'T KLEINE KEAHT5JE
SINTERKLAAS
BEKOGELD.
BRINIO LANG GELEDEN
BEKENDE LEEUWARDERS VAN TOEN
SJOERD VAN DER VEEN
VOOR LEEUWARDEN EN DE WIJDE WERELD ER OMHEEN
pagina 6
Eens is onze goede stad Leeu
warden op een wel heel bijzon
dere manier in het wereld
nieuws gekomen. Dat gebeurde
in 1952, toen een horde van
enkele honderden joelende en
brullende kinderen niemand
minder dan Sint Nicolaas naar
het leven stond!
Het ongehoorde incident speel
de zich af in de benedenzaal
van het Beursgebouw aan de
Wirdumerdijk, waar de arme
Sint door een regen van appels
getroffen werd. Bovendien werd
hij zo hardhandig aan zijn
baard getrokken, dat hem niets
anders restte, dan ijlings op de
vlucht te slaan.
HOOGTEPUNT
De middag, georganiseerd door
de Centrale Vereniging van
Markt-, Straat- en Rivierhandel
met als beoogd hoogtepunt het
optreden van Sinterklaas en
Zwarte Piet, werd - tegen een
geringe entreeprijs - bezocht
door jongens en meisjes van
alle leeftijden.
Eerst werden zij nog geboeid
door het optreden van een pop-
pekastspeler en een buikspre
ker, maar nog voor de Sint en
zijn gevolg zich lieten zien, ont
stond er in de zaal al een grote
bende doordat een stel oudere
belhamels begon te rennen, te
joelen en te stoeien.
Twee agenten van politie, pre
sent om de orde te handhaven,
werden letterlijk onder de voet
gelopen en konden, ook na het
overhaast aantreden van een
derde agent, slechts aan de
kant gaan staan. Daar moesten
zij machteloos aanzien, dat de
stellage van de buikspreker ge
nadeloos werd gekraakt en dat
ook de hele poppekast werd
gevloerd.
En toen deze "feestvreugde"
tot een hoogtepunt was geste
gen verschenen plotseling Sin
terklaas en Zwarte Piet. Die za
gen het gejuich en het gejoel
eerst nog voor een bijzondere
bijval aan, maar het duurde
maar even of de Goedheilig
man werd omringd door een
troep vlegels, die hem aan zijn
baard en haren trokken en hem
zelfs bij zijn benen pakten. En
met woest geweld ontrukten zij
Zwarte Piet zijn zak met peper
noten, waarna zij begonnen
Sint en Piet met de noten te
bekogelen.
Met heel veel moeite zagen de
Spaanse gasten tenslotte kans
Een foto van de Gymastiekvereniging Brinio, bijna tachtig jaar geleden, in negentienveer
tien, gemaakt. Staand van links naar rechts: Geertje Schreur, Akke van der Veen, Aukje
Westerlaan en Marie Brada. Geknield links Pierkje Efdé en rechts Jo Algra. Vooraan
zittend een onbekende, Afke Muileren Janke van der Baan.
om - deerlijk gehavend - en
uitgejoeld door een uitzinnige
menigte - een uitgang te berei
ken.
Daarna ontruimde de politie de
zaal en dr^ef allen naar buiten,
de belhamels, de vlegels, de
opstokers, maar ook de ont
goochelde kleintjes, die hier
niet wisten wat ze zagen en
voor wie een heerlijke droom
wreed werd verstoord.
Dat was dan die derde decem
ber 1952, een dag om nooit te
vergeten.
Er kan geen Leeuwarder van boven de vijftig zijn, die hem niet heeft
gekend en die hem beroepshalve nooit in actie zag: Sjoerd van der
Veen was een zó opvallende figuur in onze stad, dat je hem gewoon
niet over het hoofd kon zien, ook al, omdat hij zich in alle hoeken en
gaten van de stad placht te vertonen.
Sjoerd van der Veen was de laatste overgebleven particuliere begra
fenisondernemer en ook de laatste der Mohicanen als palfrenier bij
huwelijksplechtigheden. Tien- en tientallen jaren heeft hij deze dub
bele functie van palfrenier en begrafenisondernemer vervuld en ont
zettend groot moet het aantal Leeuwarder, maar ook niet-Leeuwar-
der families zijn geweest, die wel eens met hem te maken hebben
gehad, óf bij de droeve plechtigheid van een begrafenis, óf bij het
vreugdevolle gebeuren van een trouwerij.
De alleroudsten onder ons zullen zich Sjoerd van der Veen mis
schien nog herinneren als een uiterst correcte en nogal deftig aan
doende bode met een martiale steek op het hoofd, die sprekend op
Napoleon leek. Maar jongere generaties hoeven de ogen maar te
sluiten om hem nóg voor zich te zien in z'n karakteristieke houding
op de bok van een trouwkoetsje: met de hoge hoed op, kaarsrecht
zittend naast de koetsier en de handen met de hagelwitte hand
schoenen kruislings voorde borst.
Na het verdwijnen uit het stadsbeeld van de paarden en de trouw
koetsen konden we hem helaas niet meer bewonderen in de hou
ding, die hem in Leeuwarden tot een begrip had gemaakt. Toch
bleef hij nog volop in bedrijf en wel op een volstrekt eigen en aparte
manier. Want Sjoerd van der Veen deed verder alles te voet, waarbij
hij er geen been in zag de grootste afstanden te lopen - zonder
overdrijving kon men hem een wandelfenomeen noemen.
Zijn zeer beschaafde optreden, waartoe vanzelfsprekend ook het
(veelvuldig) groeten behoorde, bezorgden hem de bijnaam "Hoedsje
óp - Hoedsje af", maar ook werd hij wel als "Nette verschijning"
aangeduid.
Zelf heeft deze voorbeeldige palfrenier-bode-leedaanzegger ook al
lang geleden de ogen voorgoed gesloten - hij zou, nog levend in
deze verloederde tijd, helemaal uit de pas hebben gelopen.
