DAMESTASSEN
1 Makelaardij voor
F.
POPMA Lzn
DOOR VERZAMELAARSWOEDE
IN POLITIE HANDEN
class&lfipis
De Gladde Qevel
DRS. JAN DE ROOS
Lsderwarenspeciaalzaak
WOON- EN
-BEDRIJFSMAKELAARDIJ
Hoek Oude Oosterstraat
Ossekop 1 - Leeuwarden
Tel. 058-130770
FRIESLAND 1
alle onroerend-goed zaken betreffende
*vele referenties.
Harlingersingel 23
hoek Harlingerstraatweg
Leeuwarden Tel.058 -121480
pagina 10
heeft een GROTE SORTERING
In de nieuwste kleuren
tegen de LAAGSTE PRIJZEN
Een paar jaar geleden is er een prachtig boek verschenen over de "Verzameling
De Roos", uitgegeven door het Gemeentearchief Leeuwarden en samengesteld
door de archiefambtenaren P. R. Dam en Joh. Schaafsma. Het is een catalogus
van de verzameling affiches, die de memorabele drs. Jan de Roos in de periode
van 1937 tot 1948 heeft bijeengebracht en die nu bij het Gemeentearchief berust.
Aartsverzamelaar Jan de Roos (Foto: Fenno Schoustra)
In dit boek vertellen de samen
stellers, dat historisch besef de
heer De Roos er toe bracht tij
dens de Tweede Wereldoorlog
ook oorlogsdocumentatie te
gaan verzamelen. "In een tijd,
dat de meeste mensen andere
prioriteiten stelden, nam hij zich
voor zoveel mogelijk de papie
ren neerslag van deze periode
bijeen te brengen, ais bewijs
stukken van het gebeurde voor
komende generaties."
"Op verschillende manieren,"
aldus P. R. Dam en Joh.
Schaafsma, "kwam De Roos
aan het materiaal. Door zijn
werk op het Gemeentehuis van
Achtkarspelen kon hij beslag
leggen op gave exemplaren
van Nederlandse en Duitse
proclamaties en verordeningen.
Gedurende de gehele oorlogs
tijd was het mogelijk langs
deze weg uit het door de be
zetter aan de lagere overheden
toegestuurde propaganda-ma-
teriaal te blijven putten. Aan de
hand van de collectie kan wor
den verondersteld, dat hij ook
door bevriende collegae-ambte-
naren b.v. te Sneek en Frane-
ker van publicaties werd voor
zien. Een andere tactiek was
de domweg rechtstreekse per-
soonljke benadering van de be
heerders van de distributiepun
ten der nationaal-socialistische
propaganda, zowel in zijn
woonplaats als elders in het
land. De Roos zag dit als puur
zakelijke contacten in het be
lang van de wetenschap en de
benaderde nazi-functionarissen
stelden hem, vaak enigszins
verbaasd, de gevraagde affi
ches en publicaties ter hand.
Behalve de vele gave plakka
ten bevat de verzameling ook
ettelijke zwaar beschadigde
exemplaren die naderhand voor
De Roos zelf hersteld zijn. Dui
delijk gaat het hier om van de
muur getrokken materiaal. Be
kend is het verhaal dat De
Roos achter de affiche-plakker
aanliep en de vers opgehangen
exemplaren van de muur nam.
Hiervoor door de politie opge
bracht naar het bureau, zag hij
een nog niet in zijn bezit zijnd
aanplakbiljet aan de wand van
de wachtkamer hangen, waar
op hij zich ook dit exemplaar
toeëigende. Zelf ontkende De
Roos deze verhalen: hij had
wel verlopen affiches van mu-
UdNVM
M
NEDERLANDSCHE
VOLKS DIENST
Drs. Jan de Roos mocht dan - op heterdaad betrapt - op het
politiebureau terecht komen, hij zorgde er toch wel voor, dat hij de
zo begeerde affiches in handen kreegi
ren gehaald en was wel eens
aangehouden, maar dat was al-,
les."
Tot zover de samenstellers van
het bijzondere' 'boek over de
collectie van drs. Jan de
Roos.
Bewijzen van de verzamelwoe
de van drs. Jan de Roos en
van zijn brutaliteit om affiches
in zijn bezit te krijgen, zijn wij
nu tegengekomen bij het sneu
pen in de Dag- en Nachtrap
porten van de gemeentepolitie
van Leeuwarden.
Zo blijkt hij in maart 1943, mid
den in de oorlog dus, met de
politie in aanraking te zijn geko
men door het verwoed verrijken
van zijn curieuze collectie.
Op de zesde van die maand
kwam er het volgende in het
Politierapport te staan
Pieter Ratsma, wachtsman,
geeft vanaf de Bauleitung
telefonisch kennis, dat een
onbekend persoon een aan
plakbiljet van de muur van
Gemeenteschool 12 aan de
Gedempte Keizersgracht
had afgescheurd en dat
deze persoon door een
Wachtsman was aangehou
den.
Het gevolg van deze telefoni
sche melding is kennelijk ge
weest, dat er een rechercheur
op af werd gestuurd om de on
bekende arrestant op te halen.
Nog dezelfde dag werd er het
volgende gerapporteerd:
De rechercheur Van Wee-
men brengt aan het bureau
Jan de Roos, geboren te
Leeuwarden, 1 maart 1902,
ambtenaar van de Gemeen
tesecretarie, wonende aan
de Bleeklaan 83, die even
tevoren een plaat van de
Volksdienst voor Volksge
zondheid van de muur had
afgescheurd. Hij blijft ter be
schikking van den Heer
Commissaris van Politie aan
het bureau.
Aldus de tekst van deze twee
politierapportages, die geen
twijfel laten aan de verzamelac
tiviteiten van de gedreven De
Roos. Maar hoe het verder is
gegaan vertelt de historie he
laas niet. Zou hij er nog veel
last mee hebben gekregen? Of
zouden ze hem zonder meer
hebben 'heengezonden'?
KLEUTERVERBLUVEN
KSAA MVERZORGING
