FRIESCHE CLUB VERRIJKT
MET FRAAI KEGELHUIS
Uit grootmoeders ansichtenalbum
UNIEK SPORTCENTRUM IN HARTJE STAD
Oostefbrug - Leeuwarden
pagina 9
Werd er tot dusver uitsluitend gekaart en kwamen er alleen
biljarters in actie, voortaan zal er ook gekegeld worden in
het grote gebouw van de Friesche Club aan het Ruiters-
kwartier: de huisvesting van deze sociëteit, die al lang een
grote kaartzaal en een nog grotere biljartzaal had, is zo juist
met een riante zaal met kegelbanen uitgebreid. Zo ontstond
er op deze plaats in het hart van onze oude binnenstad een
sportcomplex, dat we wel uniek mogen noemen - waar in
Nederland zou men kunnen wijzen op een centrum, waar in
zo'n bijzondere ambiance kan worden gebiljart, gekegeld en
gekaart?
Die speciale sfeer in het socië
teitsgebouw van de Friesche
Club mag toegeschreven wor
den aan wat het clubgebouw in
vroeger tijden is geweest, na
melijk niets meer of minder dan
de stadsschouwburg, die glo
rieerde, toen de Harmonie nog
niet bestond.
Al veranderde er veel in de de
cennia nadat die schouwburg
verdween, er bleef ook heel
veel van het oude bewaard.
Zodat het nu, om bijvoorbeeld
maar wat te noemen, nog
steeds mogelijk is plaats te ne
men op het fraaie balcon, van
waar onze verre voorouders de
verrichtingen volgden van de
grootste toneelspelers van hun
tijd.
Bijna twee eeuwen geleden, in
1802, werd die schouwburg op
gericht door de Leeuwarder or
ganist en muziekmeester Jo
hannes Pothumus. Die kocht in
deze omgeving een aantal wo
ninkjes aan en liet ze verbou
wen tot een boven- en bene
denzaal.
Na verdere verbouwingen ont
stond er een, hoefijzervormige
Comedie- en Toneelzaal, die
voor het grootste deel nu nog
bestaat. Van de oorspronkelijk
twee, boven elkaar liggende
balcons, bleef er één bewaard;
het is het balcon, dat we net al
noemden.
Jarenlang zou dit de Stads
schouwburg blijven, waar ver
maarde gezelschappen als die
onder leiding van Peters,
Bouwmeester, Kleine-Gartman,
Ristorie, Agar en Marie See-
bach voor het voetlicht kwa
men.
Een foto uit 1917 in de Friesche Club gemaakt tijdens een wedstrijd tussen de biljartmatadors
Wiemers en Horemans. De biljartzaal leek toen, met twee boven elkaar liggende balcons, nog veel
op de schouwburgzaal van vroeger.
In 1881 echter begon de toe
komst van deze Stadsschouw
burg er minder fleurig uit te
zien, toen, ook aan het Ruiters-
kwartier, de Harmonie met haar
grote toneel- en concertzaal
geopend werd. Deze nieuwe
onderneming bleek uiteindelijk
een te grote concurrent en ten
slotte kwam de oude schouw
In 1929 verzond een zekere A. Pannekoek, die in Leeuwarden in de Kruisstraat woonde, deze prentbriefkaart aan Den
Heer J. van der Vliet, in het Gasthuis van de Hervormde kerk in Dokkum. Meneer Pannekoek koos deze kaart wellicht,
omdat hij dicht bij de Oosterbrug woonde. De foto geeft treffend de situatie weer van wat we dan noemen de goeie ouwe
tijd. Het Fordje (of is 't een Chevrolet?) neemt de bocht wat te krap, maar dat zal niet veel hinderen, want er komt toch
niks aan. En die voetgangers gebruiken de rijweg, alsof 't een voetpad is. Een leuke foto, waarvan we ons kunnen
voorstellen, dat Grootmoeder, die goed in haar album heeft bewaard.
burg als te koop in de krant te
staan.
Het was de veelbesproken no
taris J. H. Berghuis, die in het
oude schouwburggebouw een
geschikt onderkomen zag voor
zijn Friesche Biljart Club, die in
1901 was opgericht, maar die
tot dat moment een nomaden
bestaan had geleid; nu eens
biljartten de leden in deze, dan
weer in die horecagelegenheid.
Hoewel niet alle leden van
deze sociëteit zijn optimisme
deelden ging toch een meer
derheid met de aankoop ac-
coord en in de zomer van 1916
betrok de Friesche Club einde
lijk een eigen gebouw.
De voorzaal bleek, ietwat ge
moderniseerd, zeer geschikt al
kaartzaal, terwijl er in de ach
terzaal een aantal biljarttafels
kon staan. Nu, driekwart eeuw
later, wordt er vóór nog gekaart
en rond de lange stamtafel
gekletst, terwijl het aantal bil
jarts in de intussen nogal wat
groter geworden voormalige to
neelzaal groeide tot tien: er
staan zeven kleine en drie gro
tetafels.
NIEUWE AANWINST
De nieuwste uitbreiding van dit
aan historie zo rijke gebouw
betreft dus het aanbouwen van
een kegelhuis op de plaats van
een belendende garage in de
Ype Brouwersteeg. Er kwamen
vier kegelbanen in en deze lo
kaliteit werd met de bestaande
biljartzaal verbonden.
Het is de bedoeling, dat ver
schillende Leeuwarder kegel
clubs van de nieuwe accomo
date gebruik gaan maken.
Voor sommige clubs zal het
nieuwe kegelhuis van de Frie
sche Club als geroepen komen,
zoals die welke eerder de ba
nen bij de Harmonie bespeel
den: mét het Harmoniegebouw
werd immers ook het kegelhuis
daar gesloopt.
