*T KLEINE KRAHTSJE
De twintigste eeuw
in ons Leeuwarden
VOOR LEEUWARDEN EN DE WIJDE WERELD ^R OMHEEN
pagina 8
SPOOR-EN TRAM (1)
In het januarinummer werd een
foto gepubliceerd betreffende
de onthulling van een vlag
(vaandel?) van de Nederlandse
Vereniging van Spoor- en
Tramwegpersoneel, afdeling
Leeuwarden. Tussen de tekst
een "gevleugeld" wiel.
Op deze foto herken ik mijn
moeder, mevrouw De Vries-
Van Zon, als tweede van
rechts. Zij wordt niet genoemd,
terwijl zij toch het "leeuwenaan
deel" heeft geleverd betreffen
de de totstandkoming van de
vlag.
De roodgekleurde lap stof,
waarop mijn moeder vijf en
veertig letters en enige logo's
moest borduren, rouleerde bij
ons in de huiskamer. De metin
gen en het op juiste wijze ver
delen dienden thuis te worden
verricht. Het borduren ge
schiedde met een kleine naald.
Een heidens karwei, waaraan
zij nagenoeg dag en nacht
heeft gewerkt.
Holten L. R. de Vries
SPOOR EN TRAM (2)
Mevrouw De Boer-Groene-
woud, die het vaandel gemaakt
had van de Spoor- en Tram
wegmensen, was een vriendin
van mijn tante, mevrouw Terp-
stra-Kooistra. Zij kwamen van
Stiens. Mevrouw Terpstra was
de moeder van mijn nicht leps
Boersma-Terpstra van Emmen,
die ook wel eens een brief in
het Krantsje heeft. Mijn vader
was een vriend van haar broer
Sijs Groenewoud, die al jong
naar Canada is geëmigreerd.
Hij woonde in Edam, waar veel
Nederlanders en Friezen wo
nen, even ten Noorden van
North Battleford. Toen ik in
1972 naar deze plaats ben ver
huisd, woonden de weduwe en
dochter van Sijs Groenewoud
in onze stad. Ik heb hun toen
wel eens opgezocht. Mevr.
Groenewoud is nu overleden
en haar dochter en man zijn
verhuisd.
Ik herinner me de familie De
Boer heel goed. Ze woonden in
Leeuwarden tegenover het
Joodse kerkhof.
Ze zijn later naar Groningen
verhuisd. Mevr. Bouwkamp-de
Boer, die de foto instuurde heet
net als ik Klaasje. Toen mijn
moeder nog leefde hield ze me
wel op de hoogte van het wel
en wee van de familie.
Door het schrijven naar het
Krantsje heb ik al drie maal van
de familie en kennissen ge
hoord. Dat is erg leuk.
Ik geniet nog van elk nummer.
Hoop dat het nog lang mag be
staan.
Canada
K. Soiseth-Kooistra
Nu breekt ons het vaandel
ofwel de vlag: wie heeft dat
pronkstuk van vroeger nu
gemaakt, mevrouw De
Vries, zoals haar zoon be
weert, of mevrouw De Boer-
Groenewoud? Zou het niet
zo zijn, dat hier sprake van
twee verschillende dingen
is, van een vaandel en van
een vlag? Zo kregen we ook
nog een reactie van onze
abonnee de heer Bijsterveld
uit Leeuwarden, die ons zei,
dat er maar één vaandel be
staat, dat uit 1886 dateert.
"En dat vaandel, dat ik nog
altijd thuis bezit, ziet er heel
anders uit, dan wat we op
de afgedrukte foto konden
zien.
Red. 't KI. Kr.
REÜNIE
Op 22 april bestaat de Scou
tinggroep "Schout-bij-Nacht
Doorman" vijftig jaar. Ter gele
genheid daarvan komt er een
reünie voor oud-leden, leiding
en bestuursleden, die in de af
gelopen vijftig jaar bij de groep
aangesloten zijn geweest.
Nadere informatie bij mevr. J.
van Groningen, Fonteinstraat
9e, 8913 CT Leeuwarden, tel.
058 - 152667 en mevr. V.
Broek, Bleeklaan 124, 8921 HE
Leeuwarden, tel. 058-136378.
ORKESTJE HIEMSTRA
In vroeger jaren heb ik het gro
te genoegen gehad enige tijd
deel te mogen uitmaken van
het orkestje van de heer Hotze
Hiemstra, die van beroep melk
boer was. Daar zat ik in met
mijn vriend Piet Ellens, wiens
vader een boter- en kaaswin
keltje had aan de Ooster-
grachtswal, vlak bij de hoek
van het Vliet.
Onze beste kracht in dat orkes
tje was de dochter van de diri
gent, Tjitske Hiemstra, een pri
ma violiste, aan wie wij niet
konden tippen. Voor zover mij
bekend heeft zij later nog jaren
gespeeld als eerste violiste in
een van de omroeporkesten in
Hilversum.
Haar vriendin, een zekere Hen-
ny, bespeelde de altviool en ter
versterking hadden wij voor
speciale gelegenheden be
schikbaar de oudste zoon van
Bokma, de verfwarenzaak op
de hoek van de Weaze, waar
later het café 't Hoekje kwam.
Die Bokma, tussen twee haak
jes, was nadien een scheids
rechter bij het voetballen, wat
hij tot op vrij hoge leeftijd heeft
volgehouden.
Wij speelden nogal eens in 'Ire
ne' aan de Nieuweburen bij
christelijke uitvoeringen. Een
hoogtepunt was het eenmalige
optreden in de orkestbak van
de 'Harmonie', voor welke uit
voering precies weet ik niet
meer.
Wel herinner ik me nog goed,
dat een van de toneelspelers in
zijn enthousiasme van het to
neel af in de orkestbak donder
de, wat bij ons een grote hilari
teit veroorzaakte doordat hij tot
overmaat van ramp ook nog te
rechtkwam op de grote trom.
Overigens geloof ik niet, dat de
zaal iets van dit kleine drama
heeft gemerkt.
Dan moet ik ook nog noemen
een meneer Pot, een schilder
uit de Willem Loréstraat, die in
zijn vrije tijd vioolles gaf en die
in het Fries Orkest speelde on
der de dirigent Piet Zonderland.
Piet Ellens en ik hebben nog
vioolles gehad van deze Pot.
Dat was een fel mannetje, die,
als iets niet naar zijn zin ging,
met zijn strijkstok hard op de
knokkels van je vingers tikte.
Dagen lang kon je daar nog
last van hebben, terwijl die vin
gers juist de snaren moesten
bespelen.
Leeuwarden
Is dit niet een mooi plaatje uit "de goeie ouwe tijd?" Twee
miniwiefkes, gefotografeerd op de Nieuwestad in, zo te
zien, het begin van de dertiger, of misschien zelfs wel aan
het eind van de twintiger jaren. De dames waren op hun
paasbest uitgedost en kwamen misschien wel voor een
dagje naar Leeuwarden. Of woonden zij hier wellicht, in een
van de gasthuizen bijvoorbeeld? Hopelijk zijn er lezers, die
dit typische tweetal herkennen - wij zijn zeer benieuwd!
Er wordt in het Burmaniahuis een tentoonstelling ge
houden over "Nood en Strijd in Bezet Amsterdam".
Meer dan tienduizend belangstellenden komen er op
af. (1945)
Het Salonorkest Sinnema bestaat precies een halve
eeuw. De organisatie is opgericht onder de naam Ka-
mermuziekvereeniging, maar werd na de oorlog om
gedoopt in Salonorkest Sinnema als een posthuum
eerbetoon aan de vroegere leider Leendert Sinnema.
Erg bekend als leider werd later Hylco J. J. Fijlstra.
(1968)
De stad krijgt een prachtig nieuw sportterrein voor de
paardensport met een renbaan en daarbinnen een
voetbal- en hockeyveld. Het krijgt de naam Wilhelmi-
nabaan en het ligt aan de Harlingervaart bij de Ver-
laatsbrug. (1905)
De stoom- en windoliemolen De Hoop aan het Noord-
vliet wordt door een felle brand verwoest. Het is niet
de eerste molen aan het Vliet, die fataal door brand
wordt geteisterd - al eerder brandden er in deze buurt
molens tot de grond toe af. (1900)
Aan de Uniabuurt tussen de Ossekop en de Weaze
wordt een lokaliteit geopend, waar de Leeuwarder
mannen bier kunnen drinken. Het is het Bierhuis van
Klaas Eygelaar. (1912)
Aan het Raadhuisplein vestigt zich een loterijkantoor.
Er zullen hier alle mogelijke briefjes van loterijen wor
den verkocht, ledereen kan hier dus een gokje wagen.
De onderneming wordt geëxploiteerd door een me
neer Cohen, die uit Groningen afkomstig is - hij noemt
zijn bedrijf "Max Cohen's Gelukskantoor". 1928)
Onder grote belangstelling wordt de beklagenswaardi
ge Wybren Hogerhuis uit de Leeuwarder Strafgevan
genis vrijgelaten. Hij heeft elf jaar gevangenisstraf
achter de rug voor een inbraak met geweld, waaraan
hij duidelijk niet schuldig was. Zijn beide broers, Keim-
pe en Marten, ook onschuldig veroordeeld, hebben de
gevangenis al eerder verlaten. 1905)
J. Wouda
BIJ KLOOSTERBUREN
In het begin van de dertiger ja
ren ben ik geboren aan het Ol-
degalileën op de hoek van
Kloosterburen en Kloostersteeg
tegenover de Practische Hulp
en pal naast het winkeltje van
mevrouw Osinga, die als "Oos-
je" bekend stond.
Achter bij ons in de steeg
woonden de families Suk en
Robijn en Sjoerd en Eibert
Westra. Ome Sjoerd handelde
in vodden en andere zaken.
Zijn broer Eibert stond vaak bij
het winkelraam van Oosje, die
dit niet erg kon waarderen en
hem dikwijls met een tik op het
raam te kennen gaf, dat haar
uitzicht werd belemmerd.
Aan de andere kant van ons
huis woonde "Vieze Neeltje" en
naast haar mevrouw Rijpkema.
Daarnaast had je een met een
deur afgesloten marmeren
gang, waar achterin de families
Katje en Peterson woonden.
Met de zoon Jaap was ik be
vriend en met hem heb ik heel
wat beleefd.
Tegenover Jaap Peterson's wo
ning had je aan de overkant
van de Dokkumer Ee het be
kende betonbrugje over de
Oude Meer, waar we vaak met
een wrak bootje onderdoor
voeren en 's winters onderdoor
reden om stiekem op de ijs
baan aan de Bleekerstraat te
kunnen komen.
Ook speelden we op de boom
stammen, de balken, die op het
terrein van de Firma Timmer
mans lagen. Onder die balken
waren wel ruimtes, waarin we
een hol maakten. In de vijver
lagen naast de opslag balken
om in te wateren en waarover
wij probeerden heen en weer te
lopen. Dat was een gevaarlijk
spellletje. Je kon er zo tussen
vallen en was je nat - dan
stond er thuis wat op je te
wachten.
Het zwemmen in de Ee ge
beurde meestal door oudere
jongens uit de buurt, die de
kunst al wat meester waren. De
vijver was afgesloten door een
houten randbalk van zo'n ze
ventig centimeter hoog.
De Cichoreifabriek lag onge
veer tweehonderd meter terug
aan de overkant van de Ee,
dus niet tegenover de balken-
vijver, zoals iemand eerder
schreef.
Wel lag er tegenover de hout
zaagmolen een houten brug
over de opvaart, die het land
inliep. Ik kan me herinneren,
dat we hier wel van af spron
gen - dat was dan een van
onze vele belevenissen.
Leeuwarden Jan Rauwerda
Hedenmorgen zagen we door
de straten onzer stad een ka
meel loopen, begeleid door
twee personen in livrei, om op
deze manier reclame te maken
voor Egyptische cigaretten.
(1906)
