LEEWADDERS,
WAAR IS DIT?
'T KLEINE KEANTSJE
HET GOUDEN HUUSKE
DE AVONTUREN VAN
JUFFROUW KNIP EN KNAP
VOOR LEEUWARDEN EN DE WIJDE WERELD ER OMHEEN
pagina 13
1. Over De Bleek, Maanvis
sen en Meervallen.
Ter introductie. Twee dames uit
Leeuwarden, juffrouw Knip: ze
is hip en werkt in een kleding-
boetiek en juffrouw Knap is be
halve dat ook rap en is werk
zaam als juriste in een groot
gebouw in de Friese hoofdstad.
Op een rustige avond in april
1993 wandelen juffrouw Knip
en Knap op de Noorderweg tot
ze bij het gebouw van de Leeu
warder Courant zijn aangeko
men.
Knip: 'De Leeuwarder Krant
gaat hier ook weg hè?'
Knap: 'Ja, binnenkort betrekt
die de nieuwbouw op het vroe
gere Lijempfterrein. Te beden
ken dat ze hier al 175 jaar zit
ten. het is wel jammer dat
zo'n beeldbepalend gebouw op
deze plaats verdwijnt.'
Knip: 'Ze gaan het gebouw
toch niet slopen?'
Knap: 'Ik denk juist van wel.
Beter is het om het oudste deel
van het gebouw te laten staan.
Dan zouden aan de Voor-
streekzijde op de begane grond
winkeltjes moeten komen en
daarboven appartementen. Ik
zou er best willen wonen. Aan
de Noorderwegzijde zouden
ook winkeltjes kunnen komen,
bijvoorbeeld de Wereldwinkel,
Vrouw en Werkwinkel en meer
van die alternatieve winkeltjes.
En daar boven ook weer appar
tementen.'
Knip: 'Gossie, daar wil ik ook
wel boven wonen.'
Knap: En dan wordt het ook
hoog tijd om de Voorstreek voor
alle verkeer af te sluiten. Alleen
uiteraard toegankelijk voor
vrachtwagens die de winkels
moeten bevoorraden.
De Voorstreek is te smal voor
autoverkeer en fietsers rijden
de voetgangers van de sok
ken.'
Knip: 'We zijn er'.
Juffrouw Knip en Knap staan
voor het ex-Frigasgebouw aan
de Groningerstraatweg, hoek
Bleeklaan. Ze bezoeken Janny,
een vroegere schoolvriendin
van juffrouw Knip.
Knap: 'Tjee, hier hangt ook al
zo'n misplaatste luifel boven de
ingang'.
Knip: 'Ja, maar deze is niet zo
De Meerval, die door het water
van de Voorstreek zwom
(Foto Chris Visser)
groot en lelijk als dat ding bij
het Natuurmuseum'.
Knap: 'Natuurmensen kunnen
ook cultuurbedervers zijn, net
als iedereen. Dat de Gemeente
dat ding er niet af haalt. Anders
zijn ze er als de kippen bij om
misplaatste kunstwerken te ver
wijderen. De betreffende amb
tenaar is zeker met vakantie'.
Juffrouw Knip drukt op de bel
als ze haar naam noemt gaat
de deur open en lopen ze naar
boven.
Knip:'Ah. daar is Janny al'.
Janny: 'Goedenavond dames,
kom verder. Geef me jullie jas
sen maar. En hoe maken jullie
het?'
Voordat de dames kunnen ant
woorden heeft Janny het al
weer over andere dingen. Bin
nengekomen blijft juffrouw
Knap verrast staan.
Knap: 'Janny.wat leuk.
Maanvissen.die vond ik
vroeger al zo mooi. En nu ook
nog'.
Janny: 'Sinds ik hier woon,
twee jaar alweer, heb ik met
een een aquarium aangeschaft
en Maanvissen zijn ook gemak
kelijker wat voeding betreft'.
Knap: 'Weet je ook wie de ar
chitect van dit gebouw is?'
Janny: 'Ja zeker! Dat was Jus
tus Zuidema'.
Knap: 'Dat is grappig. Dit ge
bouw is een ontwerp in de stijl
van de Delftse School en dat
was een reactie op de Amster
damse School omdat ze die te
decoratief vonden. Zuidema
heeft juist een aantal gebou
wen en bruggen ontworpen in
de stijl van de Amsterdamse
School en dit gebouw is dus
als reactie op zijn vroegere cre
aties. Ik prefereer de ontwer
pen van de Amsterdamse
School boven die van de con
servatieve Delftse School. Maar
dit gebouw valt nog mee, er
zijn nog kenmerken van de
Amsterdamse School aanwezig
en het reliëf boven de oor
spronkelijke ingang hoort be
slist niet thuis in de sobere stijl
van de Delftse School'.
Janny: 'Dat is een kunstwerk
van Annie Kessler'.
Knip: 'Gelukkig dat ze dat bij
het renoveren van dit gebouw
hebben laten zitten. Wat een
verschil met de Keizersgracht.
Daar hebben ze dat mooie ge
bouw met het torentje gesloopt
voor nieuwbouw en het torentje
verderop geplaatst op de bega
ne grond. Het lijkt nergens op.
Knap: 'Dat torentje hoort op
een gebouw, haha, misschien
kan dat torentje dat lelijke pot
lood op het gebouw aan het
Zuiderplein vervangen! Heeft
dit gebouw ook een naam Jan
ny?'
Janny: 'Ja zeker! Hoekster-
poort'
Knap: 'Dat is niet bijster origi
neel. Het zou 'De Bleek' moe
ten heten. Hier stond vroeger
Herberg De Bleek, daar is in
1917 de Bleeklaan nog naar
genoemd'.
Knip: 'De Bleek stond toch aan
de overkant?'
Knap: 'Dat was Hotel De Bleek,
die heeft de naam van de her
berg gestolen. Nu heet het kan
toorgebouw De Bleek terwijl ei
genlijk dit gebouw De Bleek is.
Bovendien heeft Hotel De
Bleek aan de overkant er maar
kort gestaan. Hoeksterpoort is
ook niet logisch, die poort
stond bij de Hoeksterbrug. Ze
moeten dit gebouw omdopen
tot De Bleek en dat kantoorge
bouw geven ze maar een an
dere naam'.
Knip: 'Heb je vroeger ook al
Maanvissen gehad Janny?'
Janny: 'Nee, toen had ik ande
re visjes. Ik wil nu ook nog
Meervallen in mijn aquarium'.
Knap: 'Vroeger zat er een
Meerval in de Grote Wielen.'
Janny: 'Dat is wel dertig jaar
geleden. Er zwom ook één in
de Voorstreek'.
Knip: 'Een echte?'
Janny: 'Ja, kijk maar, ik heb er
nog een foto van.die heeft
mijn vader nog gemaakt, even
kijken. Ja.1961 staat er ach
terop.'
Knip: 'Maar zo'n grote past
toch niet in je aquarium?'
Janny: 'Je hebt natuurlijk Meer
vallen in diverse afmetingen, ze
moeten ook niet te klein zijn
anders eten de Maanvissen ze
op!'
Knip: 'Oja? Wat eng!'
Janny: 'Daarom heb ik nooit
eerder Maanvissen gehad.
Vroeger ging ik vaak met mijn
vader mee ais hij visjes voor
ons aquarium ging kopen. Dat
was in de jaren vijftig, bij Koot-
stra, die zat eerst in een steeg
je aan de Sint Jacobsstraat,
waar nu dat mooie moderne
gebouw staat. Later zat Koot-
stra in de Bagijnestraat. Hij was
een heel aardige man. Ook
kwamen we wel eens bij Jan-
sma in de Oosterstraat. Die
Jansma is nu schilder. Het
mooiste aquarium zag ik.
eens kijken, zo ongeveer 1955
bij De Jong in de Grote Kerk
straat. Dat was een winkel in
elektra en achter de zaak was
de aquariumhandel. Tegen de
achterwand stond een prachtig
ingericht aquarium van ruim vijf
meter lang en er zwommen
prachtige Maanvissen in. Ik
vroeg meteen aan mijn vader
om ook Maanvissen te kopen.
Maar hij zei dat dit rovers wa
ren en eigenlijk in een speciaal
aquarium moesten met niet te
veel andere soorten.'
Knap:'Dat grote aquarium van
De Jong herinner ik me ook
nog wel. In de jaren zestig had
je Bouma in de Van Cronen-
burgstraat en ik kwam met mijn
vader ook wel bij Boonstra in
de Noordvlietstraat. Deze
Boonstra had geen winkel,
maar hij verkocht zijn zelf ge
kweekte visjes en als je er
kwam mocht je binnenkomen
en ik vergaapte me altijd aan
zijn groot aquarium in de ach
terkamer, een prachtig ingericht
onderwaterwereldje met boei
ende doorkijkjes'.
Janny: 'Heb je nu geen aquari
um meer Knap?'
Knap: 'Nee, ik wacht eerst tot
ik een woning in of vlakbij de
binnenstad krijg, het liefst in het
huidige gebouw van de Leeu
warder Koerant. Jij zit hier ook
praktisch in het centrum.'
Janny: 'Ja.maar het gekke
is dat we hier de buurtkrant van
de Tjerk Hiddesbuurt krijgen en
ik ook vaak naar het postkan
toor in die buurt moet om mijn
post te halen als de post je niet
thuis treft terwijl ik altijd naar
het postkantoor aan de Twee-
baksmarktga.
Eigenlijk horen we bij de bin
nenstad, we wonen immers
aan de stadsgracht?'
Knap: 'Tja. onder de Tjerk
Hiddesbuurt valt dit gebouw ze
ker niet. Je zit recht tegenover
de Hoekstersingel. Je hoort dus
bij twee buurten. De wijk Olde-
galileën en de binnenstad'.
Janny: 'Ze hebben ons ook
nooit gevraagd bij welke wijk
we willen, of gezegd bij welke
wijkwe willen horen.'
Knap: 'Achter een bureau wor
den zoveel fouten gemaakt om
dat de betrokken ambtenaren
er niet bij betrokken zijn. Van
daar dat dit gebouw ook niet
De Bleek heet en Hotel De
Bleek zomaar de naam van
een ander kon gebruiken en nu
het verkeerde gebouw De
Bleek heet.'
Chris Visser
Aan het Zuidvliet, ter hoogte
van de tegenwoordige Bote van
Bolwertstraat, heeft ooit een
dubbel huis gestaan met het
front naar het water toe. Een
van deze woningen werd door
de Leeuwarders "Het Gouden
Huuske" genoemd. Waarom
"gouden"?
Wel, in de Napoleontische tijd,
dat is dus al heel lang geleden,
woonde hier een Sybren
Bosch, die als soldaat in het
leger van Napoleon naar Rus
land trok. Hij zal daar ook in
Moskou zijn geweest, want
toen hij uiteindelijk gezond en
wel terugkeerde kreeg hij van
de Leeuwarders de bijnaam
Sybren Moskou.
Maar Sybren kwam bepaald
niet platzak terug. Integendeel:
hij moet op de een of andere
manier in Rusland schat- en
schatrijk zijn geworden. Van
daar dus, dat hij een Gouden
Huuske bewoonde!
Dit is de nieuwe opgave voor onze fotoprijsvraag "Leewadders waar
is dit?" Oplossingen, uitsluitend schriftelijk, binnen veertien dagen
naar de redactie van 't Kleine Krantsje, Vredeman de Vriesstraat 1,
8921 BP Leeuwarden. Uitslag over vier weken.
Onder de abonnees, die ons het juiste antwoord geven, verloten wij
een exemplaar van het boekje "Leeuwarden - ach ja, zo was het..."
met zestien zeer fraaie foto 's van de stad uit een lang vervlogen tijd.
