren oek jong weest en
hadden misskien seis wel op ut
landsje speuld.
En dus ergens oek mar ge-
woan mens en fol begrip.
Gelukkig mar.je mutte wel's
wat deur de fingers sien in ut
leven, dat maakt ut leefbaar.
Atze
T. Tijsma, Frans van Mieris
straat 58;
S. van Leeuwen, Arumerstraat
19;
H. H. Welling, Honthorststraat
24.
Tien jaar later, in 1949 dus,
verscheen de tweede druk van
de 'Encyclopaedie' met een
nieuwe lijst van amateurs. Het
aantal was toen verdubbeld.
E. K. de Haan is nog aanwezig,
maar hij is verhuisd naar Von
delstraat 3. T. Tijsma is de ra
dio en het oude adres trouw
gebleven. S. van Leeuwen
woont nu Jelsumerstraat 27. H.
H. Welling ontbreekt op deze
lijst.
Nieuwelingen zijn:
G. Werkema, Aylvastraat 58;
J. H. G. Bes, Schoolstraat 6;
J. J. van der Hoeff, Van Miere-
veltplantsoen 12;
J. Sijtsma, Archipelweg 122;
E. Kal, Spechtstraat 14.
De heer Van der Hoeff (techni
cus bij de P.T.T.) heeft ook een
grote rol gespeeld bij de tot
standkoming en uitbreiding van
de Friese Ziekenomroep.
W. H. Kuipers
