Friesland Bank
NIEUWE LEEUWARDER IJSCLUB
BESTAAT HONDERD JAAR
Grootste regionale bank
VOOR LEEUWARDEN EN DE
WIJDE WERELD ER OMHEEN
VIJF EN
TWINTIGSTE
JAARGANG
JANUAR11989
NUMMER 539
WEGERMEE
*T KLEINE
KRAHTSJE
De Friesland Bank is de grootste zelfstandige regionale bank met
52 vestigingen in de provincie Friesland.
Door haar regionaal karakter kent de Friesland Bank bij uitstek de
plaatselijke verhoudingen en kan daardoor snel en direkt op uw
wensen inspelen.
Leeuwarden, Zuiderstraat 1. Tel. 058-443123
Wij zouden ze niet graag de kost willen geven, de Leeuwarders, die nog nooit van
de Nieuwe Leeuwarder IJsclub hebben gehoord. Dat werd gegarandeerd een dure
zaak. Toch bestaat deze merkwaardige vereniging nu al honderd jaar: in februari is
het zo ver. De Nieuwe Leeuwarder IJsclub pleegt alleen in zeer strenge winters
actief te worden, wanneer er op de stadsgracht achter de Prinsentuin kan worden
geschaatst. Want daar ligt haar werkterrein sinds de nu "Koninklijke" IJsclub
verhuisde van hier naar de Bleekerstraat. Haar hardrijderijen, in een ver verleden
"Achter de Gouden Bal" en in onze tijd zelfs "Om de Gouden Bal" werden in de
loop der tijden vermaard, vermaarder, dan de organiserende vereniging zelf. Een
hardrijder of hardrijdster mocht of mag trots op alle verworven prijzen zijn, de
"stadsprijs", behaald in de schaduw van de oude Oldehove op de baan van de
Nieuwe Leeuwarder, ging en gaat hem of haar boven alles - dat is een eer, die
zich nauwelijks in woorden laat omschrijven.
De traditie van de Nieuwe
Leeuwarder stoelt op een tradi
tie, die nog veel ouder is: het
wedstrijdrijden op de korte af
stand, niet op banen buiten,
maar op de grachten binnen de
stad. De eerste wedstrijd, waar
van, zwart op wit, gegevens
zijn bewaard, was er een voor
mannen op de stadsgracht in
Sneek. Van de negen en veer
tig deelnemers werd Cornelis
Ynses Reen daar - in februari
1803 - de glorieuze winnaar.
Veel bekender, en daarom ten
onrechte later dikwijls als de
"eerste officiële" wedstrijd aan
geduid, bleef de hardrijderij van
vrouwen op de eerste en twee
de februari 1805 op de gracht
langs de Westersingel in Leeu
warden. Daar deden niet min
der dan 130 meiskes aan mee,
van wie een Trijntje Pieters uit
eindelijk de snelste bleek.
In de jaren daarna zijn er in
verschillende steden en in stren
ge winters hardrijderijen voor
mannen, vrouwen en paren op
touw gezet door kiene kaste
leins, die hoopten tegelijk hun
herberg vol te krijgen.
In 1840 was er sprake van een
primeur - toen werd er in Dok-
kum een ijsclub opgericht, die
de traditie van voortvarende
tappers overnam. Tien jaar la
ter volgde Leeuwarden met "De
IJsclub", die haar wedstrijden
dus hield op de stadsgracht
achter de Prinsentuin. Of, an
ders gezegd, Achter de Gou
den Bal - de Gouden Bal was
een herberg op de hoek van de
Noordersingel en de Singel
straat.
Alleen de strengste winters
maakten het rijden daar moge
Hardrijden achter de Prinsentuin: altijd een groot feest.
lijk en misschien juist daardoor
werden ze zo gewild: met de
belendende bolwerken als na
tuurlijke tribunes kon hier een
sfeer ontstaan, die men elders
nergens vond. Een bekende
gravure van een rijderij voor
paren uit 1855 geeft ons een
treffend beeld van het grootse
volksfeest, dat hier kon worden
gevierd.
Maar het feit, dat hardrijderijen
op dit punt maar eens in de
zoveel jaar konden plaatsvin
den, deed De IJsclub tenslotte
uitzien naar een ander terrein:
in 1886, het oprichtingsjaar van
de Friese IJsbond, verhuisde
de vereniging naar een nieuwe
ijsbaan aan de Bleekerstraat.
(vervolg op pag. 5)
Het bestuur van de jubilerende vereniging. Staande: Douwe Havenga, Henk van Setten, Gabe Yntema en Simen Kalsbeek; zittend:
Jan van der Zee (penningmeester), Douwe Statema (voorzitter), Kees Westerbaan en Andries Dam. Niet op de foto: Geert Gast,
secretaris en Kees Tadema.
"Er is geen zinnig mens,
die het voor mogelijk
houdt, maar toch is het
gebeurd: alle archiefstuk
ken van de Nieuwe
Leeuwarder IJsclub, alle
bescheiden, alle notulen
boeken, zijn een aantal
jaren geleden door de
dochter van een vroege
re voorzitter als "oud pa
pier" bij het huisvuil ge
zet. Weg ermee,
opgeruimd staat net
jes.
