OUD OF NIEUW MAAKT
NIETZO VEEL UIT
'T KLEINE KRANTSJE
Oeroud nieuws uit de
Stads- en Dorpskroniek
van dr. G. A. Wumkes
'TKLEINE KRANTSJE
VOOR LEEUWARDEN EN DE WIJDE WERELD ER OMHEEN
pagina 7
De geelgieter Teake Plumker te Leeuwarden in de Slotmakers
straat, giet kerkkronen van 50 tot 800 pond, koperwerk in uurwer
ken, zware klokken in torens, die van ouderdom niet meer luiden
kunnen en maakt dezelve weer als nieuw. 1770)
Verkocht bij Ype Anskes in het Hooghuis te Sneek een achtkante
eekmolen met twee eekstenen en twee schuren, waarin 6000 ton
schors kan geborgen worden, aan de vaart bij 't Sparkhem aldaar.
(1775)
De raad van Leeuwarden delibereert over de stichting van een
beursgebouw. Verschenen bij D. Meindersma te Leeuwarden:
"Ontwikkeling van het programma der staatkundige vereeniging
Vooruitgang" 1853)
J. P. Goslinga, kastelein te Jorwerd, laat een paar curjeuse zilve
ren sporen uit de vieren verrijden. (1770)
F. des Communes en J. des Communes, vader en zoon, geven in
de Stadsdoele te Leeuwarden een concert, vocaal en instrumen
taal. De vader zingt verscheidene aria's comiques a groot orkest;
de zoon speelt zijn nieuwe compositie voor de viool met pauken
en trompetten. (1783)
Notaris Wierdsma verkoopt in de Nieuwe Hopzak te Leeuwarden
de huizinge, erven, hovingen, stallingen enzovoorts, waarin het hof
van wijlen prinses Maria Louise heeft bestaan in de Groote Kerk
straat, geboden 4000goudgulden. 1765)
Papegaaischieten met handgeweren te Bajum om een zilveren
brandewijnskop. (1803)
Groote gaten geslagen in de Amelander dam. (1882)
Jacobus C. de Boer opent een drankzaak in het huis genaamd De
Twaalf Keizers op de Vieeschmarkt tegenover de Lange Pijp te
Leeuwarden. (1806)
Johannes Joseph Massias, meester in de Fransche taal, bij de
Paardepijp te Leeuwarden, houdt 's avonds publyke school van vijf
tot zeven uur. (1755)
Het Hof veroordeelt Minne Jelles, huisman te Wyckel, tot twee jaar
tuchthuisstraf. Hij heeft in de herberg van Auke Jotjes te Balk
oranjelint laten halen, een stuk daarvan op zijn hoed gedaan, op
de publieke straat geroepen "Oranje Boven, de Patriotten er on
der" en in plaats van te luisteren naar de waarschuwing van
procureur Stroband daarop geantwoord: "Ja, dat moet zoo".
(1785)
Weduwe Meese, op May verhuisd van de Gragtswal te Leeuwar
den naar Agter de Hoven nabij Mariënburg, verkoopt een orange
ry, meest Italiaansche stammen, myrthen en laurieren, van de
laatste twee extra groote bonte Laurustinus, schoone passiebloe
men, aloës en andere bijgewassen. 1759)
Overleden te Wijckel Hepke Hisses Oudhuis. in den wandel ge
naamd "Bline Hepke", die de dorpen afliep om over het goede te
praten, lang te bidden en lekker te eten. Zijn rede was een samen
flansing van schriftuurplaatsen, die hij citeerde in het Friesch. Hij
was de gevreesde keurmeester der predikanten. Hoewel ruim door
de kerk bedeeld, klaagde hij "det it sa krap om kaem en men koe
de dijakens ek net lêstich falie" en dan krige er wer in skinke eft
stik fleis. Toen hij ziek werd was de deelneming groot. Een arme
dienstbode bracht hem nog een dubbeltje, dat hij met graagte
aannam. Bij het scheiden van de markt bleek hij een geveinsde
mammondienaar te zijn. Uit dezelfde kist, waaruit men na zijn
dood de werken haalde van Brakel en Smijtegelt, kwam aan kon
takten een som van f '1400,-. (1854)
De Stads-schuttersdoele te Leeuwarden te huur; adres Hopman
Dr. E. Coulon en vaandrig E. Couperus. (1766)
J. G. Redinger uit Hamburg staat op de Leeuwarder kermis met
een tent, waarin een camera obscura wordt vertoond. 1822)
Professor Th. Jorissen uit Amsterdam houdt te Leeuwarden een
lezing over Marie Antoinette. Hij betoogt, dat zij niet bloot martela
res en slachtoffer van de volkswoede was, maar wel degelijk een
slachtoffer van eigen grillen en wuftheid. 1880)
Verschenen bij A. Jeltema te Leeuwarden: "Vermakelijke lessen in
de Nederlandsche spel- en taalkunde, dichtmatig aan de jeugd
voorgesteld".
Daar wordt vermist een snoekgrauwe winthont, wat vosagtig van
coleur, de beenen van onderen wit, gelijk mede voor het borst en
op het eind van de staart; die dezelve te recht brengt bij Rinze
Halma, castelein in de Valk te Franeker, zal een ducaat tot een
vereering genieten. 1758)
Een aardige bijkomstigheid bij het lezen van 't Kleine Krantsje is het feit, dat het
weinig uitmaakt hoe oud het nummer is, dat de lezer onder ogen krijgt. Dit blad
onderscheidt zich immers van de meeste andere periodieken, doordat de actualiteit
er nooit voorop heeft gestaan. Een verhaal, bijvoorbeeld, over spectaculaire ont
snappingen uit de Leeuwarder strafgevangenis van tientallen jaren geleden, kan op
dit moment in 't Kleine Krantsje interessant zijn, maar is dat in het jaar tweedui
zend ook - het doet er weinig toe op welk moment het wordt opgedist. Daarom
blijven oude nummers van 't Kleine Krantsje letterlijk jaren op tafel liggen en
daarom ook kan het gebeuren, dat wij nog dikwijls reacties krijgen op verhalen, die
wij al lang, soms al heel lang geleden hebben gepubliceerd.
ONGEKEND SPEKTAKEL
Tot zover de heer Donker, die
dus getuige is geweest van een
van de meest sensationele
wedstrijden, die het Nederlands
elftal ooit heeft gespeeld. Want
dat was die Nederland-België
in het Feyenoordstadion in Rot
terdam op de vijf en twintigste
november 1951! Een ongekend
spektakel met een korfbaluit
slag als verrassend resultaat.
Binnen tien minuten stónden de'
"Rode Duivels" al met 2-0 voor
en het leek er toen veel op, dat
het Nederlands elftal met Abe
Lenstra in de gelederen een
debacle tegemoet zou gaan.
Maar zie: Holland haalde de
achterstand in, kwam weliswaar
opnieuw achter, maar stond
met de rust toch weer gelijk
met de Belgen: 3-3.
De tweede helft was nauwelijks
begonnen of verdediger Schij-
venaar brak bij een botsing met
de Belg Mertens zowel z'n
scheen- als zijn kuitbeen. Een
toen geldende - krankjoreme! -
bepaling stond geen invaller
toe, zodat de Oranjeploeg ver
der met tien man moest spelen.
Via 3-4 voor de Belgen werd
het vervolgens 4-4, 4-5, 5-5, 5-
6, 5-7 en tenslotte waarempel
nog 6-7!
Het vierde Nederlandse doel
punt werd, net als het eerste
en het laatste, door Abe Len
stra gescoord en dat ontstond
uit die spectaculaire strafschop,
waarover de heer Donker al
schreef.
Maar, heel vreemd toch eigen
lijk, door de pers werd deze
treffer in het geheel niet als
sensationeel gekwalificeerd. In
tegendeel.
Dit was het wat de Leeuwarder
Courant er van zei: "Enkele mi
nuten na het ongeval (met
Schijvenaar en dat niets met
Lenstra's strafschop te maken
had, Red. 't KI. Kr.") kreeg Len
stra een kans, doch in het
strafschopgebied werd hij ge
haakt. Penalty. De Fries plaat
ste zich achter de bal en vol
trok het vonnis: 4-4."
Niks. sensationeels dus, een
gewone strafschop, punt streep
uit. Dat moet je althans uit
deze verslaggeving opmaken.
Of kan het dan tóch zo zijn ge
weest, dat Abe Lenstra de
strafschoppen vaker op deze
manier nam en dat de (Friese?)
verslaggever er niets bijzonders
inzag?
Net als acht jaar geleden ko
men we er ook nu nog niet uit
- het mysterie over Abe's
droomdoelpunt blijft (voorlo
pig?) bestaan!
Zo ontvingen wij nu nog een
brief over een artikel, dat wij
acht jaar geleden schreven en
dat ging over een door de voet
balcrack Abe Lenstra gescoord
"wonderdoelpunt". Ooit zou de
grote man uit Heerenveen een
strafschop hebben benut zon
der, dat hij daarvoor een aan
loop nam. Hij zou zich bij de
bal hebben opgesteld en pats
boem, daar lag het leer al ach
ter de doelman in het net!
OOGGETUIGEN
Hoewel onze informant ons
toen niet kon zeggen, in welke
wedstrijd Abe Lenstra dit huza
renstukje had uitgehaald, kwa
men er na het publiceren van
dit verhaal verschillende oogge
tuigen naar voren, die het ook
hadden gezien: het wonder van
Heerenveen zou zelfs meer
dan eens zo'n opmerkelijk doel
punt hebben gescoord.
De heer Meine Donker te Me-
naldum berichtte ons nu het
volgende: "Bij het doorkijken
van 't Kleine Krantsje las ik het
verhaal over de strafschop, die
Abe zonder aanloop nam. Dat
heb ik zelf gezien vanaf een
mooie plaats op de hoofdtribu
ne. Het was in 1951 in een
Abe Lenstra, de voetbalcrack
van vroeger. Hij is al lang
dood, maar nog niet verge
ten. (Foto: Collectie Fenno SchoustraFt
Kleine Krantsje)
wedstrijd tegen België. Abe
maakte toen drie doelpunten.
Een daarvan was die straf
schop vanwege een beenbreuk
van Schijvenaar. Het stadion
was blokstil, want het duurde
een tijdje voordat Schijvenaar
was afgevoerd. Er zat een me
neer naast mij en die durfde
niet te kijken: hij had een hoed
voor de ogen. Toen het zo ver
was stond Abe boven op de bal
en ik dacht het wordt niks.
Maar toen een schijnbeweging,
want de keeper was rechtshan-
dig en die dook de verkeerde
kant op en toen lag de bal met
een wippertje in de andere
hoek. Het duurde een paar se
conden en toen zagen zijn me
despelers en het publiek dat
het een doelpunt was. Ze droe
gen hem naar het middenveld
en zestigduizend mensen gin
gen staan en riepen: "Abe,
Abe, Abe!" Dat was nog eens
een voetballer. Zo heb ik veel
herinneringen aan een sport
man, die veel te vroeg is heen
gegaan."
