GROOT TUMULT DOOR OP DAK
NEERPLOFFENDE PILOOT
'SOLDAATSJE SPEULE'
LIEP UIT DE HAND
NA BOTSING TWEE STRAALJAGERS
pagina 6
Bij elven waren ze die avond in februari 1961 naar bed gegaan, de bewoners van het
pand Menno van Coehoornstraat 30, Arie van Zuiden, de concierge van de
Ambachtsschool, z'n vrouw Baukje Juckers, hun vier en twintig jaar oude dochter
Antje en hun kostganger Appie Stoelwinder. Dik drie kwartier later schrokken allen
door onbestemde geluiden met een schok wakker uit hun eerste slaap. De een dacht
meteen aan inbrekers, een ander aan een onweersbui en zelfs werd er verondersteld,
dat het al zo ver was en dat de Russen er waren. Terwijl de beide mannen meteen
een jas aanschoten en in het huis op onderzoek uitgingen, wisten de beide dames
niet, waar ze zich moesten bergen, want, waarempel, zij hoorden nu toch duidelijk
voetstappen op het platte dak. Spoedig op straat geraakt begrepen de zoekende
heren nu ook, dat er minstens één kerel op het dak zat, waarschijnlijk een indringer,
want op hun geroep antwoordde hij niet. Tot inmiddels toegeschoten buren ontdek
ten, wat er zich hier precies afspeelde: er was, hoe bestaat het, een vliegenier aan
zijn parachute op het huis geland!
Kort nadat de vliegenier van het dak was gehaald werd deze foto gemaakt bij het pand Menno van
Coehoornstraat nummer 30. De ladder staat er nog tegen de muur aan. Vanuit de raamopening volgt
dochter Antje van Zuiden de gang van zaken met de grootste belangstelling.
Contact tussen de onthutste
mensen op straat en de vreem
de gast op het dak ontstond er
pas, toen die zijn vliegerhelm
afzette en eindelijk kon horen,
wat het opgewonden volk hem
toeschreeuwde. Zelf bleek hij
doodkalm te zijn en met zijn
eerste woorden verbaasde hij
iedereen: "Ik hoop, dat u mij hier
af kunt halen, want ik heb toch
écht wel hoogtevrees..."
ALS EEN HAAS
Arie van Zuiden is toen als een
haas naar zijn school gesneld
om een ladder te halen en bin
nen de kortste keren stond de
vliegenier op de begane grond.
Hij stelde zich netjes voor als
Luitenant De Jager," veront
schuldigde zich voor alle onge
mak op dit late tijdstip van de
dag en vertelde, dat hij met de
sterke nylonkoorden van zijn
parachute was blijven hangen
aan de televisie-antenne op het
dak.
Mevrouw Van Zuiden zette
meteen koffie, waardoor ieder
een van de eerste schrik kon
bekomen en een achterbuur
man belde de politie, zodat de
vliegenier binnen tien minuten
al kon vertrekken naar de
Vliegbasis Leeuwarden, van
waar hij, zoals al spoedig bleek,
ook was vertrokken.
Intussen gingen de tumultueuze
gebeurtenissen door, die op de
betrokkenen een grote indruk
maakten en gewoon onvergete
lijk werden. Het werd een voort
durende aanloop van politie- en
persmensen, van luchtmacht
mannen en omwonenden en de
familie Van Zuiden en hun kost
ganger kwamen woorden te kort
om uit te leggen, wat ze bij dit
zonderlinge avontuur allemaal
hadden gehoord en gedacht.
En wat was er precies gebeurd,
wat ging er vooraf aan deze
zeldzame parachutelanding op
het dak van een woning midden
in een woonwijk van Leeuwar
den?
Wel, niets meer of minder dan
een botsing tussen twee straal
jagers boven of in ieder geval in
de onmiddellijke nabijheid van
de stad!
Deze vliegtuigen, een Hunter
van de Eerste Luitenant T. G. de
Jager van de Vliegbasis Leeu
warden en een F 86 K Sabre
van de Tweede Luitenant J.
Kuper van de Vliegbasis
Twenthe deden mee aan een
luchtverdedigingsoefening,
waarbij de Hunter de rol vervul
de van aanvaller en de Sabre
die van verdediger.
Verondersteld werd dat de
Sabre de Hunter op een hoogte
van twaalf kilometer van achte
ren had geraakt. Het toestel van
de in het Friese Bergum wonen
de De Jager kreeg plotseling
een harde klap, waarna de vlie
ger onmiddellijk zijn schietstoel
in werking stelde - hij verliet
dus zijn machine, wat hij een
jaar eerder bij een crash ook al
eens had moeten doen.
BIJ WEIDUM
De Hunter stortte neer bij
Weidum op een afstand van
een kleine tweehonderd meter
van de boerderij van de veehou
der S. Kalma, wiens familie ove
rigens niets van deze ramp-op-
een-haar-na merkte. Pas ont
waakte zij na het ontstaan naast
de deur van allemaal onver
klaarbaar autoverkeer, dat zich
bleek te begeven naar een felle
brand bij de Jorwerdervaart -
daar brandde het neergestorte
vliegtuig geheel uit, zonder dat
al die brandweerwagens veel
konden doen.
En de dertigjarige Luitenant De
Jager kwam aan zijn valscherm
terecht boven het oosten van
Leeuwarden, waar hij wilde lan
den op de ruimte voor de
Ambachtsschool. Maar dat lukte
niet, hij schoot door en plofte zo
op het dak van het pand in de
Menno van Coehoornstraat,
waarvan de bewoners dus pas
later begrepen, welke ongeno
de gast zij in deze nacht nog op
visite kregen.
De Sabre van de in Schildwolde
wonende vier en twintigjarige
Tweede Luitenant Kuper vloog
na het treffen met de Hunter
nog een eind door, voor ook
deze vlieger zijn toestel per
schietstoel verliet. De piloot
kwam bij Zwagerveen terecht
en moest een flink stuk lopen,
voor hij bij een huis kwam, waar
nog licht brandde en ook een
telefoon aanwezig was. Daar
door duurde het een lange tijd,
voor de luchtmacht begreep, dat
ook hij de crash had overleefd.
Een zo gelukkige afloop voor
beide vliegers werd later door
de luchtmachtvoorlichtings
dienst "een wonder" genoemd.
Het vliegtuig van de Luitenant
Kuper, moet, nadat hij dit had
verlaten, ook onbestuurd nog
een heel eind zijn doorgevlo
gen. Het werd nergens terugge
vonden en verondersteld werd
daarom, dat het in de Lauwers-
zee of in de Waddenzee is neer
gestort.
FLES COGNAC
Om de goede afloop te vieren
haalde basiscommandant J. L.
Bosch nog een beste fles cog
nac van huis en de klok sloeg al
drie keer, toen de beide vliegers
elkaar op de Vliegbasis Leeu
warden de hand konden geven
en elkaar konden toeklinken:
wat had dit allemaal anders
kunnen aflopen!
Fenno L. Schoustra
Vlak voor de oorlog werd de
Leeuwarder jeugd door de
oefeningen van het Nederland
se leger geïnspireerd. De kin
deren speelden toen heel graag
"soldaatje". Ik kan me nog goed
herinneren, dat de jongens in
de leeftijd van zo'n elf tot en
met vijftien zich voorzagen van
allerlei zelfgemaakte wapens,
zoals knuppels, katapulten,
houten zwaarden, schilden en
helmen. En van oude kleden
werden zogenaamde legerten
ten gemaakt. Met, waarempel
ook een heuse Rode Kruispost,
compleet met een verpleegster
en verband.
Er moest natuurlijk worden
geoefend, zoals ook het echte
leger dat deed. Naast het
Cambuurveld lag aan de rech
terzijde een oefenterrein van
het Nederlandse leger. Er was
daar toen nog geen weg.
We slopen en kropen door de
loopgraven en forten onder de
camouflagenetten naar een
denkbeeldige vijand. Heel
spannend allemaal!
HEEL SERIEUS
Op de schoolpleinen werd dik
wijls na schooltijd geëxerceerd.
Het ging er allemaal heel seri
eus aan toe. De bevelen had
men van het echte leger
geleerd. De oudere jongens
hadden dan meestal de leiding.
Die bezaten dan ook de hoog
ste rangen.
Een geducht leger had zich in
de buurt van de Uloschool
gevormd. Die jongens kwamen
hoofdzakelijk van de Nieuwe-
buren en uit de zijstraten van de
Spanjaardslaan. Volgens de
verhalen zaten in dit'jongensle-
ger enkele sterke knapen, zoals
Jappie Stoelwinder (generaal),
Freke de Vos (kolonel), de
broers Knoops van de Frisia ijs
fabriek, Jan Akkerman (sol
daat), Peke van der Henne (sol
daat) en nog vele anderen. Uit
het grote gezin Schippers
(Nieuweburen) kon men veel
soldaten recruteren.
VERPLEEGSTER
Dirkje Schippers, één van de
weinige meisjes, was verpleeg
ster. Men had voor haar van
oude lakens een Rode
Kruisjurk en een echt kapje
gemaakt.
Gerrit Kamstra, de zoon van de
bekende bakker in de Breed-
straat, werd als lid van de
jeugddrumband "Klein maar
dapper" tot luitenant gepromo
veerd. Hij mocht bij het marche
ren met een echte trommel
voorop lopen en dat was een
hele eer. Door de Put en omge
ving werd hij als een overloper
beschouwd. De jongens uit die
buurt, die een concurrerend
leger hadden gevormd, vonden
dat hij als bewoner van de
Breedstraat bij hen hoorde.
Helaas voor hen, zaten z'n
vrienden in het leger van de
Nieuweburen.
Er moest natuurlijk ook worden
gevochten. Nu, vijanden waren
er genoeg. Bijna elke wijk in
Leeuwarden had een jeugdle-
ger. Zo werd bijvoorbeeld een
verbeten strijd geleverd tussen
de jeugd van de Nieuweburen,
De Put, het Oldegalileën, de
(Vervolg op pag. 16)
