ONZE NIEUWE GEVANGENIS:
"GRANDIOOS SPORTCENTRUM'
OPMERKELIJKE UITSPRAKEN
Woongenot
pagina 11
"Een lustoord!"
"Een luxe hotel!"
"Een grandioos sport- en ontspanningscentrum!"
Dat zijn wel de meest opmerkelijke kwalificaties van de nieuwe Leeuwarder Straf
gevangenis, die wij konden optekenen uit de mond van stadgenoten, op excursie
in deze Penitentiaire Inrichting.
Dat is ook de benaming van het nu pas in gebruik genomen gebouw tussen
Holstmeerweg en Aldlansdyk: wij worden geacht niet meer te spreken van strafge
vangenis, maar van penitentiaire inrichting, wat wel wat vriendelijker klinkt.
met arbeid in de hypermoderne
werkplaatsen en voor de helft
met sport en ontspanning wor
den gevuld.
Er is een fantastisch geoutil
leerde fitnessruimte, er is een
biljartzaal met uiterst comforta
bele stoelen voor de spelers,
die niet aan stoot zijn, er is een
welvoorziene bibliotheek en het
werkelijk enorme complex be
vat verder een aantal voortref
felijk ingerichte zalen en velden
voor het bedrijven van sport.
Telefoon is er vanzelfsprekend
ook: elke dag krijgen gedeti
neerden gelegenheid te bellen
met wie buiten deze inrichting
in vrijheid leeft. Verder is het
interessant te weten, dat de he
ren gedetineerden een speciaal
vertrek ter beschikking staat
voor het bedrijven van de lief
de.
Veel mensen hebben moeite
met de gedachte, dat dit alles
ook bestemd is voor de zwaar
ste criminelen, die de meest
weerzinwekkende misdrijven op
hun geweten hebben en waar
van we bijna dagelijks met af
schuw kennis nemen in de
krant.
Rust gevende kleuren in
pasteltinten, een mooi ka
mertje met modern sanitair,
televisie, koffiezetapparaat
en wat al niet meer. Mooie
werkzalen, een bibliotheek,
een medische staf, veel hulp
verleners, goed te eten, regel
matig bezoek en af en toe met
verlof naar huis. Wilt u dit
ook, bijstandsmoeder,
AOW'er of werkloze? Breek
dan in bij uw buurman en
wordt crimineel. In de nieu
we Leeuwarder gevangenis
heeft u het beter dan bij u
thuis. HAELEIM,
T. Wiersma
Vriendelijker dan vroeger is in
deze tijd ook de houding van
Vrouwe Justitia ten opzichte
van onze medemens, die ont
spoort. De weinige Leeuwar
ders, die de gelegenheid heb
ben gehad het nieuwe gebouw
te bezichtigen, hebben ervaren,
dat er naar gestreefd is om het
de toekomstige bewoners zo
aangenaam mogelijk te maken.
In dat streven lijkt men wel te
zijn geslaagd.
Een beeld uit de oude Strafge
vangenis: nauwe gangen en
veel traliewerk. Het is er nu al
lemaal niet meer bij
De cellen, tien vierkante meter
groot en onder andere van mo
dern sanitair, van radio en t.v.
en van een openslaand raam
voorzien, zijn uitsluitend voor
de avondlijke en nachtelijke
uren bestemd. De dag kan voor
de helft doorgebracht worden
IN DE WATTEN
In vergelijking met de behande
ling van gevangenen in vroeger
eeuwen kan gezegd worden,
dat de gedetineerde van van
daag op een nauwelijks voor te
stellen manier in de watten
wordt gelegd: er is wel heel wat
veranderd in de zienswijze hoe
de maatschappij met haar cri
minelen dient om te gaan.
Dat niet iedereen de huidige
opstelling voor de volle hon
derd procent waardeert mag
dus duidelijk zijn en blijkt ook
wel uit de uitspraken, die we in
het begin van dit verhaal heb
ben geciteerd.
Evenzeer is het duidelijk, dat
niemand terugverlangt naar de
behandeling van gevangenen,
zoals die gebruikelijk was in
een ver verleden tijd. Eeuwen
geleden werden zware misdrij
ven als moord en doodslag en
verkrachting en brandstichting
met veel vormen van ter dood
brenging bestraft, al of niet in
het openbaar en vaak na gru
welijke folteringen.
De beul kon maar kiezen: ter
wijl de een werd onthoofd,
werd de ander levend begra
ven, geradbraakt of opgehan
gen. Ook het koken in een gro
te ketel, het verdrinken of het
wurgen van veroordeelden
werd lange tijd als een toepas
selijke straf beschouwd.
Wie voor minder zware misdrij
ven in de gevangenis beland
de, dikwijls voor tien- en tiental
len jaren, kon zijn lol ook wel
1
Een ingezonden stuk in het
dagblad De Telegraaf: "woon
genot
op, want er diende stevig te
worden gewerkt, een eeuw ge
leden nog minstens tien uren
perdag.
DOODSTRAF AFG ESCHAFT
In 1860 werd in Nederland de
doodstraf afgeschaft - in Leeu
warden was het de moordenaar
van zijn vrouw, Ype Baukes de
Graaf uit Harlingen, die als
laatste werd terechtgesteld, ja
wel, publiekelijk, op het Plein
voor het Paleis van Justitie, het
huidige Wilhelminaplein.
Het is zeker sinds die tijd, maar
vooral ook na de laatste we
reldoorlog, dat de ideeën voor
een meer humane behandeling
van gevangenen in ons land
meer en meer ingang vonden.
En nu zijn we dus zo ver geko
men, dat we onze gevangenen,
behalve hun vrijheid, alle goeds
toewensen. Het kan verkeren,
zei Bredero.
(Vervolg van pag. 5)
Heel vroeger stonden er kleine
koemelkerijen in de buurt van
de Boterhoek, die deze naam
dan ook dankt aan de boertjes
van toen - die karnden daar al
boter.
Ook elders in de oude binnen
stad hebben boerderijen ge
staan, al hebben zelfs de oud
sten onder ons daar geen
herinnering meer aan. Maar
sommige boerenplaatsen aan
de rand van het oude stads
centrum herinneren velen zich
zeker nog wel. Zoals de boer
derij van Klopma, die gestaan
heeft op de plaats van het hui
dige Frigasgebouw aan het be
gin van de Groningerstraatweg.
De plaats werd pas afgebro
ken, toen er al hele woonwijken
ten oosten
staan.
ervan waren ont-
En we weten natuurlijk allemaal
hoe heel veel andere boerderij
en het veld hebben moeten rui
men voor de steeds voortschrij
dende stadsuitbreiding,
boerderijen bij de Ruyterweg,
bij de Poppeweg, langs de Gro
ningerstraatweg, aan de Span
jaardslaan, in de Leeuwerik
straat, langs de Troelstraweg,
bij de Harlingerstraatweg, nou
ja, waar niet al.
Tot de laatste boerderijen, die
plaats moesten maken behoor
den die van Wijlaarderburen -
ook daar is nu geen boerderij
meer, die ons nog herinnert
aan de hier uitgeoefende vee
houderij.
Nog een foto van de oude gevangenis. Gedetineerden marcheren over het binnenplein. Let op de
witte banden om de broekspijpen - ook die zijn nu verleden tijd.
