r KLEINE KRANTSJE
REKLAME DICKVANDERHEIJDE JR
IESPREKKEN OP HE
MEENSEN KIENDERS
WAT UN KIENDERS.
DENKEND AAN VROEGEN
84
VOOR LEEUWARDEN EN DE WIJDE WERELD ER OMHEEN
pagina 15
viesbureau voor reklame en publiciteit
jozef israëlsstraat 6-10 058-124984
eit
6ur de dochter fan Tabe
enke de brugmannen uutge-
eid aandacht an ut Djakke-
^sehuus. Toen gong ut fia
ve huzen en namen over
eger. Daar hoorde Kallegarie
et soa bij, mar Oastenriek wel
at. En een nuver slot an de
sprekken fan Tabe Ruutsje,
nge Marten, Wiebe Poatsje,
nne Mager, Fokke Vutman
as gast dizze keer Groate
eert.
ibe Ruutsje: Mien dochter
ik wil der es langs. Dus
n frouw en ik en sij en hur
n in de auto. De Singel
gs en ja hor, daar ston ut.
in leeg Djakkenessehuus.
I. Gien fiets en gien auto!
iverü
nne Mager: Dat is oek nuver.
uurman moest in 't Sieken-
us. Ik fraag nog: ut Roomse
ut Djakkenessehuus. Sien
iuw seit: Em-Cee-EI. Ik seg:
otel seker. Nee, seit se, ut
é-EI-Dé, nee, wat sei ik nou?
nge Marten: Der ferandere
gen, waar jou ut nooit fan
rwacht hadden. En son sie-
nhuus, ja daar sit heel wat
fast. Ik self hew der een
ar keer leid. Eén fan ons
enders, ons moeke, och he
en ja.
ikke Vutman: Ut was freemd
tbouwd deur de jaren heen.
hew der één keer ses weken
1 Se hadden mie suver een
intpad uut de nieren haald.
en ik de kop weer tille kon,
iten we wel es in de eh...
reffersaal.
Iarten: Dat seit hast eikeneen,
reffersaal. Mar ut mut weze
effersaal. Teffer. Dat was loof
de oprichter. Was ie niet
srst sendeling weést of soa
n toen ie in Afrika uutkeken
as, hét ie in Liwwadden een
ekenhuus bouwd.
tiebe Poatsje: Die Marten
eet nog es wat. Soa froeg
an swager fan mij over een
jvelfebriek in de Skraans. Ik
ist nerges fan, mar toen liet ie
tie ut krantestukje leze. En ut
ong over een plak daar had
enannimmersitten.
ibe: Klopt as een pliesjemuts.
iersma. Ja, elkeen sei altied
Wiersma. Dat waren sien
brletters hé? Pé-A- Wiersma.
r ut was altied Pa Wiersma.
hét daar woand en sien
rkplaats was daar. En dat
as heel froeger een suvelfe-
ek.
kke: Dat hew ik oek nooit
den. Daar mutte de Huzum-
r sneupers liek as Griepma
|nder de Hosson mar achter-
n. Ja, Pa Wiersma. Wie su
ar an Pé-A-Wiersma denke?
Marten: Hadden jou heel froe
ger niet een dirukteur bij de Ko
peraasje, bij Exelsior, die Pa
Koopal hiette? Dat sal oek wel
wat as Pieter Albert of Peke
Andries weest hewwe. Mar ut
was altied... Groate... eh Geert,
ha'k docht.
Groate Geert: Daar was ik es
weer. Goeiendag, goeiendag.
Ik must even foor een briefke
naar de soosjale mannen toe.
Nou ja, ut was dizze keer een
wiefke, mar dat geeft nou niks.
Alles kits en de bok fet?
Minne: Prima jonge. Super de
luuks segge se dan wel. En
Geert siet er oek aardig gesond
uut. O heden, sonder werk. En
dat sal wel afkeuring wurde?
Toch de maag weer an't don
derjagen?
Geert: Ik leek wel knap en ik
hew lang deurwerkt, mar toch
te faak der uut. Gien sweer of
soa. Een nuvere naam, dat
wel. En o soa foorsichtig met
eten. Dit wel, en dit niet, wik
mar segge, sak mar segge.
Wiebe: Ik mag hast alles wel
ete, mar soutarm of soutloos.
Dan is de meeste smaak der
niet an. As we bij de kienders
ete, proef ik ut temeensen don
derse goed. Mar soms hét ut
ouwe meens al fan te voren or
ders geven. Dan is dat foor fa-
der. We hewwe der an docht.
Tabe: Mien neef Bouke sweert
bij knoflook. Sien frouw sei
laassen: as ie praat, en as ie
hoest, en as ie boert en as ie
eh... knalt fan achteren, dan is
ut één knoflook, al knoflook!
Minne: Ik docht Tabe seit nets-
jes broekhoest. Dat seit een
kennis fan mij altied. Broek-
hoest. Die selde fent is alle da
gen an't hardlopen. Trimmen.
Nee, hij seit ut anders. Jokken
of soa.
Fokke: Joggen denk ik. met
twee gee's. Fan Gekke Gerriet.
Dat wurdt een hoop deen. Ja,
jokken oek wel. Een mooi
woord foor liegen. Skiene se in
de pollentiek een hoop te doen.
Geert: Dat hardlopen weet wat.
Sommige lui binne toch al gek
fan sport. Alweer even leden
kwamen een paar maten alle
morres soa min as strooi op ut
werk. Hadden de halve nacht
naar Kallegarie keken.
Marten: O, de Olupiese spelen
daar. Soa gek krije se mij niet.
Mar ja, mien seun was naar de
wintersport weest. Overdag in
de sniw en savus over die Wal
stra prate. Nee, die Waldheim
daar in Oastenriek.
Fokke: Die hét daar wel wat
losmaakt. En krekt nou se fiere,
nou ja temeensen herdenke,
dat fieftig jaar leden de Ansloes
Wij, mien broerke Tinus en
ikke, wudden midden inne
nacht uut bed haald pm bij
beppe fedder te slapen. Mar wij
waren al un tiedsje wakker
hoor, want buurfrou Hoeksma
en vader skarrelden al un
skoftsje deur de kamer en de
tafel must dichter bij de bed
stee waar moeke al lag te steu
nen asof se noadeg must...
Wij wisten best wat 'r anne han
was. Moeke su un nei kiensje
krije. Dat had se al heel lang in
hur buuk. Wij hadden wel 's -
stief teugen moeke's buuk -
luustere maggen naar ut klop
pen fan ut kleine hatsje en dan
kon je oek al wat bewegen foe-
le.
Wij dus naar beppe, die flak
naast ons woande. Mar de tol
lende morren, toen vader weest
was om te sêggen datte wij un
suske kregen hadden, sat ik al
gauw bij moeke anne bedstee.
Fan mien suske sag ik niet
feul. Un klein donker kopke en
fan die priegelhansjes. Moeke
was nog un bitsje doezeleg. Se
nam mien han en soa saten wij
eefkes heel stil bijmekaar. Fijn
was dat. Toen begon moeke te
praten., su'n bitsje inne ruumte.
Krekt of ik 'r niet bij was. "Wij
hadden, as alles in leven ble
ven was, as kienders sijnde,
tuus in ons skütsje met sien se-
ventienen weze kennen. Mar
der binne inne loop fanne tied
elf sturven.. elf., de een na de
ander soms. Erg he, armoede.,
ongelukken..siekte en dikkels
gien hulp as ut noadeg was.
Soa bleven wij uuteindeluk mar
met sien sessen over..."
Un bitsje skrokken froeg ik:
"Krije wij nou oek soafeul
broerkes en suskes?"
Toen keek moeke mie an en
was ineens weer gewoan moe-
was. En een hoop Oastenrie-
kers brulden toen fan Heil Hit-
Ier.
Wiebe: Wij seiden dan wel es
fan drei liter. Dat is al weer
heel lang leden. Staan 't es
uut. Een hele boel dingen bin
ne al heel lang leden. An sukke
dingen merk je dat je oud wur-
re.
Geert: En soms lees je in de
krante dingen waar je nog nooit
fan hoord hewwe, wik mar seg
ge, sak mar segge. Asperiene.
Goed foor pienekop. Mar oek
goed foor 't hart en ken oek
helpe bij 't kienders krijen. Dat
is goed nijs foor ouwe meensen.
Minne: O, Geert bedoelt dat fan
ut hart. Ik docht al an de be-
bies. Klein grapke. Net as de
grap fan die boer. De boeren
sitte met de stront, met de
mest in de maag. Nee, das de
grap niet. Ut hoort wel leuk, ja.
Mar die boer feranderde een
bekend gesegde en sei: Tot de
skijtons doodt!
Vlga.
ke en se grinnikte wat en sei:
"Bist mal, niks hoor, dan mutte
we der foor die tied un stokje
foor steke." En toen ik wete wu
wét foor un stokje en waarfoor
sei se dat ik oppe froege mor
ren niet soafeul frage must".
Toch froeg ik nog, waarom dik
ke Akke fan naast ons, die
swaar liep van 'r twaalfde, dat
se vanne dokter eigenluk al
niet krije mocht, der dan oek
gien stokje voor stoken had,
lachte moeke weer heiendal en
sei se: "Akke is derfoor feul te
dik, dan mutte se wel een hele
boom ansjouwe..."
Nou, ik lachte mar met, mar
snappe? Nee hoor.
Ut it ferhaalsje fanne ooiefaar
of kienderkes uut bloemkool
was oek niet méér dan dat.
Derfoor leefden we te dicht op
en bijmekaar. In un kamerke
fan vier bij vier, un pertaalsje
met un ladderke en un kraan
en un onbeskoaten solder met
één dakraamke. Der blieft niet
feul geheim, der is gien plak
foor. Bij Akke befoorbeeld kon
je bij sukke gebeurtenissen niet
even ut hele elftal bij de buren
onderbrenge, sekers niet mid
den inne nacht. Hooguut ut
hele stel op solder, mar aange-
sien, hoe smereg of se soms
oek binne, se hevwe niet alle
gaar de oren dicht as 'r wat ge
beurt. Kienders krije was un
gewoan gebeuren en soa was
dat.
OEPKEEN AFKE
Fan Akke's elftal waren d'r
twee, waar heel de buurt met
doende was. Dat waren Oepke
en Afke. Oepke was un mon-
goolsje en eigenluk gien eigen
kien fan Akke. Hur suster had
'm us un keer bij hur brocht om
'r even op te passen mar was
nooit terug komen om 'm te ha
len en met de noorderson fer-
dwenen.
Tja, wat mutte je dan met sun
stakker? Die kanne je toch niet
soamar erges depenere of weg
stoppe late in un gesticht of
soa en dus houwe mar en un
opfreterke d'r bij. Gelukkeg had
hur Hannes fast werk en se su-
den ut wel reddere metmekaar.
Ommes, hoe meer sielen, hoe
meerfreugd.
Afke was gebrekkeg en wat on
nozel en prate oek wat nuver,
mar Oepke en Afke konnen
mekaar best ferstaan en waren
altied bijmekaar. Bij mooi weer
sjouwden se de hele dag deur
de buurt en bij iedereen naar
binnen. Die kwamen soa wel
an hun gerak. Un snoepke hier
en wat te eten elders, soa gong
dat.
In huus hadden se tussen de
groate kast en de bedsteedeur
hun eigen hoekje, waar se va
der en moeketsje speulden.
Soms oek saten se der, half-
leunend teugen muur en kast,
te slapen. Oepke met de poes
op skoat en Afke met 'r onaf-
skeidelukke lappen pop.
Buten, op ut landsje, hadden
se oek al un eigen huus. Ach-
teran, bij de sandbak en teugen
de muur had ik foor ut stel een
eigen hoekje afkrast inne mod
der met un tafel en stoelen d'r
intekend en un opening foor de
deur. Op un goeie dag, toen ik
der an't bakketskieten was
kwam Oepke bij mie, pakte
mien han en sei: "Bed bouwe
foor Afke in huus?? Nou, der
ontkomme je niet an. Ik dus
met en op anwiezen fen Oep
ke, in un hoekje langs de muur,
een rechthoekje afkrast. Un
oud floermatsje d'r op en klaar
was ut bed, alles naar tefreden-
hied. En met un gehadeg knikje
kon ik wel weer futgaan.
Even later hoorde ik Oepke
kwaad skreeuwen en toen 'k
froeg wat 'r anne han was sei
Oep: "Afke wil niet uuuuuhhh
sêgge en dat mut". "En waar
om mut dat," wu 'k wete". "Se
mut gefalle", stotterde Oepke.
"Wat mut se," ik weer. "Se mut
un kien krije", was ut antwoord.
Ik knibbelde bij Afke del en
froeg: "Wille jou dat niet Afke?"
Afke, met de lippen stief opme-
kaar skudde hefteg fan nee.
"Misskien wil se wel hoera roe-
pe", opperde ik, Oepke ankie-
kend. Die knikte en toen ik ut
an Afke froeg om met mekaar
hoera te roepen, krekt of 'r één
jareg was fon oek sij dat best.
Soa gebeurde ut... Toen pakte
Oepke, onder het truike fan
Ake fandaan hur lapke pop,
hield 'm an un poatsje inne
hoogte en sei: "Kiek's an frou...
un flinke jonge... Hup...der
sprong de kraamfrou omhoog,
skeurde ut popke uut Oepke's
han en skreeuwde: "Ut is gien
jonge., groate suffert... kiek
mar, het is een meiske, siest
dat niet?"
Atze.
is het gebeurd, dat het bekende
Circus Corty Althoff voor de laat
ste dag in Leeuwarden een stunt
aankondigde. Een zekere koop
man P. R. zou om vijfduizend
centen hebben gewed dat hij
zich door de clowns van het cir
cus niet aan het lachen zou la
ten brengen. De wedder zou op
een bepaalde plaats in de stal
les zitten en hij zou herkenbaar
zijn aan een bruine jas en een
zwarte hoed.Heel wat nieuws
gierigen die anders wellicht wa
ren thuisgebleven, bezochten
op deze laatste avond in okto
ber 1908, het circus maar.
de zogenaamde wedder liet
zich in het geheel niet zien
