'T KLEINE KRANTSJE
VOOR LEEUWARDEN EN DE WIJDE WERELD ER OMHEEN
HANDELLLLLOOOO...
't Was omstreeks 1960, dat we
in de Auke Stellingwerfstraat
woonden. Eens leende ik daar
even mijn handnaaimachine
aan mijn overbuurvrouw uit.
Voor ik ermee de straat over
stak bleef ik even op de stoep
staan, dan kon de "Voddeboer"
met zijn handkar passeren.
Maar hij liep niet door, maar
stopte netjes en riep: "Klap die
er maar op, meid!"
Ik zei: "Wat? Mien goeie naai
machine, die he'k nog altied van
mien skoanmoeke..."
Maar volgens die voddeboer
mankeerde er van alles aan, dat
zag hij blijkbaar zo maar, dus hij
zei het nog maar eens: "Klap die
er maar op, meid!"
Ik zei: "Nee, jong, hij naait nog
best, dat gane jou mar mooi
vedder..."
En dat deed hij toen ook, onder
het herhaald uitroepen van
zijn bekende "Handelo! Handel!
Handelllooo!"
Apeldoorn
Geertje van der Schaaf
ER IN GETUIND...
Dat was een meevallertje in het
novembernummer van het
Kleine Krantsje. Daarin wordt
immers even uit de doeken
gedaan, dat ik lang niet de eer
ste en enige was, die dacht: wat
is er nü met de redacteur? Kon
hij niet aan de straatnamen van
de wijk zien, dat daar de ont
dekkers en uitvinders worden
geëerd? Eén telefoontje was
voldoende om te weten te
komen dat mij al velen waren
voorgegaan en dus snel: einde
gesprek; de bedoeling was mij
duidelijk toen.
Natuurlijk was het van de
opdrachtgever van dat straat
naambord Rontgenstraat
onjuist om een zo uitgevoerde
opdracht te plaatsen op de hoe
ken van de straat. De maker van
die naamborden had in hoofd
letters niet de beschikking over
een o-umlaut. Ik ken dat uit het
vak waarin ik ben opgeleid. In
Was het misschien deze "Rooie Mienkes", die dat zei: "Klap die
er mar op, meid?" (Foto: Fenno Schoustra)
de typografie bestaan vele let
tertypen maar geen één heeft
boven de hoofdletters (kapitalen
genoemd) de accenten. Wel bij
de kleine letters (onderkast
genoemd) waarin u deze bijdra
ge thans leest. Vroeger, maar
nog kort geleden, stonden de
letterzetters uit de onderkast en
de bovenkast hun zethaken te
vullen; later op de zetmachines
uit de magazijnen. In beide
gevallen waren accenten boven
de hoofdletters niet aanwezig.
Wie nog eens in een drukkerij
museum kijkt en zich de kapita
len (hoofdletters dus) laat
tonen, zal begrijpen waaróm dit
niet kon. Dus als de leverancier
zulke borden moest "drukken" in
hoofdletters had hij er op moe
ten wijzen dat hij dat niet kon!
een winkel in electrische goede
ren, lampekappen, lampen
enzovoort. Ik ben er vaak in
huis geweest.
David had, geloof ik, nog een
oudere zuster, of misschien wel
meer; dat kan ik me niet goed
Assen
L. Scheepstra
GERARD SIJSES
In het novembernummer van
het K.K. staat onder het kopje
"Grote voldoening" een stukje
van Poortvliet. Hij refereert aan
enige stukjes over N.B.A.S.,
waarvan een van "Gerard
Sijses".
Hij is daar mis mee. Mijn broer
Gerard is wel een korte tijd lid
van de N.B.A.S. geweest, maar
het stukje in 't K.K. was van mij.
Gerard is bijna vijf jaar geleden
overleden.
Leeuwarden J. J. Sijses
FAMILIE KRAMMER
Toen mijn familie en ik op de
Nieuweburen woonden, onge
veer 1939, was ik bevriend met
een David Krammer. Wij waren
beiden van dezelfde leeftijd,
ongeveer vijf jaar.
De familie Krammer had een
winkel aan de Voorstreek tus
sen de Nieuweburen en de
Leeuwarder Courant - daar is
nu het Rennershuis. Dat was
herinneren. De familie is in de
oorlog in Duitsland omgeko
men. Dat is zowat alles wat ik er
van weet.
Is er al eens over geschreven in
't Kleine Krantsje? Ik zou graag
willen weten wat er precies met
de familie is gebeurd.
Porterville U.S.A.
Bram Dijkstra
Het echtpaar Krammer-
Visser, dat wij ons herinne
ren als "bovenstebeste men
sen" had vier kinderen,
Andries, geboren in 1927,
Charlotte, geboren in 1929,
uw vriendje David, geboren
op 17 oktober 1934 en
Judith, die geboren werd in
1937. Als jonge klant heb
ben wij eens enige tijd in de
winkel van Herman
Krammer aan de Voorstreek
vertoefd, waar zich toen tus
sen de bedrijven door een
nooit eindigende dialoog
afspeelde tussen de vader
en de oudste dochter, toen
misschien een jaar of vijf
oud; "Pappe!" - "Lotje!" -
"Pappe!" "Lotje!" enzovoort
enzovoort. Overigens verge
ten we nooit het beeld in de
oorlog van de zeer angstige
en nerveuze moeder, die
slechts even tijd kreeg om
brood te halen bij Van den
Berg. Vader Herman, die
officieel Heiman heette, is in
augustus 1942 op z'n drie en -
veertigste naar Westerbork
gebracht. Drie maanden
later is de moeder Julia
Krammer-Visser, twee en
veertig jaar oud, met haar
vier kinderen op eigen ver
zoek naar Westerbork
gebracht om daar met de
vader verenigd te worden.
Op de zevende mei 1943 is
het gehele gezin door de
Duitsers in het Poolse ver
nietigingskamp Sobibor om
het leven gebracht.
Red. 't KI. Kr.
HET BLAD WIJ
In de dertiger jaren verscheen
bij de Arbeiderspers het week
blad "Wij", - ons werk, ons
leven - voor een dubbeltje per
nummer. Daarin stonden foto's,
maar stond ook een feuilleton
van Emmy Ritter, over een
vrouw, die gezocht werd door
de S.D. en waarbij het gevaar
hoe langer hoe groter werd.
Men bedacht een plan om haar
in een lijkkist met goede docu
menten naar Nederland te ver
voeren. Er werden luchtgaten in
de kist geboord en het vervoer
werd geregeld. Ze zal wel een
slaapmiddel of iets dergelijks
gekregen hebben, want het ver
voer zou in ieder geval elf uren
duren. Het was heel spannend,
maar ze bereikte ons land. In
de jaren '40-'45 heb ik nog vaak
hieraan teruggedacht. Behalve
met het blad "Wij" kwam men
ook met kinderboeken voor jon
gens en meisjes, vijf en twintig
cent per stuk. Mijn man en ik
hebben de nummers: 3. Haar
groote avontuur (Nelly Wesse-
ling); 15. Hannie op Kostschool
(B. v. Sandvoort); 16. Ver
schoppelingetje (Cor Linde
man); 23. De vergulde hond (A.
v. Witzenburg); 25. Pension
"Westduin" (H. de la Rive Box);
pagina 5
28. Zijn eerste 6-daagse (Kor
Heerkens); 31. Snoetje als
assistent (Guus Betten Jr.).
De boeken zijn geïllustreerd
o.a. door C. Boost en Frans
Mandost Tzn en verscheen in
het formaat 11 x 27 cm.
Wie weet of er nog meer zijn en
wie heeft nog andere zijn of
haar bezit?
Leeuwarden Tiet Wielinga
Steijnstraat 1,
8917 BV Leeuwarden
Telefoon 2130129
MOLEN"DE JONGE"
Naar aanleiding van het artikel
tje van B. van Raalte in het vori
ge Kleine Krantsje over de
molen "De Jonge" van Piebe
Piers Tanja die vroeger in
Leeuwarden stond en die we nu
in Overijssel vinden, hebben wij
een foto van deze molen
gemaakt.
Regelmatig maken mijn man en
ik met zijn moeder een autoritje
langs de IJssel en passeren
dan ook deze oude
"Leeuwarder" molen. Deze is
niet meer als korenmolen in
werking, maar wordt nu gebruikt
als kunstgalerie.
De naam "De Vlijt", die de heer
Van Raalte noemde, konden we
niet ontdekken: aan de dijk staat
wel een bord met het opschrift
"Galerie de Marnemolen".
In Wapenveld staat ook een
molen en ons werd verteld, dat
deze "De Vlijt" heet.
Schoonhoven
Mevr. R. Wibbens-Kamp
Hartelijk dank voor de zeer
sfeervolle foto's, die u ons
toezond van de molen, die -
een vreemde gedachte
eigenlijk - onze voorouders
aan het begin van de
Harlingertrekweg in Leeu
warden hebben zien staan.
Ook onze abonnee de heer
A. Brouwer te Leeuwarden
was zo attent en vriendelijk
ons te verrassen met een
zelfgemaakte foto van deze
molen, die nu dus al heel lang
het landschap van Overijssel
siert. Ook voor hem heel veel
dank!
Red. 't KI. Kr.
Een vreemde gedachte eigenlijk: onze voorouders hebben deze
molen aan de Harlingertrekweg zien staan.
