IN GROTE HOOGSTRAAT WIL
HET BEST BRANDEN
ALS DE RODE HAAN VICTORIE KRAAIT
HET IS WEL HEELTOEVALLIG,
dat er ooit midden in deze
brandbare Grote Hoogstraat
een toren heeft gestaan, van
waar een speciale wachter in
de gaten moest houden, waar
in de stad brand uitbrak. Vanaf
zijn hoge positie in de top van
deze Nieuwe Toren op de hoek
van de Klokstraat kon hij de ge
hele binnenstad overzien en
alle stadgenoten met klokgelui
waarschuwen voor gevaar.
IN EEN UUR EN DRIE KWARTIER
kon de brandweer op 24 juni
1977 korte metten maken met
een kleine brand in het Panne-
koekhuysje van mevrouw S. M.
Hakkenberg-Gaasbeek. Toen
moest men de brand- en rook
schade al op een vijftigduizend
gulden schatten - de blussers
hadden enig sloopwerk moeten
verrichten om bij het vuur te ko
men.
pagina 5
De recente brand, die de shoarmazaak "Istanbul" totaal verwoestte en waarbij het
belendende zeventiende eeuwse monumentale pand "In de Fette Os" op een haar
na verloren ging, heeft het nog eens bevestigd: in de Grote Hoofstraat wil het heel
best branden en de brandweerman is er dan ook kind aan huis. In de laatste vijf en
twintig jaar moest de Leeuwarder brandweer er ook precies vijf en twintig keer
verschijnen om er een min of meer gevorderde vuurzee te lijf te gaan. En met dat
ronde gemiddelde van één brand per jaar neemt deze Grote Hoogstraat een opval
lend aparte positie in - er is in de gehele binnenstad van Leeuwarden geen andere
straat aan te wijzen, waarin de Rode Haan zo vaak victorie kraait als hier.
Alweer heeft de Rode Haan in de Grote Hoogstraat victorie gekraai. Op deze foto zien we de brand in
de Boekbinderij van Schonenberg, die ook de belendende kruidenierswinkel van A. van Dijk ernstig
aantastte.
En nu, dik honderd jaar nadat
de bouwvallige Nieuwe Toren
uit de Grote Hoogstraat ver
dween, moeten we uitgerekend
dezelfde Grote Hoogstraat aan
wijzen als die plaats in de stad,
waar de meeste branden ont
staan.
De ouderen onder ons zullen
zich herinneren, dat de Grote
Hoogstraat kort na de bevrij
ding al eens ongunstig in het
nieuws kwam door een brand
stichting in een café op enkele
tientallen meters afstand van
de plaats, waar eens de net ge
noemde Nieuwe Toren stond.
Een paar jaar later werd het
zelfde pand zowaar nog eens
zwaar aangetast, toen er vlak
naast, in de boekbinderij van H.
Schonenberg brand ontstond
en het vuur naar de buren over
sloeg.
LAATSTE KWARTEEUW
Maar we zullen die vroegere
branden buiten beschouwing la
ten en ons beperken tot de vuri
ge incidenten in de laatste
kwarteeuw die in de meeste ge
vallen op horecabedrijven be
trekking hadden.
Die periode begon dus in 1971,
in welk jaar de brandweer twee
maal door barbedrijven werd
gealarmeerd. Beide malen be
trof het kleine binnenbranden,
eerst op 14 april in de "Femina-
bar" op nummer 29, daarna op
2 september in de bar-dancing
"Q" op nummer 13, dit is de
zuidelijke hoek van het Klok-
plein.
Dit laatste pand zou zich wel
heel erg vatbaar tonen voor
brand - wij zullen het nog drie
maal in dit overzichtje tegenko
men.
Na een reeks van drie jaar
waarin de aanduiding Grote
Hoogstraat in de alarmcentrale
geen enkele maal werd ge
noemd, kwam het geruchtma
kende en bewogen jaar 1974,
waarin er herhaaldelijk janken
de brandweerwagens de Grote
Hoogstraat inreden.
Het eerste alarm had op de 6e
mei betrekking op een onbete
kenende buitenbrand; drie we
ken later evenwel ontstond er
een grote binnenbrand met
spectaculaire gevolgen en wel
in de "Barbarella-bar" op num
mers.
Die bar, eigendom van Kicky
van den Berg, werd gedreven
door een F. Jansen, die de
zaak op zondag de 26e mei 's
middags om zes uur sloot. Hij
doofde toen de in de bar bran
dende kaarsen, leegde de as
bakken in een plastic bak en
smeet daar drie glazen water
overheen. Daarna ging hij naar
het eethuis Cachot in de Sint
Jacobsstraat om er een stukje
te eten.
Omstreeks half acht keerde
Jansen terug naar zijn bar Bar-
barella, die een half uur later
weer zou openen. Tot zijn
schrik ontdekte hij toen, dat er
intussen brand was uitgebro
ken. Er hing een verstikkende
rook, die het onmogelijk maakte
het bedrijf te betreden.
De brandweer, heel snel aan
wezig, kon al niet meer voorko
men, dat het vuur alle verdie
pingen van het pand aantastte
en groot was dan ook de scha
de, die er werd aangericht.
Na het bluswerk, dat vijf en een
half uur duurde, kon de brand
weer 's nachts even na half een
in de kazerne terugkeren. Daar
waren de spuitgasten nauwe
lijks uitgepraat over de gebeur
tenissen van die avond, of er
werd, even na drie uur, alweer
vanuit de Grote Hoogstraat ge
beld. Nu bleek de bar "Kicky",
direct naast de verbrande Bar-
barella in brand te staan
Het gebouw, eigendom van de
handelaar L. Hakvoort van de
Eewal, werd als bar geëxploi
teerd door Kicky van den Berg.
Op het moment, dat de brand
weer er andermaal voor de
deur verscheen, sloegen de
vlammen er op de eerste en
tweede verdieping al angstaan
jagend uit. Maar het vuur werd
ingesloten en na anderhalf uur
spuiten kon het sein "brand
meester" worden gegeven.
Over de juiste oorzaak viel toen
nog niets te zeggen; later ont
dekte men, dat er een balk van
uit de Barbarellabar tot diep in
de tussenmuur naar de Kicky-
bar doorliep - waarschijnlijk
was het vuur hierdoor doorge
slagen van de ene naar de an
dere bar.
ALWEER
Nog geen week later, vijf dagen
om precies te zijn, stond de
brandweer notabene alweer bij
diezelfde Kickybar voor de
deur, nu om er nogmaals een
kleine binnenbrand het hoofd te
bieden.
Met de wetenschap, die we nu
hebben met betrekking tot de
brand van de vorige maand in
de percelen 12 en 14, moeten
we het wel heel curieus vinden,
dat er ook in 1974 al in dezelf
de panden brand is geweest en
wel heel kort na elkaar.
Op 17 juni ontstond er op num
mer 12 een kleine binnenbrand
in de keuken, op de 7e augus
tus volgde er een kleine bin
nenbrand in een slaapkamer op
nummer 14.
In de nacht van zaterdag 7 op
zondag 8 februari volgde er al
weer een beste brand in de bar
van Kicky van den Berg op de
hoek van het Klokplein, num
mer 13. Toen een taxichauffeur
er in de holst van de nacht, om
half vijf, per mobilofoon melding
van maakte, sloegen de vlam
men er al aan beide kanten uit.
Nu moesten de brandweerlie
den er een honderdduizend liter
water op spuiten om de fik ge
doofd te krijgen.
Ditmaal moest als vermoedelij
ke oorzaak worden aangege
ven, dat tijdens het opruimen in
de bar enkele stoelen te dich
ten bij een gevelkachel waren
geplaatst.
BALDADIGHEID
Geheel afwijkend van het nor
male patroon was de brand van
30 september in hetzelfde jaar
bij de meubelzaak van Van
Gelder op nummer 7. Daar
kwamen, waarschijnlijk door
baldadigheid, twee in de portiek
staande bromfietsen in vuur en
vlam te staan. Drie forse spie
gelruiten van Van Gelder gin
gen hierbij eveneens in gruze
lementen.
Ook voor een in brand geraakte
container van de firma Zittema
voor het eethuisje van D. Melo-
mi op nummer 28 moest de
brandweer wel uitrukken, net
als voor minder spectaculaire
incidenten bij de nummers 34
(12 oktober 1983), 36 (28 mei
1985) en bij het Jazz-café van
F. J. Meerloo op nummer 26 op
21 juni 1986.
Was de brandweer al verschil
lende malen bij Kicky's Bar op
nummer 8 verschenen, op de
31e juli 1988 moest ze nog
eens naar hetzelfde pand, nu
omdat op de bovenverdieping
de vlam er in de pan was ge
slagen en er weer een kleine
binnenbrand ontstond.
Vreemd was het, dat er binnen
de tijd van vijf weken, tot twee
maal toe een kleine binnen
brand kwam in de shoarma
zaak op de noordelijke hoek
van de Grote Hoogstraat en het
Klokplein, nummer 15. Eerst
werd er op 28 februari 1989
aan de alarmbel getrokken, op
2 april hing men zowaar alweer
alarmerend aan de telefoon.
Het blussen van een brandend,
op de hoek van de Eewal ge
parkeerd bankstel betekende in
1991 voor de brandweer weer
eens een ander verzetje, net
als het blussen van "oudejaars-
afval" op de dag, waarmee het
jaar 1994 begon.
Intussen was het perceel num
mer 13, de bar op de hoek van
het Klokplein, die nu de naam
droeg van "In the Mood" op de
3e augustus 1993 voor de zo
veelste maal in brand geraakt:
nu moest eigenaar Kicky van
den Berg ervaren, dat de gehe
le eerste verdieping en de zol
der van zijn eigendom werden
verwoest.
Op al deze branden sinds 1971
volgde dan de geruchtmakende
brand van de vorige maand.
Alzo: vijf en twintig gevallen in
vijf en twintig jaar, een score,
we zeiden het al, die, gelukkig,
gelukkig, nergens anders in de
binnenstad van Leeuwarden is
bereikt.
FENNOL. SCHOUSTRA
