JOH AN HILARIUSHEEFT ALLES BEWAARD
pagina 9
DE DIKKE PLAKBOEKEN
VAN EEN SPORTMAN
Eens was hij een populaire sportman, wiens verrichtingen geregeld de sportpagi
na's van onze provinciale kranten haalden - toen vertrok hij naar elders en sinds
dien hebben we maar weinig meer van hem gehoord. Maar noemen we nu de
naam Johan Hilarius, dan gaat er zeker bij velen weer een lichtje branden. Ach ja,
natuurlijk: dat was die crack van de oude L.A.C. Frisia, een fijne en robuste
voetballer, die binnen de krijtlijnen zijn mannetje stond. Maar Johan Hilarius was
meer dan een voetballer alleen. Hij was ook en is nog steeds een aartsverzame
laar van alles wat met zijn sportloopbaan te maken heeft. Zo heeft hij in tientallen
jaren met uiterste zorg een prachtig archief opgebouwd, waarin de redacteur van 't
Kleine Krantsje onlangs tot zijn groot genoegen een tijd heeft mogen grasduinen.
in acht of negen dikke ordners
heeft Johan Hilarius van zijn
vroegste jeugd af alles bijeen
gebracht, wat betrekking heeft
op zijn meest geliefde sport:
krantenknipsels, aanplakbiljet
ten, uitnodigingen, elftalopstel
lingen, foto's, toegangsbewij
zen van bijgewoonde interland
wedstrijden, verslagen van die
ontmoetingen en, niet te verge
ten ook eigen, zeer knappe, te
keningen en cartoons.
INTERESSANT
COMMENTAAR
Daarbij voegde hij aan veel van
het verzamelde materiaal ook
eigen mededelingen toe en dat
commentaar, waarin hij zich als
een zeer sportieve figuur laat
kennen, is van deze geweldige
collectie eigenlijk nog het
meest interessant.
Johan Hilarius, geboren op 11
augustus 1923, was nog geen
zestien toen hij al voor de
eerste maal in 't elftal van Fri
sia werd opgesteld. Dat was in
april 1939, uit tegen Alcides.
Veertien jaar later, in november
1953, besloot hij zijn loopbaan
als actief voetballer te beëindi
gen - daarna verhuisde hij
naar Deventer, waar hij, net als
hij dat in Leeuwarden had ge
had, een kantoorboekhandel
begon.
Op een februaridag in het oor
logsjaar 1943 maakte Johan
Hilarius de notitie: "Razzia. Ge
deelte van de stad werd door
de Duitse Wehrmacht afgezet
en alle mannen van 16 tot 35
jaar werden aangehouden en
wanneer hun "Ausweis" niet in
orde was, werden onze jon
gens opgepakt en naar Duits
land gestuurd om in de oor
logsindustrie te gaan werken."
Niet lang daarna schreef hij bij
een wedstrijdverslag van Gor-
redijk-Frisia 1-4: "Wij waren
veel sterker. Heerlijke ranja ge
dronken (nog vooroorlogs
mengsel). Wij gingen met de
trein naar Heerenveen en op
de fiets verder naar Gorredijk.
Onze midvoor Piem van der
Zee kreeg het aan de stok met
de keeper van Gorredijk, een
grote bonkige boerenkerel en
onze linksbuiten, ook een ro
buste kerel, genaamd Attie
Bosma, heeft deze keeper
eerst gewaarschuwd en daarna
gepakt. De scheidsrechter
moest onder bedreiging naar
de box gebracht worden."
Vermakelijk is ook de notitie,
die Johan Hilarius een paar
weken later moest maken na
het treffen Friesland-Frisia 1-6:
"Henk van der Meulen was
"aangeschoten" en toen hij Ho
tel De Klanderij 's avonds wilde
verlaten kon hij zijn klompen
(schoenen is een luxe-Jn deze
bezettingstijd) niet vinden en is
hij, om zijn sokken te sparen,
op blote voeten naar huis gelo
pen."
Na een ontmoeting tegen Leeu
warden, juni '45: 2-2, noteerde
Johan: "Hebben zeer slechte
en rommelige wedstrijd ge
speeld. Piet de Block en Piet
Hartkoren liepen op een zeker
ogenblik kwaad bij de bal weg."
"Het treurige bericht vernomen,
dat ons lid van verdienste An
ton Dalhuysen op de nog
krachtige leeftijd van 49 jaar is
overleden. Hij ruste in vrede"
noteerde de dagboekenier-ver-
zamelaar in september '45.
BRANDHOUT.
En direkt daarna: "Nicator-Fri-
sia 0-0. Zeer slechte wedstrijd.
Achterhoede plus spil waren
voldoende, de rest was "brand
hout".
Opvallend is ook de notitie:
"Cor Wals gearresteerd. De be
kende wielrenner Cor Wals, die
zich indertijd bij de S.S. heeft
aangesloten en die grote op
schudding veroorzaakte door in
het Olympisch Stadion te Am
sterdam te verschijnen met het
nazi-kenteken is in Brabant ge
arresteerd".
'Tot ons genoegen" zo meldt
een ingeplakte brief van mei
1946. "kunnen wij u mededelen
dat de Technische en Keuze
commissie U heeft gekozen in
het Fries elftal, dat woensdag
12 juni zal spelen tegen een
Zwaluwenelftal. Was getekend:
D. Stoffels, secretaris, T.D. en
K.C."
Het zou niet de laatste uitnodi
ging zijn, die Johan Hilarius in
zijn boeken kon plakken.
"Onze midvoor Anne Santema
treedt 3 juli a.s. in het huwelijk
met mej. Tineke Jager, keur-
tumster der Provincie Friesland
en Nederland" noteerde hij in
1946 en kort daarna: "Heeren-
veen-Frisia 10-1. Tegen deze
overmacht hadden we niets in
te brengen."
En wat te denken van een brief
van "de verzorger" van het
Fries Elftal, A. Smit uit Sneek
aan "Den Heer Johan Hilarides
(sic!) over het stopperspilsys-
teem? "Je speelt spil en het
elftal speelt stopper" berichtte
de verzorger aan het begin van
een hele preek met als droge
toevoeging van de geadres
seerde: maar ik speelde
linkshalf.
Een kranteknipsel meldt, dat er
twaalf jaar gevangenisstraf is
geeist tegen de oud doelman
van het Nederlands Elftal Gejus
van der Meulen.
In september 1947 bezocht Jo
han Hilarius in Engeland de
wedstrijd Arsenal-Manchester
United, waarna hij tot de vol
gende ontboezeming kwam.
"Wat mij opviel was het volgen
de. Op een zeker ogenblik fluit
de scheidsrechter voor free
kick. De desbetreffende speler
geeft de bal niet een onbeheer
ste trap in de richting van de
plaats des onheils, doch speelt
de bal naar den scheidsrechter,
die het leer naar de plaats diri
geert, waar de vrije trap geno
men moet worden. Het publiek
bij zo'n wedstrijd is zeer spor
tief en applaudiseert bij prachti
ge staaltjes voetbal, zowel voor
de ene als voor de andere par
tij, waaraan een bepaald deel
van de voetbalminnend publiek
in onze stad een voorbeeld kan
nemen."
"Hilarius hebben we geen duel
zien verliezen" constateert De
Sportkroniek in 1948 "en zijn
spel is eigenlijk op alle gebie
den even fijn: een beste tech
niek, soepele trap en balbehan
deling, gooit onverbeterlijk en
ver in, passeert handig en heeft
een uitstekend tactisch inzicht.
Het is te hopen, dat men de
nodige aandacht aan deze su
blieme speler gaat besteden."
Daar voegt de bewonderde
voetballer zelf aan toe: "Iedere
speler heeft wel eens een
schouderklopje nodig."
Overigens zien de sportverslag
gevers het niet allemaal even
goed in zijn ogen: "Uit al deze
verslagen blijkt, dat Frisia de
pers niet op z'n hand heeft. Wij
hebben de pen echter niet no
dig, wij zullen met daden ko
men."
GEDICHTEN
Op weg naar het buitenland lo
geerde de ploeg van Johan in
Maastricht, waar hij zelf een
kamer met balcon kreeg toege
wezen: "Na het diner mochten
we nog even de stad in en
kroegje in en kroegje uit. Ik
was geen drinker, maar had
toch iets te diep in het glaasje
gekeken en heb dan de nare
eigenschap Duitse en Franse
gedichten te declameren. Ik
stond dus, midden in de nacht,
in mijn pyjama op het balcon
nogal luidruchtig mijn gedichten
uit te kramen. Plotseling gaat
er boven mijn hoofd een raam
open en een plons water was
mijn beloning. "Zeiknat" ben ik
toen maar in bed gekropen."
Wat we ook veel in de plakboe
ken tegenkomen zijn opbeuren
de briefkaarten van de bejaar
de erevoorzitter P. A. de Haan
te Doorn: "Waarde captain.
Denk er om, dat jullie zondag
winnen van de blauwe jongens.
Niets verontachtzamen. Frisia
was altijd een beroemde beker
club!"
Of het hielp? Nou en of: "Fri-
sia-BlueBoys 5-2."
MOOIE MEID
Een klein krantebericht meldde,
(Vervolg op pag. 19)
