ONVERGETELIJK KINDERFEEST
IN VROEGERE WINTERS
HARDRIJDEN BIJ DE OUDE WAAG
pagina 6
Zodra er in vroeger jaren we
gens de ijstoestand een vaar-
verbod werd afgekondigd en de
bekende rode borden met de
tekst "Gevaarlijk ijs" in de ron
dingen van de "piepen" kwa
men te hangen, begon mijn va
der maatregelen te nemen voor
het houden van schaatswed
strijden voor de jeugd op de
gracht bij de Oude Waag.
Dat diende steeds op korte ter
mijn geschieden, want er moest
niet alleen aan veel formalitei
ten worden voldaan, ook de
toestand van het ijs was van
doorslaggevende betekenis.
SNEEUW
Was of kwam er nog sneeuw,
dan was er grote kans dat bij
het opruimen daarvan de
sneeuw met tweewielige kipkar
ren op de wal of in de gracht
zou worden gestort. Met als ge
volg dat hoe dik het ijs ook
mocht zijn het aan die kant on
der de last bezweek of dat on
der die sneeuw het ijs begon te
"broeien". Terwijl verder reke
ning moest worden gehouden
met het feit dat de stadsgrach
ten eigenlijk open riolen waren,
waarin al het water van de aan
liggende huizen terecht kwam,
waardoor het ijs er niet beter
op werd en een gele kleur
kreeg. In de Oude Waag was
zelfs een openbaar badhuis en
een openbaar toilet waardoor
er warm water in de gracht
kwam.
Het wedstrijdcomité, bestaande
uit middenstanders, was spoe
dig samengesteld. Behoudens
de verkoop van speciale winter-
artikels was het tijdens een
winter in de winkels niet zo
druk.
Men begon bijeen te komen in
de melksalon van Niehüser,
naast de winkel van "dove Fop-
pe" (Jelle Huizinga) of in die
van Kimp, naast Brenninkmeijer
hoekje Weerd. De taken van de
comitéleden werden onderling
verdeeld. Hij die de beste rela
ties had op het stadhuis ging
daarheen om toestemming te
vragen tijdens de wedstrijden
anderen dan deelnemers te
weren, en bij het klaarmaken
van de baan op de avonden
voor de wedstrijd de toegang
tot de gracht te verbieden. Toe
stemming was ook nodig om
muziek te maken, om vlaggen
en wimpels te bevestigen aan
gemeente-eigendommen, en
om vuurwerk te gebruiken of
bengaals vuur te ontsteken.
Een ander ging naar Van der
Zee, de leider van de Patijntjes
voor muziek of, indien die
groep verhinderd was, naar
een gezelschap dat heel oneer
biedig "De scheve nekken pa
trouille" werd genoemd. Ook
werd er wel eens gezorgd voor
een draaiorgel. Weer een an
der ging naar brugwachter
Draisma van de Wirdumer-
poortsbrug, die met andere
brugwachters was aangesteld
om de ijsdikte te meten en op
het ijs de orde te handhaven.
Dat meten gebeurde met een
stok waaraan een blinkende
scherpe punt met een weer
haak. Verder verleenden de
brugwachters op veel manieren
bijstand bij het organiseren van
de wedstrijd. Ik denk dat het
voor hen ook wel leuk was om
eens ter afwisseling in andere
dan schipperskringen te verke
ren.
Inmiddels gingen comitéleden
zich ook bezighouden met het
maken van intekenlijsten voor
het inzamelen van geld of bij
dragen in natura. De voor
naamste burger bij de Oude
Waag was de oud gouverneur
Van Harinxma thoe Slooten -
in onze kringen werd de C. d.
K. nog altijd "Gouverneur" ge
noemd. Hij woonde in het patri
ciërshuis met de pilaren tegen
over de Oude Waag waar nu
V&D is en hij hoorde aan het
hoofd van de lijst te staan.
Zodra hij had ingetekend op de
lijst had de financiële commis
sie een onderonsje, nieuwsgie
rig als men was voor welk be
drag hij had ingeschreven,
want hij stond niet als bijzonder
vrijgevig bekend.
In besloten kring werd wel eens
verteld dat wanneer het niet
meeviel, het met potlood inge
vulde bedrag werd uitgegumd
om het hoger te maken.
Daarna ging men naar zijn
buurman, de zilversmid Nolet,
die steevast zei "nou, nou, de
De nijvere comitéleden, die - in 1924 - het hardrijden bij de Oude Waag organiseerden. We
beginnen links bij de meneer met de grijze hoed: Joh. Kuhimann Hzn, Joh. Brenninkmeijer, Van
Kalsbeek, een magazijnknecht, Otto Ebbens, Frans Brenninkmeijer, Jul. Kuhimann, Sybr. Kuhimann
Jzn, een baanveger, St. Kuhimann Hzn, Juul Kuhimann Azn, A. E. Kuhimann Jzn en hoofdinspecteur
Draisma, de brugwachter van de Wirdumerpoortsbrug.
ouwe is ook uit zijn slof ge
schoten" en dan voor hetzelfde
bedrag op de lijst tekende. Het
ene comitélid ging dan links en
een andere rechts met een lijst
op stap.
Met de grote kans dat ik een
enkele winkel oversla probeer
ik ze te vermelden. Degene die
links ging kwam bij apotheek
De Gaper van Cath, daarna
C&A dameszaak (later Zuhorn),
dan kruidenier v.d. Goot met
zijn hangende koperen weeg
schalen, zijn suikerbaal en
stroopvat, daarna C&A heren
kleding (later Schweigmann),
dan Buwalda rijwielen en daar
boven de Raad van Arbeid,
dan het hoekpand van de Wir-
dumerdijk: Luiks, bijjouteriën.
Aan de overkant, het begin van
de Wirdumerdijk de banketbak
ker Swildens en daarboven van
Straten. Op de hoek van de
Peperstraat het pand de Kei
zerskroon waar boekhandel
Eekhof was, later een z.g. vlie
gende winkel sigaren en tabak,
tot slot vóór de afbraak een
groentezaak. Op de andere
hoek van de Peperstraat Flot-
tow (Voss)herenconfectie waar
eens bij verkiezingen met een
projector vanaf het Waagpiein
op de bovenverdieping met
Twee rivalen, in ijltempo op weg naar de finish tijdens een wedstrijd op 5 januari 1924. Let op de
nummers van de deelnemers, duidelijk zichtbaar op de mutsen!
grote letters en cijfers de uit
slag werd bekend gemaakt. Als
ik me goed herinner tussen Wi-
baut en de later als regent in
Albanië vermoorde overste
Thomson. Daarnaast zilversmid
Rolf in de hoop voor een zacht
prijsje een jongenshorloge te
kunnen krijgen.
Naast Flottow het comitélid Eb-
bens(sigaren), dan Jamin op de
hoek van het Naauw. Dan naar
de overkant de grote comesti-
bleszaak van Snijder (Dijkstra)
waarop Hermans (speelgoed)
volgde. In de St. Jacobsstraat,
niet verder, maar naar de over
kant het actieve comitélid Van
Kalsbeek (huishoudelijke artike
len), een kant- en borduurzaak
(misschien later een bloemen-
zaak van Maurer) dan de be
kende winkel van Jelle Huizin
ga.
Degene die rechts ging kwam
eerst bij heren- en damesmo
dezaak De Grote Manchet van
Ter Horst, daarna bij de schoe
nenzaak Sterkenburg. Op de
hoek van de Lombardsteeg
door ons ook wel de "Barge-
steeg" genoemd, stond het gro
te pand waarin vroeger de be
kende winkel van Sinkel was
gevestigd en waarin nu schoe
nenzaak Bukers was en een
melksalon. Op de andere hoek
wellicht Kaller (textiel) en dan
naar de overkant de bekende
fietsenzaak van Gerritsen op
de hoek van de Weerd, die nog
wel eens schaatsen ter be
schikking stelde. Op de andere
hoek Brenninkmeijer (dames
modezaak), waarna melksalon
Kimp waarboven Brenninkmeij
er.
Op goed geluk verder: De Witte
Beer het pand met de mooie
klokgevel waarin naaimachines
werden verkocht (Pel), dan het
enige burgerhuis waarin een ef
fectencommissionair woonde,
later vermoedelijk Boekema ba
bygoederen en daarboven een
kleermaker, dan een pand
waarin geregeld een vliegende
winkel was, daarna op de hoek
van het Heerenwaltje een kant
en borduurzaak, daarna Kui
pers bierbrouwerij op het Heer
enwaltje, waar soms gezaagd
natuurijs werd aangevoerd voor
de bierkelder. Als het sterk ijs
was met sneeuw dan per
vrachtslede of bij doorzetten
van de dooi, per praam.
Daarna naar de overkant de
grote textielzaak van Joosten
(later P.S. Bakker). Daarnaast
chemisier Pull die tijdens W.O.
I veel klandizie had van hier
geïnterneerde Engelse en
Schotse officieren, die bij hem
Engelse overhemden, suède
handschoenen, flaneerstokjes
en andere specifieke Engelse
artikels kochten. Daarboven
tandarts Van Setten, daarna
Kuhimann (textiel), waarna de
lijstlopers elkaar troffen in de
melksalon van Niehüser.
PRIJZEN
Voor de ingeschreven gelden
kocht men prijzen, bij voorkeur
bij de aangesloten winkeliers
dan kreeg men korting of men
had prijzen in natura ontvangen
zoals witte truien, ijsmutsen, bi
vakmutsen, sjaals, dikke sok
ken, wanten, veel begeerde
carbid- of kaarsfietslampen,
schaatsen zo mogelijk doorlo
pers of wanneer het geld het
toeliet een zilveren jongenshor
loge. Ze werden enige dagen
tentoongesteld in de etalages
van de firma Kuhimann.
De deelnemers uit alle delen
van de stad, ontvingen allemaal
een prijs of een prijsje. Op de
dag van de wedstrijd kregen ze
allen twee verteringen, een be
ker hete anijsmelk of chocola
de, grenadine of prik uit een
"koegelfleske".
Ook op andere stadsgrachten
begon men wedstrijden te orga
niseren, op de Voorstreek, op
de Nieuwestad, op de Tuinen,
langs het Schavernek. Er kwam
dus concurrentie. Bij ons waren
ongetwijfeld de meeste prijzen,
ieder kreeg wat. Op de gracht
(Vervolg op pag. 7)
