MOEKE IN ANGST: BEREND
DEWIEDE WERELD IN
BIJ ACHTER DE HOVEN
Rapaura M. Verbeek-Brantsma
pagina 7
Ut is my nou wel dudeluk wur-
den, waarom myn moeke so
faak in angst sat ofer my. Ik
had al froeg un hevige drang
de wereld te verkennen en
daarbij grensen te oferschry-
den. Dat had geregeld tot ge-
folg dat Berend 'zoek' was.
Liefst net teugen etenstyd, tot
grote ergenis fan myn grote
broers, die my dan soeke
moesten. Ik begreep Moekes
angst, toen ik self kienders
had, die oek wel us un enkele
keer soek waren. Ik bin altyd
blyd weest dat se ut niet so
slim hadden as ik.
Ut is eigenluk un hebbelukheid
die nooit ofergaan is. De mees
te mensen hè un hekel an fer-
andering en dat wurdt alleen
maar erger as se ouer wurde.
Mar ik bin myn hele leven gek
weest op nieuwigheden, oek
nou nog op myn oue dag. Of ut
nou om eten, werk, computers,
procedures of straten, winkels
(liefst boek-) of ideeën gaat.
Nou, dan is ur in un kienderle-
ven heel wat te verkennen.
Toen myn domein nog ut
streekje naast Fribourg blyve
moest, had ik geen rust foor ik
wist wat ur achter de skutting
an ut end furskolen was en wat
ur om ut hoekje bij de poort fan
Fribourg gebeurde.
Achter die skutting sat de tuun
fan Hoekstra, bijna efen vol
mysterie as un sprookjesbos,
en oek efen furboden! Un en
kele keer ston de deur open as
ur wat bracht of haald wurde
moest en durfden we un paar
stappen naar binnen. Appel- en
perebomen, kruusbessen- en
rooiebessenstruken, in de verte
de bloemkweekbedden fan
Wiemers. So fer ut oog reikte
onbekend gebied!
KRUUSBEIPLUKKE
Toen we wat groter wudden
waren drongen we oek wat fer-
der in dit gebied deur. Legaal:
helpe bij ut kruusbeiplukken
(bentsje fol en boomke leeg) en
un enkele keer gratis rape fan
affallen fruit. En illegaal: hofke-
singe! Maar dat bleef oppas
sen, want Hoekstra had un gro
te hekel an hofkesingers.
De tuun fan Seyffers, teugeno-
fer onse husen was wat minder
mysterieus: openeren kleiner.
Grote antrekkingskracht had
daar de waterput foor ut be
sproeien.
Efen achter de zware poortdeur
fan Fribourg loere had oek gro
te bekoring, want was oek fer-
boden terrrein. Meneer Hoger-
beets wuu, terecht, gin
speulende kienders op ut ter
rein fan ut gasthuus hewwe. An
de kant fan ut streekje was ut
Fribourgterrein afsloten door un
2 meter hoge skutting fan verti
kaal staande planken, die bo-
venan eindigden in un sierluke
punt. Bode Fan Dyk fan 'e be-
grafenisfereniging was so lang
dat syn hoge hoed net bofen
de skutting uut kwam. En hij
kwam daar nog al us, ut was
tenslotte un bejaardentehuus.
Dat was foor mij as kien aanlei
ding om te seggen teugen myn
fgder en moeke: 'Jim mutte
Bode Fan Dyk (rechts) was so lang, dat syn hoge hoed net boven
de skutting uut kwam.
De stukjes van Berend van der Veen hebben heel wat herinneringen terug ge
bracht. Wij woonden aan Achter de Hoven op 130 Van der Veen op 140. Daar het
streekje dood liep kwamen we er dus altijd langs. Buren kwamen en gingen, maar
Van der Veen en Brantsma bleven. Volgens mijn moeder lag mijn zus in de
kinderwagen en moet het dus zomer 1929 geweest zijn. Was het een zaterdagmid
dag, dat we allemaal thuis waren? Het kan geen zondag geweest zijn, want dan
had mijn vader de pet niet op gehad. Naast de kinderwagen staat vrouw Brinkman,
dan mijn moeder, dan een onbekende. Van de oude dametjes moet er een vrouw
Tielenburg geweest zijn van 136. Dan komt vrouw Vergonet, Siepie van der Veen,
mijn vader, Griet Brinkman, daarvoor Piet Vergonet en ik. Van de twee jongetjes in
matrozepakjes is de grootste Berend van der Veen, en de andere is mijn broer
Jochum. Hij woont nu in Sittard, maar klimt nog wel eens in de pen, want hij is
Leeuwarden nooit vergeten. Dit was toen een levende gemeenschap, nu een
levenloos stuk asfalt, waar men zijn auto kwijt kan. Via mij genieten nog veel
anderen van het Kleine Krantsje, ons gestuurd door mijn zus, die toen in de wagen
lag.
daar nooit in wonen gaan, se
komme daar allemaal weer
dood uut!'
Later wudde myn domein uut-
breid tot so'n bitsje fan 'e acht
ste tot 'e derde. Nou oek daar
waren weer allemaal geheim-
sinnige hoekjes. Un hele serie
nou verdwenen achterstreek-
jes: Seyffersbuurt en an ut end
daar via un dwarsstraatsje de
'ferlengde' Seyffersbuurt; twee
husen ferder langs Achter de
Hoven naast De Haan deur un
steegje en un dwarssteegje un
foor mij onbenoemd rijtsje hu
sen; weer twee husen ferder 'ut
hol', un swart gruus bestraat
steegje dat naar un tuun en un
gerniershuus leidde. Dan kwam
men as bysonderheid dat ut un
doorloop naar de Vegelinstraat
was. Op de hoek fan de Maria-
buurt en de Vegelinstraat
woonde groenteman Paling, in
de buurt fooral bekend deur
syn niet-geringe omfang en ut
geregeld foorbijryden op un ge
motoriseerde bakfiets met syn
frou in 'e open bak (op weg
naar de veiling?).
Uteraard hadden gesloten deu
ren en ferboden terrein un
enorme antrekkingskracht op
my. En die waren er oek op dit
stukje te fynen.
Mariënburg, foor de oorlog ut
gebou fan de Herformde
Kweekskool, maar nog feul
froeger ut buuten fan 'Marijke
Meu'. Ut hele eeuwenouwe ge
bou straalde eigenluk geheim
sinnigheid uut; un hele hoge en
heel brede stenen stoep (bijna
manshoog); rondom tuun, met
hoge, ouwe bomen. Die tuun,
die hèt my wat trokken! Maar
foor we d'r fèr in deurdrongen
waren, had de concierge, die in
ut gebou woonde, ons al weer
fut jaagd. Toen de afbraak al
was begonnen, ik was intussen
un dikke twintig en wat minder
bang foor concierges e.d., hè ik
de tuun eindluk us fan foor
naar achteren goed bekeken.
Sonde dat die ferdwenen is.
Teugenofer de kweekskool was
ut gymnastieklokaal, met un ro-
jaal foorplein; üt plak foor ofer-
stekertje en dergeluke spuitjes.
Zaturdags oek faak oefenter
rein fan un padfindersgroep.
Oek hier dwong de nieuwgierig-
heid om te proberen in ut ge
bou te kommen. Ut bin nooit
meer dan fluchtige blikken wur-
den en dan hadden se my d'r
al weer uut bonsjoerd!
Boetes en Wiemers hadden op
dit stuk Achter de Hoven de in
gang fan hun tunen. Later wur
de de ingang fan de Boetes-
tuun tegelykertyd ut begin fan
de weg naar de nieuwe Room
se kerk en Husum met un
brugje ofer de Potmarge.
Wiemers had twee tuuningan-
gen: naast Mariënburg en teu
genofer Fribourg. Naast de in
gang bij Mariënburg ston un al
heel oud huus, volledig be
groeid met klimop. Twee soor
ten weet ik nog: een groenbly-
fende en één met bladden die
in de herfst prachtig rood wur-
den. As die affallen warden,
konden je fan de stelen 'brillen'
make. Tussen dit huus en Fri
bourg ston' un eigenaardig laag
gebou: un oferblyfsel fan de
froegere stallen?
PALMEN
Langs de ingang teugenofer
Fribourg stonden faak 'palmen'
in grote houten potten, die de
fa Wiemers bij dure tuunfees-
ten en resepties ferhuurde. As
ik an die ingang fan Wiemers
denk komt my oek de Esperan-
to-ster foor ogen die feule jaren
achter de kamersruten bij de
familie de Vries hangen het.
(en die naar ik hoord hè nou
nog bij hun dochter in Amstel
veen hangt!)
Berend van der Veen, Den
Haag, tel. 070-3631337
