VERSCHRIKKELIJKE TRAGEDIE
BIJ DE SNEKERKADE
DE VERDWENEN STAD
\l
'T KLEINE
KRANTSJE
T KLEIDE KEAHTSJE
OOK DIT IS HIER GEBEURD
X
BORNIAPARK 1945
WEET ALLES VAN BRILLEN EN CONTACTLENZEN
Leeuwarden, Nieuwestad 55 Harlingen, Voorstraat 63.
VOOR LEEUWARDEN EN DE WIJDE WERELD ER OMHEEN
pagina 3
Er leven al lang geen Leeuwarders meer, die het zich herinneren, want het is al lan
ger dan honderd jaar geleden gebeurd, maar veel oudere stadgenoten hebben hun
ouders er wel over horen vertellen: het ontzettende ongeluk met een praamschip aan
de Snekerkade, dat in het holst van de nacht zonk tijdens een plotseling opstekende
storm en waarbij de vrouw van de schipper en vier van haar zeven kinderen het leven
verloren. Het is voor Leeuwarden en wijde omgeving een van de grootste drama's
geweest uit het laatst van de vorige eeuw en we zouden ook uit later jaren, in vre
destijd althans, geen tweede, zo'n tragisch geval kunnen aanwijzen.
Het zo zwaar getroffen gezin
was dat van Sjoerd Wielenga,
die in 1848 geboren was in
Franeker én z'n drie jaar jonge
re vrouw Jaaike van Kammen,
die in Staveren het levenslicht
zag. Het echtpaar had zeven
kinderen, vier jongens en drie
meisjes, variërend in leeftijd van
tien maanden tot vijftien jaar.
In de jaren voor de ramp woon
den de Wielenga's aan de
Wissesdwinger en in de
Kalvergloppe en Sjoerd
Wielenga stond toen als arbei
der te boek. Op de negentiende
april 1890 verlieten zij de
gemeente Leeuwarden en we
moeten aannemen, dat ze toen
met het rampzalige praamschip
zijn gaan varen.
DIEP GELADEN
Op een avond van de negende
juli 1890 lag het schip, toen het
met klei diep geladen was, aan
de Snekerkade in Leeuwarden
met de gehele familie Wielenga
aan boord, vader Sjoerd, moe
der Jaaike, Minne, vijftien jaar
oud, Antje, dertien jaar, Hanne,
twaalf jaar, Sjoerd, acht jaar,
Jan, zes jaar, Maaike, drie jaar
en Hendrik, toen maanden oud.
PLOTSELINGE STORM
Omstreeks een uur 's nachts
schrok de schippersvrouw wak
ker door een plotseling opste
kende storm. Zij wekte haar
man, zodra ze begreep, dat het
schip wel eens gevaar zou kun
nen lopen. De schipper bedacht
zich geen moment, ijlde naar
boven en begon meteen de
praam naar de overkant van de
vaart te duwen, omdat hij daar
tegen de stormwind beter bevei
ligd zou zijn.
Terwijl hij hier mee bezig was en
ook zijn vrouw met twee van de
zeven kinderen aan dek geko
men was, maakte het vaartuig
plotseling water en zonk in de
diepte weg. Intussen waren
twee andere schippers op het
hulpgeschrei van de Wielenga's
toegesneld en zij slaagden er in
schipper Sjoerd Wielenga en
drie van de kinderen te redden.
Maar de vrouw van Wielenga en
twee kinderen zagen ze voor
hun ogen onder water verdwij
nen, terwijl er nog twee andere
kinderen reddeloos in het voor
onder lagen.
"De toestand te schetsen van
den vader, die plotseling zijne
vrouw en vier van zijn kinderen
verloor is niet mogelijk," schreef
de volgende dag de krant, die
ook nog kon berichten, dat het
lijk van de vrouw spoedig in de
nabijheid van het gezonken
schip kon worden opgehaald. In
de loop van de volgende dag
spoelde het lijkje van het jong
ste kindje, het zoontje Hendrik
van tien maanden, "in het nabu
rige Huizum" aan, maar toen
men daarna het vaartuig boven
water haalde, vond men nog
slechts één stoffelijk overschot,
zodat nog twee kinderen wer
den vermist.
AANDOENLIJK GEZICHT
Een van deze twee werd later
nog opgevist, maar het vijfde
slachtoffer werd pas gevonden
op de morgen van de begrafenis
van de andere vier. "Het was,
gelijk te denken is," aldus de
krant van die dagen, "een aan
doenlijk gezicht, de vier dood
kisten en daarachter de treuren
de vader met de hem overge
bleven drie - oudste - kinderen.
Dominee J. P. Romijn schetste
in treffende woorden de grote
ramp om daarna de bedroefde
vader en diens kinderen op te
wekken tot onderwerping in hun
droevig lot. Er waren vrij wat
mensen, innig bewogen, bij de
begrafenis tegenwoordig."
ZWARE GANG
De volgende morgen moesten
vader Sjoerd Wielenga en
Minne, Antje en Hanne opnieuw
de zware gang maken naar de
Algemene Begraafplaats aan
de Spanjaardslaan, nu om
Maaike
naar haar laatste rustplaats te
brengen, het bijna vier jaar
oude meiske, dat het laatst
boven water gekomen was.
Na de ramp woonde vader
Sjoerd met zijn drie kinderen
nog in de Blokhuissteeg, aan
het Ruiterskwartier en in de
Blaauwe Poort, maar Antje en
Minne vertrokken, respectieve
lijk in 1896 en 1897 naar
Groningen en Hanne ging in dat
laatste jaar naar Amsterdam.
Wat er van hen geworden is
weten we niet, maar het lot van
de beklagenswaardige vader
vernamen we wel. Al acht jaar
na het drama met zijn gezin, in
juli 1898, toen hij nog maar vijf
tig was, blies hij in Leeuwarden
de laatste adem uit.
Het oude Leeuwarden, dat verdween. De huizen aan het Hoeksterpad met rechts, nog net
zichtbaar, de ringmuur, die het terrein van de gasfabriek omsloot. (Foto: Fenno Schoustra
Nadat het publiek door de poli
tie uit het Borniapark was ver
wijderd in verband met de op
grooten schaal gepleegden
houtdiefstal, daar een groot
aantal boomen reeds waren
geveld en de geassisteerde
politie grotendeels was vertrok
ken, werd het Borniapark ander
maal opnieuw door de opge
schoten jeugd bestormd om te
trachten afgezaagd hout te ste
len. Aangezien het publiek,
ongeveer honderd personen,
zich op sommatie niet wilde ver
wijderen en enkelen met hout er
tusschen uit wilden gaan wer
den er door Opperwachtmee
ster J. de Vries twee schoten uit
zijn dienstpistool gelost, waarna
het publiek uit het park vluchtte
met achterlating van het hout.
Door Opperwachtmeester
Vrieswijk en J. van der Laan is
Johannes Lolkema, geboren te
Huizum op 14 april 1929,
wonende Huizumerlaan no. 62,
die uit een boom was gevallen
in het Borniapark vanuit de
Borniakliniek per politiebran-
card overgebracht naar het
Diaconessenhuis. Zulks op
advies van dr. Van der Hem.
cornni
voor Leeuwarden en de
wijde wereld er om heen
Een uitgave van Fenno
Schoustra's Publicltelts-
kantoor
Verschijnt omstreeks de
twintigste van iedere
maand.
Administratie:
Friesch Dagblad, Voltastraat
7a, Leeuwarden
Abonnementenadministratie:
Postbus 858, 8901 BR
Leeuwarden, telefoon (058)-
2987561
Kopij voor 't Kleine Krantsje
sturen naar:
Vredeman de Vriesstraat 1
8921 BP Leeuwarden.
Voor eventueel overleg over
de redactionele inhoud: tele
foon (058)-2120302.
Abonnementsprijs:
voor Nederland 32,- per
jaar; voor het buitenland:
f 64,- per postbank betaald.
Losse nummers, per post
bank besteld (2805901):
4,- voor 1 ex., 7,- voor2
ex; 9,-voor 3 ex.
■fcïcir
Het lidmaatschap van 't
Kleine Krantsje staat alleen
open voor lezers, die zich
door hun aanmelding ak
koord verklaren met de hier
navolgende 'leveringsvoor
waarden':
Het abonnementsgeld moet
vooruit worden betaald.
Op de 15e januari dient het
abonnementsgeld voor het
lopende jaar te zijn betaald.
Geschenk-abonnementen
en abonnementen van le
zers in het buitenland moe
ten op de 15e december
van het voorgaande jaar zijn
betaald.
Lezers, die zich niet telefo
nisch of schriftelijk, maar
per giro-overschrijving als
abonnee aamelden, wordt
verzocht op het girostrookje
te vermelden:
Nieuwe abonnee.
Wie het abonnementsgeld
voor een ander betaalt,
dient duidelijk de naam en
het adres te vermelden van
de abonnee, voor wie wordt
betaald.
Adreswijzigingen moeten
minstens 10 dagen voor het
verhuizen schriftelijk worden
doorgegeven: Postbus 858,
8901 BR Leeuwarden.
Abonnementen, die niet
vóór 1 december schriftelijk
zijn opgezegd (postbus 858,
8901 BR Leeuwarden), wor
den automatisch verlengd.
