LEEWADDERS,
WAAR IS DIT?
'T KLEINE KRANTSJE
DE AVONTUREN VAN
JUFFROUW KNIP EN KNAP
man de Vries heb gezien was
januari negentientachtig bij de
opening van de expositie 'Win-
terjünenocht' in de Fryske Aka-
demy. De tentoonstelling zelf
was in het F.L.M.D. Ik heb toen
wel genoten van zijn voor
drachten.'
Knap: 'In De Harmonie waren
ook wel films. Ik heb er zelf
nooit één gezien.'
Piet: 'Ja, stom dat ze daar mee
gestopt zijn. Je had er een veel
groter doek dan in de zoge
naamde echte bioscopen. In de
jaren zestig speelde Bert Kla-
zema wel op het orgel voordat
de film begon.'
Knap: 'Wat vond u de hoogte
punten?'
Piet: 'Wie was toen de diri
gent?'
Piet: 'Alfred Salten met het
Frysk Orkest. Wat ik ook nooit
vergeten ben zijn de Vier letzte
Lieder van Richard Strauss
door Erna Spoorenberg. Ik vind
haar nog steeds onze beste so
praan, jammer dat er geen CD
is met die liederen door Erna
Spoorenberg.'
Knip: 'Zij zingt nu toch niet
meer?'
Knap: 'Maar daarom kan ze
wel onze beste sopraan zijn?
Ze noemen Enrico Caruso de
grootste tenor van deze eeuw
en toch is hij al in negen-
tienééntwintig overleden.'
Piet: 'Ook indrukwekkend vond
ik het Tweede Vioolconcert van
Béla Bartók door de Hongaarse
violist André Gertler... daar heb
ik ook nog een LP van met het
zelfde werk. Gertler woonde
echter al sinds negentienach
tentwintig in België.'
Knap: 'Ik ben wel bij de uitvoe
ring van Bartóks Derde Piano
concert geweest. Dat vond ik
erg mooi.'
Piet: 'Ja, dat weet ik nog wel.
Toen zag ik jou immers in de
pauze. De pianiste was Moni
que Haas uit Frankrijk, destijds
was er ook een LP met dat
concert door Monique Haas.
Wat me opviel was dat er toen
meer jongeren waren dan ge
woonlijk, hoewel ik toen zelf
ook nog redelijk jong was. In
de jaren zestig had je 's zo
mers ook Beethovenconcerten.
Een aantal jaren kwam als
gastdirigent Joop van Zon uit
Amsterdam over... ik herinner
me een uitvoering van de sym
fonie Pathétique van Tchaikov
sky. De violisten baadden in
het zweet. Ik vond het wel een
boeiende uitvoering.'
Knap: 'Heeft u ook toneeluit
voeringen gezien?'
Piet: 'Ja, vooral in de jaren ze
ventig. De Gemeente nam De
Dit is de nieuwe opgave voor onze fotoprijsvraag "Leewadders waar
is dit?" Oplossingen, uitsluitend schriftelijk, binnen veertien dagen
naar de redactie van 't Kleine Krantsje, Vredeman de Vriesstraat 1
8921 BP Leeuwarden. Uitslag ovêr vier weken.
Onder de abonnees, die ons het juiste antwoord geven, verloten wij
een exemplaar van het boekje "Leeuwarden - ach ja, zo was het..."
met zestien zeer fraaie foto 's van de stad uit een lang vervlogen tijd.
Harmonie eind jaren zestig
over en de eerste schouwburg
directeur was Gerrit ter Horst.
Ik was aanwezig bij zijn eerste
toespraak, tevens nieuwjaars
toespraak. Hij maakte een
sympathieke indruk op het pu
bliek. Het toneelstuk die avond
was een stuk van Jean Anouilh
door de Haagse Comedie met
onder andere de acteur Paul
van Steenbergen, destijds onze
beste acteur naar mijn beschei
den mening. We praten later
wel eens verder. 'Weten jullie
wat? Ik zoek de CD met Bar
tóks Derde Pianoconcert even
op. Ik heb een mooie uitvoering
door de pianist György Sandor.
Hij heeft Bartók in negentienvij
fenveertig nog geholpen het
concert te voltooien... ze staan
samen op de foto van het
doosje.'
Even later zitten de dames en
oom Piet aan de chocolade
melk, borstplaat en banketletter
onder de klanken van het
speelse en voorlaatste werk
van de Hongaarse componist
Béla Bartók die op woensdag
26 september 1945 te New
York op 64-jarige leeftijd over
leed.
Chris Visser
VOOR LEEUWARDEN EN DE WIJDE WERELD ER OMHEEN
pagina 17
"Kom gauw, geef het skepnet, dit mut een kanjer weze.
11. Herinneringen aan de
oude Harmonie
Op zaterdagmiddag 10 decem
ber 1994 treffen we juffrouw
Knip en Knap aan in de woning
van oom Piet in de Vincent van
Goghstraatin Huizum.
Piet: 'Hebben jullie een goede
Sinterklaas gehad?'
Knip: 'Ja, mijn beide schoentjes
zaten aardig vol.'
Knap: 'Ik mag ook niet klagen.'
Knip: 'Bent u al in de nieuwe
Harmonie geweest?'
Piet: 'Nee, maar dat komt wel
een keer.'
Knap: 'Hoe vindt u de nieuwe
Harmonie?'
Piet: 'Van het oorspronkelijke
ontwerp is niet veel terecht ge
komen. Frits van Dongen had
de opdracht terug moeten ge
ven. Nu is er een compromis
ontstaan. Als ik de bouwmees
ter was geweest had ik dit niet
geaccepteerd.'
Knap: 'Ik vind het gebouw te
hoog en niet op een goede
plaats.'
Piet: 'Bij de bouw in achttien-
éénentachtig heeft de Vereni
ging De Harmonie een histori
sche vergissing gemaakt en
ons slapend Gemeentebestuur
heeft die vergissing slaafs na
gevolgd.'
Knip:'Hoezo dan?'
Piet: 'Het bestuur van De Har
monie kon destijds kiezen uit
drie terreinen. De mooiste loka-
tie was wel waar later de Mer-
curiusfontein is gekomen. Hier
was tot en met achttienvieren
zeventig de Veemarkt.'
Knap: 'Waarom kropen ze dan
achter het Paleis van Justitie?'
Piet: 'Sinds het midden van de
vorige eeuw werd er op het
Plein kermis gehouden. Ik denk
dat het bestuur van De Harmo
nie dit vermaak te volks vond
en daarom uit het zicht van het
Plein bleef.'
Knip: 'Maar nu staat De Har
monie in een achterbuurt.'
Piet: 'Voordat het winkelge
bouw aan de oostzijde van het
Wilhelminaplein gebouwd werd
was het al lang bekend dat er
een nieuwe Harmonie zou ko
men.'
Knap: 'Dan heeft ons Gemeen
tebestuur inderdaad zitten sla
pen.'
Piet: 'Het bestuur moet haar
ogen, maar vooral haar oren
open houden. Zouden ze wel
beseffen dat ze door het volk
gekozen zijn?'
Knap: 'Gezien de merkwaardi
ge beslissingen, neem alleen al
die ijzeren rekstokken voor het
Paleis van Justitie waar bijna
iedereen tegen is, zou je ge
neigd zijn te denken dat ze er
van uitgaan dat ze het beste
voor hebben met Leeuwarden...
maar niets is minder waar. Het
De acteurs en actrices van het
Sint Nicolaassprookje 1940 in
de Harmonie. Uit het fotoar
chief van Dirk Swierstra)
sprookje De Kleren van de Kei
zer doet thans weer opgeld.
Piet: 'De Mercuriusfontein had
mooi bij de ingang van de nieu
we Harmonie betrokken kunnen
worden, pf in de binnentuin om
ringd door de foyer.
Knap: 'Dat moeten ze over
honderd jaar dan maar doen
Knap: 'Inderdaad lijkt De Har
monie onder een slecht ge
sternte gebouwd te zijn, het ge
bouw is ook nog niet helemaal
af.'
Piet: 'Wie weet wat voor ram
pen er nog komen.'
Knip: 'Wanneer was u voor 't
eerst in De Harmonie?'
Piet: 'Dat was met het Sint Ni
colaassprookje van school., in
negentienzesenveertig. Het
sprookje was Vrouw Holle.'
Knip: 'Ik was ook voor 't eerst
in De Harmonie met het Sinter
klaassprookje... en ook Vrouw
Holle. Wat vond ik dat mooi,
als ik er aan denk ruik ik nog
de grote taaipoppen en borst
plaat.'
Piet: 'Ja, het behoorde tot de
hoogtepunten van de Lagere
School... ik vond het nog fijner
dan de schoolreisjes.'
Knap: 'Ook mijn eerste kennis
making met De Harmonie viel
samen met het Sinterklaas
sprookje... De gelaarsde kat...
dat sprak me wel aan, want wij
hadden toen ook een kat en
daar was ik dol op. U heeft vast
meer voorstellingen bijgewoond
dan Knip en ik.'
Piet: 'Ja... midden jaren vijftig
heb ik een voorstelling van het
gezelschap Tetman en Jarich
de Vries meegemaakt. Dat was
schitterend, heel komisch.'
Knip: 'Er komt ook een beeld
van Tetman de Vries in de hal
van de nieuwe Harmonie.'
Piet: 'Ja, maar wel een half
beeld. Als er een beeld van'
Stan Laurel en Oliver Hardy in
Leeuwarden zou komen zou
den ze echt niet één van het
duo vergeten. Maar bij mensen
uit de eigen cultuur zijn ze het
spoor bijster. Je kunt het de
beeldhouwer niet kwalijk ne
men maar de opdrachtgever
had eerst .wel wat informatie
kunnen inwinnen. Als je niet
beter wist zou je denken dat
ons Gemeentebestuur de op
drachtgever is. Hopelijk komt er
nog eens een heel beeld van
Tetman en Jarich de Vries in
Beetgumermolen, daar is het
beeld ook beter op zijn plaats.'
Knap: 'In Beetgumermolen is
wel een monument, maar geen
standbeeld.'
Piet: 'De laatste keer dat ik Tet-
