't KLEINE KRANTSJE van uw jeugd!
ARTISTEN BIJ
SIPCASTELEIN
NA HETSLOPEN
VAN DE CENTRALE
'T KLEINE KEAHTSJE
van de plaats
beschikt over:
van vrijwel alle steden, plaatsen, dorpen en gehuchten in Friesland. Ook duizenden foto's van alle plaatsen buiten Friesland.
Zoekt U naar een afbeelding van een bepaald punt?
Belt U dan maar eens: 05&-120302 Vredeman de Vriesstraatl -8921 BP Leeuwarden
Heidenschap i
Dokkum
Heérenveen
Sneek
VOOR LEEUWARDEN EN DE WIJDE WERELD ER OMHEEN
pagina 16
99793 oude foto's
Deze keer een foto van twee
charmante dames, tweelingzus
ters, die een rolschaatsact de
monstreren. De foto is gemaakt
in Hannover door C. Thies
Nachf. Nachf betekent Nachfol-
ger - wij zouden zeggen voor
heen C. Thies.
Dit voorheen op firmaborden
doet mij nu in eens weer den
ken aan een mop van de be
kende humorist Jack Ensing,
die vertelde dat niet Adam de
eerste mens was, maar Cohen,
omdat hij op een bord had ge
lezen: Adam, voorheen Co-
hen.
Ja, een rolschaatsnummer bij
"Spoorzicht", bij Sipke Caste-
lein, wat een afwisseling in de
programma's.
Het is natuurlijk erg leuk om ie
dere maand een andere foto te
plaatsen, en aan de "goede
oude tijd" terug te denken,
maar het is ook mijn bedoeling
om de geachte lezers en leze
ressen even op de culturele ar
moede van deze tijd te wijzen.
Leest u op vrijdagavond maar
eens de uitgaansadvertenties in
de krant, dan zult u moeten
constateren, dat het amuse
ment vandaag de dag eigenlijk
alleen maar voor de jeugd is.
In zalen en feesttenten lezen
wij alleen maar Engels klinken
de namen van popgroepen.
Wanneer ik het woord "pop" al
hoor, krijg ik als cosmopoliet en
circus- en variétliefhebber kou
de rillingen. Maar dan komt het
- bijvoorbeeld drie dagen feest
in Arum of Lekkum, dat bete
kent dan iedere avond een an
der orkest met onwelluidend
harde muziek.
Voor twintig jaar was het nog
zo: eerste avond de plaatselijke
toneelclub met een blijspel; de
tweede avond een gezelschap
met cabaret en variété en de
derde avond bijvoorbeeld enke
le zangers of zangeressen, en
iedere avond gewoon Bal na!
Wat een verschil bij nu.
En dan in de tijd, die ik al enke
le maanden in ons Krantsje be
schrijf, tussen 1920 en 1940. In
de oude kranten, die ik spaar,
advertenties met namen als
Duo Hofmann, Frits Schakels,
Faveur, Sieger Stap, Duo Grafi-
kus, Familie Friso, Kees Pruis,
en noem maar op. Veel mu
ziek. maar altijd als begelei
ding van de artisten en be
stemd voor het Bal na de
voorstelling. In het Fries: efter-
nei dünsjen!
Natuurlijk mist onze jeugd deze
tijd niet, want wat men niet
meegemaakt heeft, mist men
niet. Maar de ouderen moeten
beamen, dat alles vroeger be
slist niet beter was, maar dat
men met minder geld veel
meer lol had.
Het is maar goed, dat dit alles
geleidelijk is gegaan. De mees
te artisten, die ik hierboven
noem, zijn al lang dood. Ande
ren, voor wie na 1950 "de af
gang van het gezonde amuse
ment" begon, lijden nu aan
depressiviteit.
Bij de foto van de charmante
rolschaatsters staat geschre
ven: Liebe Frau Hagen! Zwei
Wochen haben wir uns bei Ih-
nen sehr wohl gefühlt! Auf Wie-
dersehen und alles Gute für
Sie und Ihre Familie. Ihre Zwil-
lingsschwestern Mia Gerti.
"Spoorzicht" Leeuwarden, 29.
5-12.6.1931
Leeuwarden
Historisch Variété Archief
Ritsko van Vliet senior
Het slopen van de P.E.B. Cen
trale deed mij terugdenken aan
mijn jeugdjaren, die ik in deze
omgeving heb doorgebracht -
zeventig jaar geleden ben ik
geboren in de Oeverstraat. Er
is hier wel wat veranderd sinds
die tijd!
Waar nu, langs de verdwenen
Centrale, de Franklinstraat
loopt, lag in de dertiger jaren
een sloot, die in de volksmond
de Petroleumsloot werd ge
noemd. Die liep vanaf de
Tweede Kanaalsbrug langs
Kolk Betonbouw en Van Duur-
en Ketelbouw- en reparatie
naar het Vliet.
's Winters vonden jong en oud
daar veel vermaak op de
schaats (of achter een stoel!)
en venters van de bekende ge-
zondheidssteken("Om je nek te
breken") en baanvegers ("Cent
voor de baanveger") vonden
daar druk werk.
En zomers was de sloot, niet
een van de schoonste trou
wens, een dorado voor de een
den. Als jongéns zochten wij
langs de walkanten naar de
nesten met eieren. Lagen die
ver uit de wal, dan liep het wa
ter al gauw over de rand van je
klompen heen.
Het bemachtigen van de eieren
moest snel gebeuren, want aan
het eind van de sloot zat de
oude heer Van Duuren op de
uitkijk voor het raam om ons te
bespieden. Met de nodige er
gernis, want zelf lustte hij ook
wel een eitje.
De heer Van Duuren had daar
ook een hok met kippen en
eens kroop mijn vriendje daarin
om wat kippeëieren te bemach
tigen. Dat liep niet zo prettig
voor hem af, want bij terugkeer
hingen de eierresten tussen
zijn hemd en de bloes en bo
vendien zat hij nog onder de
kippeluis. Door de hevige jeuk,
die dit veroorzaakte kon hij zich
een paar dagen niet laten zien.
En zijn vader had hem alle ha
ren van z'n hoofd geknipt. Wat
in die tijd trouwens om financië
le redenen vaker werd gedaan.
Maar nóg zie ik de oude heer
Van Quuren daar staan: "Wille
jim daar wel es weg gaan!
Maak dat jim weg komme, of ik
donder jim inne sloat!"
Tussen die Petroleumsloot en
de oude P.E.B. Centrale was
een stuk land, waarin wij met
behulp van veel buurtbewoners
een grote kuil hadden gegraven
om er een wielerbaan te maken
met steile hellingen. Wij organi
seerden er, net als op de hou
ten wielerbaan bij de Vondel
straat, ook Wedstrijden op oude
fietsen. Wat een plezier! Soms
gleed er wel eens iemand uit
de baan, wat dan weer een ge
scheurde broek of een bebloe
de knie opleverde. En dan
maar gauw weer naar moeke
toe.
In de herfst zochten wij blade
ren bij elkaar en daar maakten
we een kring van. Dat was dan
de arena van ons circus, waar
in we zelf optraden als artisten,
dat wil zeggen als acrobaten of
als gedresseerde dieren.
Oudejaarsavond kwamen de
bewoners van de Poppebuurt
in actie met deksels en pannen
en met veel gefluit van de aan
liggende stoomboten werd dan
het nieuwe jaar ingeluid.
Beroemd was "het Stroomke"
achter de Centrale, waar veel
bewoners uit de omgeving vis
ten en menig bakzootje ver
schalkten. Wat ik me verder
nog herinner was de grote put
in het Kanaal, de ingang van
het koelwater, waarvoor een
scherm was geplaatst en waar
dikke palingen voor bleven ste
ken. Met een schepnet haalden
we die wel op de wal.
Maar dan vond de oppasser
van het P.E.B. het tijd worden
om in te grijpen. Schreeuwend
en soms zelfs met stenen gooi
end trachtte de heer Koster te
voorkomen, dat we verdwenen
met onze buit.
Ja, en dan was er even voorbij
het P.E.B. nog de kleine woon
gemeenschap Kleyenburg met
vooraan een boer Schuurmans
en aan het eind van de Kanaal-
weg woonde de heer Staal,
handelend in afbraakhout.
Allemaal herinneringen, die bij
me opkwamen, de laatste
maanden toen de oude P.E.B.
Centrale werd gesloopt.
Leeuwarden
Rinze van der Heide
