AL HONDERDEENENZEVENTIG JAAR
BOEKEN IN HETZELFDE PAND
'T KLEINE KRANTSJE
VANOUDS DE LOUR ENS KOSTER
A'a'uWanVn
JG
STER.
Friesland Bank Assurantiën
skütsjes platbodemjachten
PARKEERGARAGE ZAAILAND
TIENDUIZEND GELUKKIGEN
DIE HET JAWOORD ZEIDEN
r/
verzekert alles!
058-132234*
EN JAKOB VELLENGA WEET ER ALLES VAN
minimi
VOOR LEEUWARDEN EN DE WIJDE WERELD ER OMHEEN
pagina 12
We hebben het er al eens eerder over gehad: er zijn maar heel weinig winkelbe
drijven in Leeuwarden, die langer dan honderd jaar gevestigd zijn in hetzelfde
pand. Zoals het met veel industriële bedrijven gaat, zo gaat het met winkels ook -
ze komen en gaan en de gemiddelde verblijfsduur van een winkel in hetzelfde
pand is waarschijnlijk niet erg lang. Een pand, waarin in ieder geval al honderd en
één en zeventig jaar en mogelijk zelfs nog langer eenzelfde branche wordt uitgeoe
fend is dat op de hoek van de Voorstreek en de Koningsstraat, waar nu de Noord
Nederlandse Boekhandel in zit. Al die tijd worden daar al boeken verkocht en zoals
deze boekwinkel nu een algemene bekendheid geniet, zo genoot ze dat een eeuw
geleden onder de naam "De Lourens Koster" al evenzeer.
De wetenschap, dat er op deze
plaats bij de vroegere Visch-
banken en in de onmiddelijke
nabijheid van de Kanselarij, al
zo'n lange tijd boeken worden
verhandeld, danken we aan de
registers van de patentbelas
ting - patentplichtingen dienden
in een ver verleden op te ge
ven welk beroep zij uitoefen
den.
Zo staat, als de oudst bekende
eigenaar van het Voorstreek-
pand, de in 1782 geboren Jo
hannes Proost te boek, die in
1808 in een huis aan de Osse-
kop een handel in tweede
hands boeken begon. Ook had
hij daar een boekbinderij.
Toen hij in 1816 voor de ronde
som van twee en veertighon
derd gulden het hoekhuis aan
de Voorstreek en de Konings
straat aankocht,had. hij dat al
enkele jaren als verkoopplaats
van boeken in gebruik.
Uit oude stukken van 1820
blijkt, dat hij er toen ook een
leesbibliotheek in dreef.
Tijdens de grote Volkstelling
van 1830 wordt Johannes
Proost officieel als boekhouder
geregistreerd en zijn kennelijk
vooruitstrevende zoon Uilke,
nog maar negentien jaar oud,
is dan de houder van de leesbi
bliotheek.
In 1831 verhuisde Uilke Pronk
naar een huis elders aan de
Voorstreek om daar zelf een
boekwinkel te beginnen, maar
in 1851 kocht hij het hoekhuis
op de Voorstreek en de Ko
ningsstraat voor vijf mille van
zijn ouders aan.
JAMMERLIJK MOMENT
Toen kwam, nog tijdens de ver
bouwing van het pand, het jam
merlijke moment, waarop Uilke
in een sloot bij Suawoude ver
dronk - zijn weduwe en zijn in
1832 geboren zoon Johannes
zetten de zaak als de Firma
Uilke Proost voort. Het bedrijf
omvatte toen een boekwinkel,
een uitgeverij en een biblio
theek.
Kla het overlijden in 1867 op de
nog jonge leeftijd van .vijf en
dertig jaar van Johannes
Proost kocht de rentenier Cor-
nelis Wester het hoekhuis voor
drie en zetighonderd gulden
aan ten behoeve van Jan Ge
rard Wester, zijn in 1847 gebo
ren zoon.
Het huis werd eerst tot de
grond toe afgebroken en ver
vangen door het markante ge
bouw, dat er nu nog staat. De
boekwinkel werd toen als De
Lourens Koster bekend - op
Westers briefhoofden prijkte
ook een afbeelding van deze
uitvinder van de boekdrukkunst.
In 1882 ontstond de firma H.
Kuipers en J. G. Wester, maar
het was de ervaren boekhande
laar Antonie Meijer (1840), die
de zaak tot grote bloei wist te
brengen.
Inwonend bij Meijer was diens
nogal wat jongere bediende
Herman Rudolph Schaafsma
(1869) die later met Meijer een
compagnonschap vormde -
voor de ouderen onder ons is
de naam Meijer en Schaafsma
nog heel bekend.
Na het overlijden van Meijer
kocht Schaafsma er in Gronin
gen een boekwinkel bij, waarna
- in 1920 - voor beide zalmen
de naam N.V. Noord Neder-
landsche Boekhandel ontstond.
Intussen is er aan de periode
Schaafsma ook alweer een
eind gekomen. Diens opvolger
werd L. Havenga, die op zijn
beurt weer werd opgevolgd
door de heer A. Runia, die er
nu precies vijf en twintig jaar
geleden begon.
Zo worden er nu op de hoek
van de Voorstreek en de Ko
ningsstraat dus nog altijd boe-
'.Si -
A. A N I)EN BOEKVERKOOPER
ken verkocht en gekocht, zoals
generaties Leeuwarders dat
voor ons hebben gedaan. Al
leen het gezicht van de boek
handel op deze plaats zal ge
heel veranderd zijn - het rijke
kleurenpalet, dat de uitgestalde
boeken er nu opleveren was er
in een ver verleden nog niet bij.
Toen, honderd, honderdvijftig
jaar geleden was alles nog alle
maal even eenvoudig en simpel
en grauw.
Wat natuurlijk niet wil zeggen,
dat het boek in die oude tijd
voor de mensen een andere
betekenis had dan nu - de in
tentie van de leesgierigen, die
bij de Noord Nederlandsche
over de drempel stappen zal
wel niet veel anders zijn dan
die van hen, die De Lourens
Koster met een bezoek vereer
den.
lid N.V.A.
VOOR ZORGELOOS PARKEREN VOORDELIG TARIEF:
voor de eerste 25 min. 1,25 - MAAR NIET MEER DAN 4,- PER DAG
Geopend van 7 tot 24 uur Zondags gesloten
De vorige week heeft een trouwe medewerker van 't Kleine
Krantsje een bijzondere mijlpaal bereikt: de hear Jakob Vellenga
het toen as ambtner vanne Burgerlijke Staan sien vijfduzendste
houwelijk voltrokken. Dat betekent dus, dat hij in een lange reeks
van jaren tienduizend overgelukkige mensen het veelbetekenende
woordje "ja" heeft laten zeggen. Een spectaculaire zaak, dachten
we zo éneen felicitatie waard
