'T KLEINE KRANTSJE VOOR EN TEGEN
'KLEINE KRANTSJE
ONTWIKKELINGEN IN DE STAD
VOOR LEEUWARDEN EN DE WIJDE WERELD ER OMHEEN
pagina 17
Verschillende malen is 't
Kleine Krantsje in het ge
weer gekomen om te age
ren tegen onzalige plannen,
die men beoogde uit te voe
ren; verschillende malen
ook heeft het gepleit voor
zaken, die men juist van
plan was niet te verwezenlij
ken.
"Raad van Leeuwarden, weet
wel wat u besluit!" riep 't Kleine
Krantsje plechtig uit, toen er
serieuze plannen werden ge
maakt de Zuidergracht bij de
gevangenis te gaan dempen.
Gelukkig bleken de dames en
heren raadsleden dat inder
daad te weten: zij stemden
voor het behoud van de gracht.
"Signaal weer op rood!"
schreef 't Kleine Krantsje niet
lang daarna: "Plein voor Olde-
hove dreigt straks te worden
vernield." Als plaats voor een
nieuwe Openbare Bibliotheek
had men het oog laten vallen
op het Oldehoveplein. Een gro
te maquette met een mon
strueus gebouw pal voor de
oude toren toonde de gevaarlij
ke situatie duidelijk aan. Ook
dit voornemen werd de grond
ingeboord.
BONIFATIUSTOREN
Toen het er in 1969 op begon
te lijken, dat de Bonifatiustorën
aan de Voorstreek voor de stad
verloren zou gaan kwam 't Klei
ne Krantsje met een vurig plei
dooi voor het behoud van dit
monument: "Onze Opa's kon
den de (Nieuwe of Sint Jacobs)
Betje kreeg een beeld, maar wat jammer nou: dit is Betje niet. Het
is haar tweelingzusje Roosje, die hier is afgebeeld.
toren niet hooghouden - kun
nen wij het wel?" Wel, we we
ten hoe het is gegaan - de to
ren is letterlijk geknakt
geweest, maar staat nu inder
daad weer fier overeind.
Toen het oude Schilkampen
werd bedreigd met het voorne-
men het van de kaart te vegen
door het aanleggen van een
verkeersweg er dwars door
heen heeft 't Kleine Krantsje
betoogd, dat dit historische
hoekje van de stad niet mocht
worden aangetast. De weg
werd wel aangelegd, maar
Schilkampen bleef bestaan -
het verkeer rijdt er nu aan de
stadskant langs.
"Het draaiorgel De Gouwe mag
niet verloren gaan" schreef 't
Kleine Krantsje, toen dit uit het
stadsbeeld leek te verdwijnen.
Het orgel blééf er, zij het niet
voor altijd. Ujteindelijk ver
dween het toch uit het beeld en
werd het door een ander piere
ment vervangen. Maar de oude
traditie van orgelmuziek in de
stad bleef dus wel bewaard.
De mist boven de Zuidergracht is gelukkig opgetrokken - het vaarwater werd niet gedempt.
OLDEHOVE
Bij het leegkomen van het gro
te pand op de hoek van de
Westerplantage en de Boter
hoek leek het 't Kleine Krantsje
wenselijk dit maar af te breken.
Er zou op deze plaats dan een
ruimte ontstaan, die de Oldeho-
ve veel beter zou doen uitko
men. Vooral van de kant van
de Harlingersingel af kreeg
men dan een prachtig uitzicht
op de vrijstaande, oude toren.
Het plan vond geen gehoor.
Het hoekhuis werd wel ge
sloopt, maar er kwam, helaas,
helaas, nieuwbouw voor in de
plaats. Over honderd jaar een
nieuwe kans misschien? 't Klei
ne Krantsje blijft de zaak in de
gaten houden.
"De Oude Begraafplaats zakt in
elkaar, het wordt een grote
puinhoop - hier moet wat ge
beuren!" riep 't Kleine Krantsje
in 1981 alarmerend uit. Wel, er
lijkt nu wat te gebeuren: er is
intussen een stichting gevormd,
die zich het verbeteren van de
begraafplaats ten doel heeft
gesteld.
Heel wat oude Leeuwarder
straatnamen zijn in de loop der
jaren in het vergeetboek ge
raakt. Het centrum van de stad
bijvoorbeeld, dat we nu kennen
als de Nieuwestad, droeg in
vroeger tijden tal van typerende
namen: de Vleeschmarkt, de
Deinumer Zuupmarkt, Bij de
Waag, het Harlingereind, Bij de
Duco Martenapijp en zo meer.
Het leek 't Kleine Krantsje zin
vol deze historische namen in
ere te herstellen door het aan
brengen van bordjes, die na
tuurlijk duidelijk zouden moeten
afwijken van de officiële straat
naamborden met de naam
Nieuwestad.
Ook oude aanduidingen als De
Korenmarkt en Over de Koren
markt voor het gedeelte van de
Voorstreek tussen de Korfma-
kersstraat en de Wortelhaven
zouden dan weer moeten wor
den aangebracht.
Dit voorstel van 't Kleine
Krantsje vond eveneens weinig
gehoor. Sterker nog: er kwam,
van wie dan ook, geen enkele
reactie op
Direct na de laatste zo ge
slaagde Elfstedentochten be
pleitte 't Kleine Krantsje het op
richten van een museum, dat
aan het fenomeen van de Elfs
tedentochten zou zijn gewijd:
"Wanneer krijgt Friesland zijn
Elfstedenmuseum?"
Dit voorstel vond wél gehoor,
zij het dan dat er voor een spe
cifiek Elfstedenmuseum geen
mogelijkheid bleek te zijn. Op
gericht werd het Museum De
Fryske Winter, dat nu in het
Fries Scheepvaartmuseum in
Sneek is ondergebracht en
waarin de Elfstedentochten een
belangrijke plaats innemen.
"Klein misverstand of grove
blunder: Betje kreeg een monu
ment, maar dit is Betje
nietschreef 't Kleine
Krantsje na de onthulling van
het monumentje van het koop
vrouwtje Cohen tegenover Wy-
niaherne aan de Hollanderdijk.
Het beeld, zogenaamd van Bet
je Cohen, die op dit punt in
vroeger jaren een vaste zit
plaats had, was in werkelijkheid
gemaakt aan de hand van een
foto van haar tweelingzuster
Roosje Cohen. Roosje kon
men jarenlang in de binnenstad
van Leeuwarden waarnemen
met een -oude kinderwagen,
"Betje", op het beeld afgebeeld
zittend achter een kinderwa
gen, heeft een dergelijk hulp
middel bij haar handeltje nooit
gehad.
DIT KAN ZO NIET
"Dit kan zo niet, dit moet ver
anderd worden" constateerde 't
Kleine Krantsje dan ook en de
schenkster van het beeld, de
Vereniging voor Volkshuisves
ting/Woningvereniging Leeu
warden, die het beeld had
overgedragen aan de gemeen
te Leeuwarden, toonde zich ge
voelig voor de door 't Kleine
Krantsje aangedragen argu
menten. Zij nam het verstandi
ge besluit de naamgeving van
het beeld aan te passen aan
de werkelijke situatie.
