DRAMA IN BEVRIJDINGSTIJD
DAT DIEPE INDRUK MAAKTE
'T KLEINE KEANTSJE
VOOR LEEUWARDEN EN DE WIJDE WERELD ER OMHEEN
pagina 12
IWAN PASJUTIN
In "De rapporten van_ de
Leeuwarder politie", las ik over
het doodschieten van de Rus
Iwan Pasjutin. Deze Iwan was in
de kost bij de familie Tiemersma
in de Vermeerstraat en naar ik
mij kan herinneren werkzaam
gesteld bij de N.S. of op het
vliegveld te Leeuwarden. Het
laatste is wel aannemelijk aan
gezien hij zich ten tijde van de
bevrijdingsdagen van Friesland
op de Mr. P. J. Troelstraweg
bevond. Ik kan mij dit voorval
nog goed herinneren. Jwan is ter
aarde besteld naast de vijf
omgekomen oorlogsvliegers op
de begraafplaats te Huizum. Mij
is enkele jaren later gebleken
dat hij daar niet meer ligt begra
ven. (Is hij herbegraven in
Rusland?) De heer Tiemersma,
hiervoor genoemd, was gevan
genisbewaarder en betrokken
bij de overval op de Leeuwar
der gevangenis, die ik mij ook
nog goed kan herinneren. Een
zoon van de familie Overeinder
uit de Vermeerstraat werd toen
ook bevrijd. Beide families
woonden in de naaste omge
ving waar ik toen bij mijn ouders
in de Vermeerstraat woonde.
Apeldoorn Jan van der Hoop
Volgens de Leeuwarder jour
nalist Jacques Kooistra, een
man die heel veel, ja, zoals
de meeste mensen dan zeg
gen: "die alles weet" van
geallieerde militairen, die in
de Tweede Wereldoorlog om
het leven kwamen, rust Iwan
Pasjutin, na in Huizum te zijn
begraven, nu op de ere
begraafplaats voor Russi
sche oorlogsslachtoffers
'Rusthof' te Amersfoort. De
heer Kooistra vertelde ons
zelf op deze voortreffelijk
verzorgde erebegraafplaats
wel bij zijn graf te hebben
gestaan.
Red. 't KL Kr.
IWAN PASJUTIN
In het augustusnummer van 't
Kleine Krantsje werd in de
rubriek "Uit de rapporten van
de Leeuwarder politie" melding
gemaakt van het doodschieten
van de Rus Iwan Pasjutin door
een lid van N.B.S. Dit dramati
sche gebeuren vond plaats op
vrijdagmiddag 27 april 1945,
anderhalve week na de bevrij
ding van Leeuwarden.
In het nummer van het blad 'De
Waarheid' van 2 mei werd hier
aan uiteraard de nodige aan
dacht besteed en van de verha
len, die er aan waren gewijd,
stuur ik u hierbij een fotokopie
toe.
Surhuisterveen
J. H. Berduszek
TRAGISCH VOORVAL
Vrijdagmiddag heeft er hier ter
stede een zeer tragisch voorval
plaats gevonden, waarbij de 27-
jarige, gehuwde Rus Iwan
Pasjutin het leven verloor.
De heer Pasjutin, welke behoor
de tot de groep krijgsgevangen
Russen welke door de Duitsers
als dwangarbeiders naar hier
waren gebracht, bevond zich de
bewuste middag ter hoogte van
de Mr. P. J. Troelstraweg, waar
hij aan burgers de weg heeft
gevraagd. Doordat de heer
Pasjutin - om zich verstaanbaar
te kunnen maken - in de Duitse
taal sprak, koesterden de bur
gers argwaan en vermoedden
met een ondergedoken Duitser
te doen te hebben.
Toevallig passeerde op dat
moment een, uit de provincie
afkomstige, N.B.S.'er welke
hiervan in kennis werd gesteld.
Deze is hierop den heer
Pasjutin achterna gegaan en
heeft hem een halt toegeroe
pen.
Hoewel P. onmiddellijk van z'n
fiets afstapte heeft hij waar
schijnlijk den N.B.S.'er niet ver
staan en wilde hij uit z'n binnen
zak zijn legitimatie-kaart te
voorschijn halen. Helaas zag de
N.B.S.'er hierin een poging om
een wapen te grijpen en loste hij
een schot op den heer Pasjutin
met het jammerlijk gevolg, dat
deze dodelijk getroffen neer
stortte.
Van dit gebeuren werd proces
verbaal opgemaakt en werden
zowel de Officier van Justitie als
de Engelse Autoriteiten hiervan
in kennis gesteld.
Het stoffelijk overschot werd
vervoerd naar het Stadszieken
huis.
Nader vernemen wij nog, dat
vooral in de Russische kolonie
hieromtrent grote verslagenheid
en diepe droefenis heerst! De
heer Pasjutin, welke in het Rode
Leger Officier was van een
Pantser-Brigade, was onder zijn
kameraden zeer gezien. Ook is
er onder de Russen een zekere
vrees voor herhaling ontstaan,
daar ook zij zich steeds in de
Duitse taal verstaanbaar moe
ten maken. Het zal dan ook
aanbeveling verdienen om deze
Russen van een duidelijk onder-
scheidingsteeken te voorzien.
Hieromtrent worden reeds be
sprekingen gevoerd met de
bevoegde autoriteiten.
Voorts zullen de N.B.S'ers zich
door dit jammerlijk voorval meer
dan ooit dienen te realiseeren,
dat het dragen van wapenen
een zeer grote verantwoordelijk
heid met zich brengt en dat de
burgers, na de Duitse terreur,
een grote behoefte aan rust
hebben!
IWAN PASJUTIN BEGRAVEN!
Het slachtoffer van het tragisch
voorval op de Mr. P. J.
Troelstraweg, waarvan wij hier
boven melding maakten, is
maandagmiddag 3 uur onder
zeer grote belangstelling - vol
gens Oekrainische ceremonie -
op de begraafplaats te Huizum,
naast de graven der vliegeniers
van de R.A.F. ter aarde besteld.
Nadat sinds zaterdag velen
langs het stoffelijk overschot,
dat in een der zalen van Tivoli te
Huizum was opgebaard, waren
gedefileerd, heeft nog een zeer
groot aantal personen, kort voor
de begrafenis, van de gelegen
heid gebruik gemaakt een laat
ste blik op den overledene te
werpen.
Hoewel de weersomstandighe
den uiterst slecht waren, werd
de lijkkoets, voorafgegaan door
de Rode vaan, door velen
gevolgd. Onder hen, welke
Pasjutin op z'n laatste gang
naar het kerkhof volgden, merk
ten we o.m. op den vertegen
woordiger van den Burge
meester, den heer P. F. J.
Westra, den gewestelijken
Commandant der N.B.S., den
hr. Meyer, een Officier van het
Geallieerde Leger, een Kapitein
bij het Militair Gezag, de gehele
Russische kolonie en het
bestuur der Comm. Partij
Nederland.
Op het kerkhof aangekomen,
waar enkele honderden zich
hadden opgesteld, werd aan de
groeve allereerst het woord
gevoerd door den heer Westra,
namens het gemeentebestuur
en de burgerij van Leeuwarden.
Spr. memoreerde op welk een
tragische wijze Pasjutin het
slachtoffer was geworden van
een misverstand. Deze vreem
deling, welke als moedig officier
voor z'n Vaderland heeft
gevochten, alvorens de ellende
van de Duitse krijgsgevangen
schap te moeten doormaken, is
zo kort na de bevrijding, toch
nog op indirecte wijze het
slachtoffer van deze oorlog
geworden. Spr. legde er de
nadruk op dat deze Russische
officier ook gevochten heeft
voor onze bevrijding en dat wij
dezen bondgenoot dan ook met
eerbied, medelijden en dank
baarheid dienen te herdenken!
Spr. eindigde met: "Rust in
vrede!"
Vervolgens sprak de heer
Meyer, namens de N.B.S., een
woord van deelneming, dat
deze Russische bondgenoot en
gelijk gestemde, op zo'n jam
merlijke wijze het leven moest
verliezen. Spr. bracht uit naam
van de N.B.S. een Eerbiedig
Saluut aan dezen strijdmakker.
Hierna sprak de heer W. J.
Lammers, als voorzitter van de
Communistische Partij, afd.
Leeuwarden, die in warme
bewoordingen uiting gaf aan de
ontsteltenis welke het bericht
van het noodlottige overlijden in
de C.P.N. en vooral onder de
oud-strijkmakkers der Partij,
had teweeg gebracht! Vervol
gens vertolkte spr. de gevoe
lens van bewondering en
vriendschap welke men voor
Rusland koestert en voor de
Russische arbeiders. Iwan
heeft nog de werkelijke bescha
ving in het Russische Rijk,
waaromtrent wij hier altijd ver
keerd zijn voorgelicht, leren
kennen, aldus spr. Helaas, dat
hij zo kort na de bevrijding nog
moest vallen en zijn vrouw en
kinderen tevergeefs naar zijn
terugkeer zullen uitzien. Een bij
zonder woord van deelneming
sprak de hr. Lammers nog tot de
Russische kolonie.
Spr. eindigde met: "Rust zacht,
we zullen je herdenken zolang
we leven."
Pauvell Scherstüze sprak ver
volgens namens de Russen,
welke woorden door mevr.
Koning werden vertaald.
Terwijl de donkere wolken een
ogenblik uiteendreven en een
enkele zonnestraal de aarde
beroerde, werd de kist in het
graf neergelaten onder doodse
stilte, ten/vijl door de militairen
het Eere-saluut werd gebracht!
Hierna werd het graf door de
Russen gesloten en het met de
vele bloemen en kransen waar
onder een drietal van de
Russische kolonie, één van de
C.P.N. en van de vrienden der
Sovjet-Unie, en vele anderen,
overdekt.
Nadat door een Russischen
kameraad woorden van dank
waren gesproken, welke door
den heer Bintsma in het
Nederlands werden overgeno
men, was de plechtigheid
geëindigd.
Een romantisch hoekje in het oude Leeuwarden, dat nu ai lang niet meer bestaat. Wat we hier zien was
een zijtakje van het Vliet, dat in de richting van de Willem Loréstraat liep. Daar liep het water dood. (Foto:
Collectie Fenno Schoustra/'t Kleine Krantsje)
