LEEUWARDEN: ZO WAS HET, ZO WERD HET
'T KLEINE KEANTSJE
VOOR LEEUWARDEN EN DE WIJDE WERELD ER OMHEEN
pagina 10
In deze tijd van veelal nostalgisch denken aan "den goeden ouden tijd" is
het misschien zinvol om eens enkele beelden uit het fotografisch geschie
denisboek op te diepen en te vergelijken met wat er overgebleven is in
het jaar 1989....
De fotografie had nog maar enkele jaren het "licht gezien" toen ook in
Leeuwarden de eerste fotografische platen werden belicht. Zo werden dan
omstreeks de jaren 1875-1885 heel wat foto's in de vorm van ansichtkaar
ten uitgegeven, waar wij nu met vepl heimwee jaloerse blikken op kunnen
werpen. Vooral de Nieuwestad, een in de vijftiende eeuw ontstane koop-
manswijk, werd vele malen op het dunne laagje gevoelige zilverzout (op
glasplaat!) vastgelegd.
De volgens stadsarchivaris Eekhoff reeds in 1398 gegraven gracht bood
zo'n honderd jaar geleden een heel wat romantischer aanblik dan het
autoblik anno 1989... Een foto maken op straat was toen nog een bijzon
dere gebeurtenis, hetgeen duidelijk te zien is aan de personen die de
fotograaf (wellicht met de mysterieuze zwarte doek over het hoofd) goed
in de gaten hielden.
Op deze oude foto, die werd gemaakt in juli 1884, zien we alle handels
bedrijvigheid zich afspelen in en bij de gracht van de goede oude Nieuwe
stad. Aardappelkorven, meelzakken, handkarren en kruiwagens waren
gebruiksvoorwerpen om de handelswaar verder te transporteren en ner
gens op de foto is zelfs een fiets te zien. Kinderen konden toen nog
hoepelen of touwtje springen op de plaats waar nu de luxe-, vracht- of
race-auto 's over het asfalt zoeven.
De statige koopmanshuizen zijn op de begane grond vrijwel allemaal
gewijzigd in comfortabele winkelplanden, met of zonder zelfbediening.
Alleen het voormalige politiebureau is waarschijnlijk het enige huis op de
foto dat deze metamorfose niet heeft ondergaan. De sierlijke straatlan
taarns zijn vervangen door hoge masten met kwiklampen of de bekende
witte bollen, aangevuld met neonverlichting voor etalage- of reclamedoel
einden.
De Dominicus kerk, gebouwd in de jaren 1935-1937, torent op de nieuwe
foto boven de vrijwel onveranderde huizenrij van de "stille kant" van de
Nieuwestad uit. Ook het puntdakje en klokgeveltje met de Duco Martena-
pijp (brug), welke de meeste aandacht trekken op beide foto's, zijn geluk
kig bewaard gebleven.
Laten we er zuinig op zijn, want het blijft een rigoreuze verandering,
wanneer wij langs de wallen in plaats van de romantische houten tjalken
met het tegenwoordige autometaal genoegen moeten nemen.
JelleFoppema
