*T KLEINE KRAHTSJE
mu
hellema
Makelaars en
Taxateurs
voor geheel
Friesland
VOOR LEEUWARDEN EN DE WIJDE WERELD ER OMHEEN
pagina 4
VEELMEER DODEN
In het verhaal "Artisten in vroe
ger jaren bij Sipke Castelein"
van Ritsko van Vliet Senior in
het decembernummer las ik
over het bombardement op het
Bezuidenhout in Den Haag op
4 maart 1945, dat daarbij 40
mensen om het leven kwamen,
onder wie de dichter-zanger Ja
cobus Hendrikus Speenhoff. Er
werden bij dit bombardement
op 3 maart (en niet op 4 maart)
evenwel 520 mensen ge
dood en velen overleden later
nog aan hun verwondingen. Ik
doe u hierbij enkele kranten
knipsels toekomen over de toe
dracht op die dag.
Leeuwarden
Mrs. H. J. Steenhuis
Uit uw interessante knipsels
blijkt, dat dit bombardement
ten doel had de in het
Haagsche Bosch gestatibn-
neerde V 2 raketten te ver
nietigen. Met deze raketten
werd door de Duitsers voor
al Londen bestookt. Later
onderzoek bracht aan het
licht, dat een kapitale blun
der van een Engelse officier
de oorzaak van het drama
is geweest. Op een kaart,
die het te bombarderen ge
bied aangaf, trok de officier
een horizontale lijn in plaats
van een verticale en een
verticale lijn in plaats van
een horizontale. Zo ontstond
er een doelgebied, dat niet
overeenkwam met het ter
rein, dat men had willen
bombarderen. Een tweede
groep bommenwerpers ge
raakte wel boven het juiste
doelgebied, maar gooide de
bommen, door slecht zicht,
eveneens op een verkeerde
plaats. Afgezien van dit al
les: tevoren genomen lucht
foto's hadden uitgewezen,
dat er op de dag van het
bombardement geen Duitse
raketten meer aanwezig wa
ren. Fighter Command had
verzuimd deze wetenschap
door te geven aan de Tacti
cal Air Force, die de aanval
moest uitvoeren.Er wer
den meer dan 3300 huizen
venwoest en ruim 1200 be
schadigd: rond 12000 men
sen raakten het dak boven
hun hoofd kwijt.
Red.'t KI. Kr.
COMPLEET GEVLOERD
Al lang heb ik geen- contact
meer met Leeuwarden gehad
gezien het feit dat ik al zo'n vijf
endertig jaar geleden ben ge
ëmigreerd. Kunt u zich mijn
verbazing voorstellen toen een
bezoekend familielid uit Am
sterdam mij 't Kleine Krantsje
van september in de handen
drukte met daarin een artikel
over de Centrale? Ik was com
pleet gevloerd, omdat ik zoveel
lange jaren niet gedacht heb
aan mijn geboortehuis, de
dienstwoning van de Centrale.
Jongens wat een herinneringen
kwamen aanstormen toen ik
West Virginia
J. H. de Groot
GYMNASIUM
De brieven in 't Kleine Krantsje
worden waarschijnlijk wel het
best gelezen. In enkele geval
len worden namen genoemd,
waarvan je zegt: "Ja, die heb ik
ook gekend."
Zo las ik in de brief van me
vrouw A. Dun-Messchaert dat
in Baarn een reünie is geweest
van oud-leerlingen van het Ste
delijk Gymnasium en wel van
de klas van de lerares Grieks
mevrouw Stellwag (1926-46).
Bij mijn beschrijving over mijn
Leeuwarder periode, waarmee
ik binnenkort klaar hoop te ko
men, wordt ook aandacht be
steed aan dat ene jaar, dat ik
het voorrecht had deze klassie
ke school te bezoeken (1927-
28) destijds nog onder de be
kwame rector dr. P. J. Enk.
Van dat ene jaar bewaar ik de
beste indrukken aan mejuf
frouw Stellwag (Ik neem nu
maar even de naam over van
mevrouw Dun. Ik zou de naam
met één T geschreven heb
ben).
Mijn mede-leerlingen en ik wa
ren toen plm. dertien jaar. Mej.
Stellwag was nog erg jong,
aantrekkelijk en knap. In mijn
herinnering was ze tussen vijf
het artikel las en de tekening
zag van de weg waarop ik in
de strenge winter van 1924
leerde schaatsenrijden. En de
sloot waar we met zijn honder
den schaatsenreden en het
ijs braken toen we wat opgroei
den. En de weg, waarop we
leerden fietsen. Verschillende
keren heb ik die lantaarnpaal
omarmd in het begin. Die
schets van de Centrale moet
zijn gemaakt van de situatie
rond 1932, want als ik mij goed
herinner is hij gebruikt bij een
uitgave van het PEB ter gele
genheid van het twintigjarig be
staan. Oorspronkelijk was de
Centrale gebouwd in 1912 voor
de gemeente Leeuwarden, in
1916 is hij overgenomen door
de provincie.
"Beelden uit mijn kinderjaren
doemen voor mijn geestesoog".
Zo, nu is dat allemaal wegge
broken? Ik dacht dat dat al lang
gebeurd was, maar het is ge
loof ik al vijftien jaren geleden
dat ik de laatste keer in die
hoek van de wereld was. Ik
ben eind 1940 uit Leeuwarden
vertrokken, maar tot 1955 be
zocht ik af en toe mijn ouders,
die toen in het nieuwe huis
woonden, een andere dienst
woning die gelijk met de nieu
we Centrale werd gebouwd.
Misschien is het voor u interes
sant te weten dat de kastanje
boom naast dit huis, als een
kastanje is geplant toen ik op
vier en een halfjarige leeftijd
een meekreeg van Juffrouw
Fisscher van de bewaarschool
op de Tuinen. Ze zei "als je die
plant, wordt het een grote
boom". Wel, volgens een foto
kortgeleden genomen, is het nu
een grote boom. Alleen wist ik
toen niet dat ik er bijna zeven
tig jaar op zou moeten wach
ten.
entwintig en dertig jaar. Zij gaf
ons les in Griekse mythologie.
Zij vertelde met smaak en een
beetje ondeugend over de lief
desbelevenissen van de Griek
se goden en godinnen. Wij hin
gen aan haar lippen en alle
jongens uit de klas waren ver
liefd op deze jonge lerares. Ik
had deze episode al beschre
ven en haar naam genoemd
voor ik 't Kleine Krantsje ont
ving. Heel toevallig dat ik de
naam van deze sympathieke
lerares afgedrukt zag.
Haarlem
VRIEZENBERG
K. Faber
In het decembernummer schrijft
W. D. Lijfering over banketbak
kerij Vriezenberg. Hij wil de
abonnees doen geloven dat die
bakkerij op de hoek van de
Ayttasteeg was. Dat is niet
waar! Vriezenberg woonde op
de hoek van de Nauwe Steeg.
Op het andere hoekje van die
steeg was (en is nog) bakkerij
Dijkstra. C s door hem genoem
de slager Xessler woonde wél
op de hoek Ayttasteeg.
Groningen
Jac. Aarts
BULL
Als "Frisiaan" heb ik met grote
belangstelling kennisgenomen
van het verhaal over de plak
boeken van Johan Hilarius in
het vorige Kleine Krantsje. Hij
had de bijnaam "Buil", maar
dat niet om zijn ruwe manier
van voetballen, integendeel,
maar om zijn vasthoudendheid.
Men zei wel eens, dat je hem
nog driemaal tegenkwam, wan
neer je hem eenmaal was ge
passeerd.
Hij stond ook bekend om zijn
verre ingooien. Ik meen, dat er
eens een scheidsrechter is ge
weest, die een ingooi van Buil
afkeurde, omdat hij de bal vol
gens de referee met één hand
wegstootte, dus net als een ko
gelstoter.
Spelers uit zijn tijd waren onder
andere Janny Wiersma, Paulus
Dorenbos, Piet de Block, Jan
Schilt, Johan's vriend Henk van
der Meulen (een technisch be
tere voetballer heb ik nooit ge
zien), George Adam Maurer,
Bonno Boonstra, Paul Blijham
en, ook een paar wedstrijden,
diens broer Walter, zoons van
de stationschef in Leeuwarden
en overgekomen van Be Quick
uit Groningen.
Leeuwarden J. Wouda
VLIEGTUIGBOTSING
Ik wil nog iets vertellen over het
vliegtuig dat in 1947 de Room
se toren raakte en een vleugel
verloor.
In die tijd werkte ik bij de fami
lie Braams aan de Voorstreek.
De achterkamer boven grensde
aan het kerkplein. Tijdens een
kopje thee hoorde ik een vlieg
tuig heel laag aankomen. Met
dat ik naar buiten keek, zag ik
de vleugel van het toestel de
dikke bal raken, die direct on
der de haan zit. De halve vleu
gel kwam naar beneden, rake
lings langs het heiligenbeeld
dat toen op het kerkplein stond.
Doordat de vleugel die dikke
bol raakte en niet de torenspits
zelf is er toen nog geen be
schadiging aan de toren geko
men.
Een hele prestatie van de piloot
om met anderhalve vleugel
laag over de stad te vliegen en
buiten op het land te landen.
Dit is wat ik van heel dichtbij
heb gezien.
Leeuwarden
Mevr. Zijlstra-Drijver
Inderdaad, een fantastische
prestatie van de vlieger om
het toestel zo te doen lan
den, dat de passagiers niet
eens in de gaten hadden,
dat het hier een noodlan
ding betrof. Maar de piloot
is later voor het veroorzaken
van de aanvaring wel be
straft.
Red.'t KI. Kr.
WANDELING
Onlangs heb ik 'als Amster
damse' een wandeling door
Leeuwarden gemaakt. Dat doe
ik wel vaker.
Deze keer wilde ik de singels
eens langs. Na in de Stations
restauratie koffie gedronken en
een hapje gegeten te hebben,
ben ik richting Verlaatsbrug ge
gaan en daarna langs de Wes
ter- en de Harlingersingel naar
de Noordersingel.
Voor het voormalige Diakones-
senhuis even pauze op een
bank. Vooral mijn compliment
aan de gemeente voor die pret
tig zittende banken!
Daarna ben ik door de Singel
straat gegaan naar het Ren-
gerspark, waarna ik door een
zijuitgang terecht kwam op een
nieuwe weg met het gezicht op
de Nieuwe Hofwijck. Die blik
vanger zou een tekening van
Anton Pieck kunnen zijn.
Dan de Noorderbrug over langs
de Wissesdwinger en ook daar
nog even een pauze op een
bank voor het bezoek aan de
Prinsentuin. Dan komen weer
veel herinneringen bij je boven.
Verder achter de Oldehove
langs naar de Grote Kerkstraat.
Daar zag ik een mooi onder
houden pandje even voorbij het
Prinsessehof. Een mooi gelakte
deur met gebeeldhouwde of
houtgesneden deurposten. Ik
heb er nooit over gelezen of er
een foto van gezien. Is dit nu
oud of nieuw, dacht ik.
Verder ben ik de Bollemans-
steeg en de Bagijnesteeg door
KI
Makelaardij eind» 1098
gegaan en zo weer richting sta
tion. Het was een fijne middag.
Amsterdam
Mevr. J. Siccama-Velsen
VREEMD VOORVAL
Snuffelend in wat oude pape
rassen vond ik bijgaand be
richtje over een voorval bij de
toenmalige M.T.S. Ik herinner
me het niet zo goed, maar
denk dat het in 1949 of 1950
gebeurd moet zijn; van 1946 tot
1950 was ik leerling aan deze
school.
Zoals u ziet werden we "kna
pen" genoemd, dat was in die
tijd al een positieve benaming,
want voor de meeste buiten
staanders waren we niet meer
dan "snotneuzen"^ Het bericht
je is volgens mij niet afkomstig
uit de Leeuwarder Courant, die
had wellicht naar eigen mening
belangrijker zaken te melden.
Misschien wilt u het plaatsen
en zijn er lezers die zich het
een en ander nog goed voor de
geest kunnen halen. "Een bad
voor een tientje" stond er bo
ven.
"Om met Tom Schreurs te
spreken: U kunt het geloven of
niet, maar een jongeman heeft
Maandagmiddag door een bad
te nemen een tientje verdiend.
Een leerling van de M.T.S. te
Leeuwarden, die blijkbaar last
van zonnesteek (of een platte
beurs?) had, stelde aan zijn
klassegenoten tijdens de mid
dagrust voor, om voor een tien
tje in de vaart te fietsen. De
toekomstige technici voelden
wel voor een beetje sensatie
en door middel van een collec
te was spoedig het gevraagde
bedrag bijeen.
Een honderdtal knapen verza
melde zich aan de kade bij de
Vrouwenpoortsbrug en men
overwoog de mogelijkheden,
toen de zwemmende fietser (of
fietsende zwemmer) met een
respectabele spurt uit de Mo
lenstraat aan kwam rijden.
Toen het voorste wiel boven
het water hing, klonk uit tiental
len kelen een oorverdovend
hoera, dat eindigde in een luide
plons.
Enkele voorbijgangers, die
dachten dat er een ongeval ge
beurde, snelden toe, maar de
waaghals "zwom" met de fiets
aan de hand al weer naar de
kant, waar hij door zijn kamera
den op het droge werd gehol
pen."
IJmuiden J. G. Haasdijk
