'T KLEINEKRAHTS JE
MOOIE SCHOOLJAREN IN 'T
OUDE LEEUWARDEN
Uit grootmoeders ansichtenalbum
VOOR LEEUWARDEN EN DE WIJDE WERELD ER OMHEEN
pagina 7
Mijn school stond in de Kruis
straat. Maar aan deze basis
school ging nog een andere
vooraf. En die stond ergens in
Leeuwarden-Noord. Wij, die
aan de Spanjaardslaan woon
den, wisten die te bereiken via
de Kiepebrug. Daar ging ik
naar toe, hand in hand met
mijn oudste zus. Onderweg
kwamen we door de Arends-
tuin, langs de Manege en ver
derop was de school met heel
hoog een klok met een grote
wijzerplaat. Daar stopten we
even, om met open mond de
wijzerstand op te nemen, om
vervolgens met haastige spoed,
in draf via het bekende brugge
tje, ons schooltje op te zoeken.
We gingen er graag naar toe,
want wat was het er binnen fijn!
En niet in het minst, wanneer
Jan Klaassen op bezoek kwam
met de poppenkast! Taferelen
om nooit te vergeten. Dat wa
ren naar ons kinderbesef im
mers geen gewone poppen.
Welnee, daar zat echt wel iets
levendsin.
De aanwezige leidsters deden
hun best het kleutervolkje te
vermaken. Dat lukte hen won
derwel. En dat waren dus de
onvergetelijke jaartjes op de
Kleuterschool, of zoals het toen
nog heette: de Bewaarschool.
Nou, dat "bewaren" was na
tuurlijk goed bedoeld.
Na het verstrijken van de kleu
tertijd, maakten we de overstap
naar de Kruisstraatschool. Niet
zo'n gekke naam: "Kruisstraat",
want deze straat kruist letterlijk
de Oude Oosterstraat en komt
in zuidelijke richting uit op de
destijds nog niet gedempte Kei
zersgracht. Aan de overkant
was de hoge sombere muur
van de Leeuwarder Strafge
vangenis met het lawaai van
ratelende machines.
De Kruisstraat-school. Een tien
tal jaren geleden stond de
bouwval er nog; inmiddels ver
worden tot opslagruimte.
"Christelijke Nationale School
te Leeuwarden". Zo stond het
afgedrukt op het aan mij ver
strekte rapportboekje. Er had
ook bij kunnen staan: de enige
in Leeuwarden als zodanig.
Meester Heslinga was het
hoofd, een sympathieke man.
Eigenlijk was er nóg een school
voor Christelijk onderwijs, maar
dat was een ULO en die stond
aan de Wijbrand de Geest
straat.
De school aan de Kruisstraat
was LO, een school voor Ba
sis-Onderwijs. "Gedegen": als
ik terugdenk aan de hoedanig
heid van lesgeven, met onder
steuning van het aanwezige
overvloedige materiaal (voor
die tijd), dan past zonder over
drijving bewondering en dank
baarheid.
Op 1 mei 1911 deed ik mijn
intrede in de eerste klas.
"Klompen uit", voordat je het
lokaal binnentrad. Wie had er
toen schoenen aan? De leerlin
gen liepen allemaal op klom
pen. In de lange gang, langs
de muur onder de kapstokha-
ken, stonden ze opgesteld in
nette rijen, en bij het verlaten
van de school hadden we niet
veel moeite met het terugvin
den van het juiste paar. In het
leslokaal stonden de banken,
allemaal tweepersoons. Er was
ook een hoge lessenaar aan
wezig en achter die lessenaar
stond de schooljuffrouw. De on
derwijzeres heette Poppinga, of
Meerema, dat kan ook, beiden
hadden een klas vol van die
"beginners". Aanbod genoeg
voor die ene school.
Heerlijk was die begintijd, met
al dat leuke lesmateriaal.
Schrijven deden we op leien,
waarbij we zelf voor griffels
hadden te zorgen. Die dingen
bewaarden we in een griffel
doos van hout. Voor de vochti
ge spons, (om het leitje schoon
te maken) hadden we een blik
ken doosje. Als beginner was
hiermee je "gereedschap" kom
pleet. En tevens onze zorg.
Herinnert u ze nog, die kleurige
blikken sponsdoosjes met por
tretjes er op met afbeeldingen
van ons koningshuis? "Kleien"
deden we met de meeste be
reidwilligheid. Heerlijk was dat!
Zangles kregen we ook en we
begonnen met: Opent uwen
mond; eist van Mij vrijmoe
dig. (Psalm 81 oude berij
ming). Van grote wandplaten
leerden we lezen; het vogeltje
ei, het pijpje p, het stoeltje h. Er
waren ook grote gekleurde pla
ten als hulp bij het onderwijs in
bijbelse en vaderlandse ge
schiedenis.
In de tweede kwam ik onder
De Kruisstraat, een straat waar in vroeger jaren zelden een foto
graaf Verscheen. (Foto Collectie 't Kleine Krantsje/Fenno Schoustra)
juffrouw Van Krugten, een leer
kracht met een heel ernstige
opvatting van haar taak. Ze kon
met de nodige spanning, mooi
vertellen. Ik herinner me nog
dat ze een bijbelles over het
oude Israël en de bestraffing
van het volk wegens een op
standig gebeuren, beëindigde
met de welgeplaatste opmer
king: Ja, kinderen, God is
streng.
Van de derde klas kan ik me
nog meester Nuyens herinne
Nu eens geen stadsgezicht via een prentbriefkaart uit Grootmoeders Ansichtenalbum, maar een kijkje in de Manschappen-
kantine van de Vliegbasis Leeuwarden. We kunnen niet zeggen, dat het er druk was op het moment, dat de foto werd
gemaakt. Er zit geen enkele Jan Soldaat en zelfs het kantinepersoneel schittert door afwezigheid. De kaart is uitgegeven
door "Emdeeha" de Hond in Oosterbeek en ze is op de achttiende april 1957 door een zekere Joop verzonden aan de
familie Bol, die in de Kerkstraat in Bussum woonde. Joop wenste de familie Bol, mogelijk zijn ouders, prettige
feestdagen toe. De PTT transporteerde de kaart voorde ronde soms van vier centen van hier naar het Gooi.
ren. Verder waren er Vijver,
Boonstra, De Vries en Boelema
als waarnemend hoofd. Mees
ter Vijver jubileerde tijdens
onze schooljaren, dus hadden
we feest. Hoewel het nuttig toe
ven was in school, vermaakten
we ons tijdens het speelkwar
tier graag op Druifstreek en
Blokhuisplein. Verder hadden
we woensdag- en zaterdagmid
dag vrijaf. Op zaterdagmorgen
was er dus school.
Buiten de jaarlijkse vakantiewe
ken was er ook nog het school
reisje van één dag, dat alleen
de hoogste klas ten deel viel.
Op een stralende zomerdag
begaven we ons per spoor
naar Heerenveen en vandaar
lopend naar Oranjewoud. On
derweg zongen we uit volle
borst: Waar in 't mosgroen ei
kenhout. Het werd een heer
lijke ontspanning; een dag om
nooit te vergeten.
Het jaar 1913 kwam; een jaar
tot blij herdenken van Neer-
lands Onafhankelijkheid. Ook
voor de schooljeugd zou dit
feest worden gevierd. Weken
van te voren waren we al bezig
met het repeteren van liederen:
Graaf van Limburg Stirum, Van
der Duin Maasdam, heetten
Willem welkom, toen hij weder
kwam, enz. enz. Alles culmi
neerde zich tenslotte tot op de
dag, "onze dag" van het feest:
een luisterrijke optocht ge
vormd door kinderen van de
Kruis- en van de Wijbrand de
Geeststraatschool. Aan de kop
van de stoet het Stedelijk Mu
ziekkorps en halverwege het
onmisbare "Skelviskoor". "O,
schitt'rende kleuren", zongen
we, terwijl we marcheerden. Op
de Westersingel keken we nog
even om en zagen Napoleon
achterop komen als ruiter te
paard! Het einddoel van de
tocht was de Wilhelminabaan,
toen hét Leeuwarder trefpunt
van op het grasveld uitvoerbare
sportaktiviteiten. Op het uitge-
(Vervolg op pag. 8)
