'T KLEINE KBAHTSJÉi
hellema
i
Makelaars en
Taxateurs
voor geheel
Friesland
VOOR LEEUWARDEN EN DE WIJDE WERELD ER OMHEEN
pagina 4
mmm.
VERRASSEND KLEINOOD
Voor het eerst na lange tijd
weer eens in Leeuwarden viel
mij het bouwwerkje op op de
hoek van de Koningsstraat en
de Voorstreek, tegenover de
Noord Nederlandsche Boek
handel. Schijnbaar alleen een
etalege met op de hoek een
sierlijk torentje, dat nauwelijks
een functie kan hebben.
Is bij u bekend, of anders bij
lezers, wanneer het gebouwd is
en met welk doel? Heeft het al
tijd behoord bij het naastlig
gend pand aan de Voorstreek,
dat mijns inziens veel ouder is?
Benthuizen C. Boonstra
De curieuze kiosken in de
Koningsstraat, die u bedoelt,
hebben nimmer iets te ma
ken gehad met het naastlig
gende pand, waarin nu een
boekwinkel zit. Het bouwsel
staat er al negentig jaar; het
is in 1898 voltooid. Oudere
stadgenoten zullen zich her
inneren dat de bekende
Frans Feenstra er ooit een
sigarenwinkel heeft gehad.
Ook is het een verkooppunt
geweest van de niet minder
bekende Tom Henkes, die
hier ijs verkocht en zijn eta
blissement aanduidde als
"De negerhut van Oom
Tom". In het boekje "Leeu
warden, 700 jaar bouwen"
zegt de auteur drs. P. G.
Karstkarel ook wat over
deze kiosken. Wij zullen het
even voor u overschrijven:
"Een kenmerkend staaltje
van grootstedelijke weelderi
ge architectuur uit het fin de
siècle, dat verwacht mag
worden in Brussel, München
of Wenen, maar dat voor
Nederland en zeker voor
Leeuwarden een verrassend
kleinood mag worden ge
noemd".
Red. 'tKI. Kr.
SCHOORSTEENSTUK
Na ontvangst 't Kleine Krantsje
direct doorgelezen en het is
juist, zoals C. Reenalda
schreef: het roept herinnerin
gen op. De vorige keer al bij
het lezen van de naam Looijen-
ga.de antiquair.
Het was in 1946 of '47, dat hij
bij ons kwam omdat hij de
schoorsteenmantel in zijn zaak
op de hoek van de Grote
Hoogstraat en de Poststraat
wilde laten beschilderen.
Er moest een bijbelse voorstel
ling op die schoorsteenmantel
en mijn man tiad nog een heel
oud 'Bijbelsch prentenboek' van
zijn ame, zijn oma, en een
boek met bijbelse plaatjes, bij
elkaar gespaard in zijn eigen
zondagschooltijd.
Toen het karwei klaar was, was
het oude prentenboek zoek.
Mijn man vond dat erg - het
was een aandenken en de heer
Looijenga vond het zelf ook be
roerd.
Later ging bij ons op een goeie
dag de bel en hoorden we de
voordeur dicht slaan en daar
stond ons boekje tegen de
muur. Of het hetzelfde was
hebben we nooit geweten; wij
meenden dat de naam Engeltje
de Boer er in stond en hier
stond niets in; verder was het
eender.
leder jaar ga ik wel een keer
eten in het Pannekoekhuysje -
de schoorsteenmantel is-er nog
steeds, hoewel erg zwart ge
rookt.
Oud Beijerland
Gré Zweed-van Doorn
EETMEERBROOD
Op de hoek van de Bleeklaan
en de Tjerk Hiddesstraat was
vroeger een bakkerij gevestigd,
die van Plantinga. Boven de
winkeldeur was een spreuk
aangebracht, die me altijd is
bijgebleven.
De spreuk was: „Veel eeuwen
zag ik het gouden graan Van
akker naar verbruiker gaan 't
Resultaat dat dit mij bood Ligt
in drie woorden: Eet meer
brood".
Castricum H. Zijlstra
FIRMA BENNINGA
Met aandacht heb ik uw repor
tage gelezen over vijftien jaar
joods-leven in Leeuwarden
1930-1945. Zelf was ik van
plan om iets te schrijven over
de firma Benninga, maar u was
me al voor in het aprilnummer
van het Kleine Krantsje.
De oprichter Benjamin Bennin
ga is, zoals u al schreef, in de
Lemmer begonnen. Hij deed
vrijwel alles alleen in zijn vet-
smelterij in de Lemmer. De za
ken gingen schijnbaar toch
goed, want het eerste perso
neelslid dat hij aannam was
mijn vader. Wij woonden toen
in Sneek, waar de oude Benja
min, toen een stuk jonger, vaak
bij ons thuis kwam.
Simon is in Sneek met een ei
gen vetsmelterij begonnen.
Daar heeft mijn vader ook eni
gejaren gewerkt.
Op 13 juli 1924, mijn verjaar
dag, zijn wjj verhuisd naar
Leeuwarden, en is Simon gaan
samenwerken met zijn vader.
Ook mijn vader kwam weer in
dienst van Benjamin. De vet
smelterij was toen op de Tui
nen. Mijn vader is later nog
chef geworden van de afdeling
smelterij.
Zelf heb ik ook jaren bij deze
firma gewerkt. Eerst van 1933-
'34 en later van 1939-'53. Zo
wel op de Tuinen, als later in
de nieuwe fabriek. Zodoende
heb ik de oude Benninga goed
gekend en wel met hem ge
werkt.
Zowel op de Tuinen, als later in
de nieuwe fabriek was de sfeer
uitstekend. Dat was mede te
danken aan de bèdrijfsleider,
de heer Wynia, en de perso
neelschef, de heer Zijlstra,
evenals vele andere perso
neelsleden, waarvan al velen er
niet meer zijn.
Benninga's Friesche margarine
fabrieken bestaan nu niet meer.
Zelf ben ik al jaren uit Leeuwar
den. Voor twee jaar terug
kwam ik er achter dat zelfs de
fabriek aan de Harlingertrek-
weg geheel was afgebroken.
En dat was dan tevens het ein
de van een belangrijk joods in
dustrieel bedrijf.
Totaal heeft mijn vader meer
dan vijfentwintig jaar bij de fir
ma Benninga gewerkt, zowel in
de Lemmer, Sneek en Leeu
warden. De foto is gemaakt
toen hij een kwarteeuw in
dienst was bij de firma, ik denk
in 1929 of 1930.
Mijn ouders te midden van de
bloemen. Naast mijn moeder
de oude heer Benninga. Links
op de foto Simon, daar naast
Izaak. Geheel rechts Jaap.
Achter mijn moeder mijn broer
Nico, die op de Tuinen machi
nist was. Derde links staande
tegen de muur, mijn zwager
Sjoerd de Boer, die vele jaren
in Engeland met Jaap gewerkt
heeft.
De meesten zoals de heren
Benninga, mijn ouders, mijn
broer en zwager zijn al overle
den.
Zuthpen A. J. Zandstra
BOM BIJ SPOORBAAN
Met grote belangstelling heb ik
in het aprilnummer het artikel
gelézen over de bom, welke bij
de spoorbaan Leeuwarden-
Hardegarijp is terechtgekomen.
Als administrateur en corres
pondent van de "Friesche
Luchtvaart Documentatie 1939-
1945" heb ik reeds enig onder
zoek gedaan naar de gebeurte
nissen tijdens de nacht van 20
op 21 januari 1942 en ik kan U
nu het volgende meedelen.
Emden was in deze nacht het
doel van de geallieerde vliegers
en er namen toestellen van het
44e (Hampdens), 101e (Wel
lingtons) en 142e Squadron
(ook Wellingtons) aan de vlucht
deel.
Welke bommenwerper z'n la
ding op Leeuwarden heeft laten
vallen, is tot op heden niet ach
terhaald. Het vermoeden be
staat, dat dit door een machine
in moeilijkheden is gebeurd.
De Duitse Luftwaffe was deze
avond succesvol, wat blijkt uit
het Lagebericht van deze
avond: Hampdon bij Roode-
haan in de provincie Groningen
n
Makelaardij tlnda 1896
Leeuwarden - Drachten
neergestort; vier bemanningsle
den gedood; noodlanding van
een Wellington op het strand
van Terschelling; vijf beman
ningsleden gevangen geno
men. Nog een Wellington neer
gestort in de Noordzee ten
noorden van Terschelling; lot
van de bemanning onbekend.
Leeuwarden D. S. Drijver
POTEN
Als wij als jongens onder elkaar
een partijtje gingen voetballen
was er altijd wel een, die zei
„Zullen we een partijtje 'pillen'
of 'sjotten'." De meesten waren
daar dan wel voor, maar eerst
moest er 'gepoot' worden door
twee jongens. Wie de steeds
kleiner wordende afstand tus
sen die jongens het eerst met
zijn 'poot' kon overbruggen was
winnaar en mocht beginnen te
kiezen welke jongen hij bij zich
wou hebben. Daarna koos de
tegenpartij en zo ging het om
en om.
Er is heel wat afgesjot op het
Ambachtsplein, waar altijd fijn
grint op lag en waar heel wat
klompen en schoenen naar de
barbiesjes zijn gegaan, iets
waar onze ouders niet bepaald
blij mee waren, ook al waren
klompen en schoenen goed
koop.
Maar er was lang niet altijd
geld om nieuwe te kopen, want
de vaders van veel jongens
(Vervolg op pag. 10)
