21
'T KLEINE KRAHTSJE
Makelaardij
Bedrijfs-
makelaardij
voor Friesland
VOOR LEEUWARDEN EN DE WIJDE WERELD ER OMHEEN pagina 4
w\
en
H
NVM
T' 1
Leeuwarden, Nieuweweg 7-11
tel. 058-131215*
brand in 1924. De hout
zaagmolen van Van Hulst
heette eerst 'De Herstel
ling", later, na een grote
brand in 1848 'De Phoe
nix". Deze molen is in 1917
afgebroken, maar onder de
naam "De Boer" herbouwd
in Marrum. Deze laatste
naam herinnert ons aan een
meneer Sietze Gerrits de
Boer, die er eigenaar van
was voor Van Hulst er de
molenaar werd.
Red.'t KI. Kr.
GELUKGEHAD
Mijn buurman Laskewitz vertel
de me op een dag, dat hij op
de Grote Wielen een mooi klein
houten praampje had gekocht.
Het was een fraai model, maar
het moest voor onderhoud nog
wel even op de wal.
Dus boomde hij het bootje door
de Bonke naar de Dokkumer
Ee. Daar stonden twee dames
met de fiets en die wilden
graag naar de overkant.
Nu, dat kon, al stond er wel wat
water in het bootje. Dus de da
mes werden keurig overgezet
en toen haalde Laskewitz het
praampje op de wal.
Maar niet zodra lag het
scheepje op het droge of plof,
daar zakte het volkomen in el
kaar, zo plat als een dubbeltje.
Alles bleek helemaal gaar te
zijn en door de druk van het
water was het blijkbaar nog
heel gebleven.
Die twee vrouwen hadden dus
wel geluk gehad.
Leeuwarden W. Kramer
N.V. "R.A.M.I."
De advertentie van de Rami die
ik onlangs in 't Kleine Krantsje
las bracht me terug naar 1929.
Als jongste bediende werkte ik
toen op de administratie. De uit
1922 daterende advertentie
gaat over de verkoop van nog
resterende motorrijwielen. Dat
heeft mogelijk te maken met
het veelomvattende assorti
ment aan goederen waarin
men handel dreef.
Ogenschijnlijk een garagebe
drijf kwam men bij binnenkomst
al spoedig tot de ontdekking
dat de RAMI nog iets meer be
dreef.
Men importeerde autobanden
van het merk "Fisk", naaima
chines van "Gritzner" en men
had een uitgebreide handel in
auto-onderdelen en fietsen van
het merk Union.
De handel in deze artikelen
was landelijk en werd onder
steund met de vertegenwoordi
ging van drie handersreizigers.
Hupkes deed Friesland, San
ders en de derde man, wiens
naam me is ontschoten, bereis
den het hele land.
De magazijnen met grote voor
raden banden en naaimachines
bevonden zich op de verdie
ping en in pakhuizen op de be
gane grond tot in de Hania-
steeg, waar de Stalhouderij van
Niemendal zich bevond.
De import en verkoop van
"Fisk" banden waren zeer be
langrijk. De prijzen waren toen
gekoppeld aan de wereldrub-
berprijzen. Aangezien deze
sterk fluctueerden kon het ge
beuren dat binnen een maand
nieuwe prijscouranten moesten
worden samengesteld. Boven
dien was de Rami auto-dealer
voor Chevrolet.
Chevrolet en Ford waren toen
hevig met elkaar in concurren
tie. Da Fa. Rosier was destijds
Ford-dealer. Ik herinner me dat
in die dagen soms met een
winst van vijftig gulden op de
verkoop van een auto genoe
gen moest worden genomen.
De benzinepomp die aan de
kant van de Harmonie stond
gaf een literprijs aan van plus
minus tien cent.
De directie was in handen van
A. Nauta en z'n zoon Jan, die
zich lang, zwaar en bulderend
door de zaak bewoog, fungeer
de als adjunct-directeur. De ad
ministratie was in mijn tijd vijf
man sterk. Wieringa als procu
ratiehouder-kassier, de boek-
Het oude Vliet met geheel links de scheepswerf van Langenberg. Het gebouw met het puntdak is de vroegere oliemolen De Haan en de
molen in volle glorie is die van Van Hulst. Rechts de gebouwen van de olieslagerij van Hommema en Eskes.
Het bedrijf van de RAMI aan
het Ruiterskwartier
houder wiens naam ik niet
meer weet, Van Keulen han
delscorrespondent, Gaastra
kantoorbediende en ondergete
kende.
Chef van het magazijn was
Brouwer en in de garage was
dat Alkema. Zij werden later de
eigenaren van het autobedrijf
Brouwer en Alkema.
Als jongmaatje kwam ik vrij
dags en zaterdags op de fiets
met de wisseltas vol kwitanties
in alle uithoeken van de stad
en Huizum, bij garagebedrijven,
rijwiel- en naaimachinehandela
ren en ook bij particulieren.
Onder de laatsten waren men
sen die gebruik hadden ge
maakt van de ook bij de Rami
gestationeerde ziekenauto van
het merk "Spyker". Een rit in
de stad van huis naar een zie
kenhuis kostte vier gulden.
Uren later moest ik bij terug
komst het vele op de kwitanties
geïnde geld naar de Incasso-
Bank aan de Willemskade
brengen.
Thuis reageerde men opgelucht
als het grote bedrag zonder
problemen afgedragen was.
Zaterdag om plusminus één
uur kreeg ik m'n weekloon,
zegge één zilveren rijksdaalder.
Groot-Ammers
Wiepke de Jong
De vertegenwoordiger San
ders, die u noemt, Jo San
ders, is toevallig de vorige
maand nog in 't Kleine
Krantsje ter sprake geko
men. Wij haalden nog eens
herinneringen op aan zijn in
de oorlog zo jammerlijk om
het leven gekomen gezin.
Red. 't KI. Kr.
HET VLIET
In het laatste Kleine Krantsje
had Rinze van der Heide het
over de nu verdwenen helling
van Langenberg aan het Zuid-
vliet.
Zo'n vijfenzestig jaar geleden
werkte ik bij de ketelmakerij
van H. J. van Duuren, die daar,
vlak bij, nog op dezelfde plaats
aanwezig is. Maar hoe lang
nog?
Deze zaak was, toen ik er
werkte, nog niet zo goed be
reikbaar als nu. Het Vliet lag
toen nog open en over land
kon je er hooguit met een krui
wagen komen. Het pad liep
dan over de helling naar de
Poppebrug.
Tussen de werkplaats van Van
Duuren en de betonfabriek van
Van der Kolk lag een sloot, die
liep tot de tweede Kanaalbrug
en die wij de Peteroaliesloot
noemden.
Bij Langenberg zag ik dus
mooie boten bouwen, waaron
der de zeer bekende "Langen-
bergkruiser". Deze boot had
voor en achter een open kuip
en in het midden een fraaie sa
lon met spiegelglas. Het geheel
was natuurlijk overdekt.
De heer Ritzema van Ikema,
de vroegere president-directeur
van de C.C.F., heeft nog zo'n
boot gehad - het waren pracht
schepen.
De werkplaats van Van Duuren
is het overblijfsel van een olie
molen. In mijn tijd waren er
achter in de werkplaats nog en
kele gemetselde olieputten in
de vloer. In de molenromp zijn
de acht zware eikenhouten
staanders, die het gebouw zijn
markante vorm geven, nog
aanwezig.
Er waren mij geen afbeeldingen
bekend van de molen in z'n
goede dagen. Tot ik een tijd te
rug in het Fries Museum de
tentoonstelling van mr. Dirks
bezocht. Hij was in de vorige
eeuw een internationaal beken
de muntenkenner, die aan het
Vliet woonde in het nu ook al
verdwenen statige huis Welge
legen.
Op deze expositie hing een
prachtig schilderij uit het ge
meentearchief, waarop twee
oliemolens stonden, links en
rechts van het Vliet, gezien in
oostelijke richting. Achter de
rechter molen is de helling
zichtbaar en bij de linker molen
staat al een fabrieksschoor
steen. Zou dit de latere fabriek
van Hommema en Eskes zijn,
die omstreeks 1925 is afge
brand? En kan dit schilderij ge
dateerd worden op omstreeks
1870?
Er staat maar weinig op papier
over al die molens en bedrij
ven, die vroeger aan het Vliet
aanwezig waren. De houtzaag
molen van Van Hulst heb ik
nog gekend; die is omstreeks
1918 gesloopt tot het onder
stuk, de houtzaagloods. Hier
van is het laatste stukje na de
oorlog verdwenen. De houtkolk,
ongeveer tegenover de kroeg
van Hein Appeldoorn, was al
ver voor de oorlog gedempt.
En zo verdwijnt er steeds snel
ler alles wat ons herinnert aan'
het Vliet, zoals wij dat nog heb
ben gekend.
Leeuwarden G. Brinck
De molen, waarin de firma
van Duuren nu zit was aan
vankelijk een volmolen, later
een pelmolen en tenslotte
een oliemolen met de naam
"De Haan". We weten, dat
deze molen al in 1685 be
stond. De oliemolen aan de
andere kant van het Vliet
was inderdaad die van
Hommema en Eskes, afge
