MIJN NIEUWE FIETS
IN NEGENTIEN-DRIE-ZEVEN
DE VERDWENEN STAD
'T KLEINE KRAHTSJE
Oeroud nieuws uit de
Stads- en Dorpskroniek
van dr. G. A. Wumkes
VOOR LEEUWARDEN EN DE WIJDE WERELD ER OMHEEN
pagina 9
De Engelsche piquer H. Potts vertoont zijne escerci-
tiën, te paard in de open manege in den Princetuin te
Leeuwarden om 2 uur 's middags; 1e rang fl. 1-
staanplaats 2 zestehalven; de loodjes te halen in de
Posthoorn buiten de Wirdumerpoort aldaar. (1770)
De alom in Europa vermaarde oculist Hillmer, die vele
duizenden tot hun gezicht geholpen heeft, logeert in 't
Heerenlogement op den Wirdumerdijk. (1760)
Verkoop der herberg Nieuw Blauwhuis, even buiten de
Hoeksterpoort te Leeuwarden, herbergier Fokke
Tjeerd. (1770)
Op de zee te Harlingen staan vele tenten, terwijl
schaatsenrijders, arresleden en een ijsschuitje aan het
ijsvermaak deelnemen. (1823)
Geertje Arents van Surhuisterveen wordt beschuldigd
met kwakzalverij te hebben rondgeloopen, voorgeven
de dat menschen padden in het lichaam hadden en
betooverd waren, verbrandende kransen en daardoor
onlusten veroorzakend: zij wordt voor een jaar verban
nen. (1767)
Verkocht ten huize van Hendrik Saurlandt, hospes in de
Drie Rozenobles een nieuwe huizinge op Popmaburen
met twee houtstekken bewoond door Corn. Aebes
Backer. (1758)
Verkoop van de herberg alwaar de Roomsche keizer
uithangt te Gorredijk. 1783)
De oculist Prof. dr. Hillmer is in het Heerenlogement te
Leeuwarden aangekomen. 1774)
Te koop het buitenplaatsje Woelwijk te Tietjerk met lin-
denallee, bewoond door wijlen deurwaarder Adema.
(1773)
Op het Schavernek in de Tooren van Duinkerken te
Leeuwarden, is een koopman, die houten uurwerken of
zoogenaamde koekoeks verkoopt. (1761)
Pieter van der Saai, adres in de oude herberg bij de
Rode Hel te Augustinusga verkoopt een mondtinctuur
voor 't water, kanker, scheurbuik, blaren in de mond en
een middel voor diegeene onder de twaalf jaar, die lek
geboren zijn, voor breuken en venusziekte. 1775)
Te koop de herberg De Nieuwe Hopzak, hoek
Peperstraat te Leeuwarden. 1760)
Boelgoed van 70 zware esschen, abelen, iepen en lin
den op Kingma State van J. M. van Beyma aan de
Trekvaart te Zweins. 1772)
Gedrukt bij H.A. de Chalmot te Leeuwarden. Het belang
der maatschappij in het beteugelen van de kinder
moord, briefsgewijs voorgesteld aan Prof. Petrus
Camper door S.M. van D. (774)
Verkoop de herberg Nieuw Blauwhuis, even buiten de
Hoeksterpoort te Leeuwarden, herbergier Fokke
Tjeerds. (1770)
Al wie iets te praetendeeren heeft of schuldig is aan den
boedel van Wytze Foppes, in leeven mathematische
instrumentmaker te Leeuwarden, of die iets aan den
overledene te repareeren mogt bestelt hebben, als ook
wie gadinge maakt aan een voorname Waarbank, een
cierlijke microscoop en telescoop en dezelve voor een
matige prijs uit de hand wil koopen, wordt verzocht bin
nen de tijd van 14 dagen bij de weduwe van den over
ledene in St. Anthony Gasthuis te Leeuwarden te ver
voegen. (1778)
In 1937, ik denk dat het in febru
ari is geweest, meest ik naar het
Ziekenhuis, het Diaconessen-
huis. Als ik nu in een ziekenhuis
kom ruik ik niks, maar in die tijd
tolde de lysol-lucht je om je
neus. Dokter Straat heeft me
toen geopereerd aan de blinde
darm-ontsteking, maar het heeft
weinig gescheeld of ik kreeg er
ook nog buikvlies-ontsteking bij.
Dat kon je de kop kosten in die
tijd en toen ik weer thuis kwam
waren mijn ouders zéér zéér
opgelucht. Ik kreeg een nieuwe
fiets! De oude fiets had ik met
zes jaar gekregen, Vader had
hem zelf gemaakt, er zaten
blokken aan de trappers en ik
had de edele kunst van het fiet
sen er op geleerd. Maar nu een
nieuwe fiets, ik huilde van
vreugde en vond eigenlijk dat
die blinde darm nog wel had
geloond. Ik mocht direct nog
niet naar school en kon dus
mooi door onze goede stad fiet
sen, op vrijdag naar de markt,
daar bij het Gerechtshof,
Hannes te laten zeggen wat de
stuverse repen kostten. En ver
der natuurlijk de omgeving van
Oostersingel, Bleeklaan en
Groningerstraatweg. Heerlijk,
wat een vrij gevoel op zo'n licht-
lopende nieuwe fiets, eerlijk ver
diend met ziek-wezen! En géén
school, de zevende klas in de
Vijverbuurtschool (School 3)
kon even naar mijn aanwezig
heid fluiten. Het hinderde niet,
aldus de heer Wildeboer, Jelle
kon goed leren en zou het heus
wel weer inhalen. Ondanks dat
liet ik me nergens op voorstaan
en maakte ook, zoals sommige
jongens wél deden, geen
gebruik van gezwollen taal. Ik
zei bijvoorbeeld gewoon "nou"
en niet "momenteel". Wel streef
de ik er naar listige vragen te
stellen aan de meester, die
daardoor wel de indruk moest
krijgen dat ik niet mis was. Ik
had wat huiswerk gekregen
voor Engels en stuitte op een
keer op iets dat ik gebruiken kon
als probleem om meester voor
te leggen. Ja, u begrijpt het, ik
peddelde er heen op mijn nieu
we stalen ros, belde aan en
zowaar verscheen mijnheer zelf
aan de deur. Ik zei: "Meester, ik
zit met een vraag over het
Engels. De ene keer staat er
"last" en dan staat er weer
"latest!" Ik snapte het ook wer
kelijk niet, hoor!
"Nou", sprak hij, "als je dat wilt
weten moet je even binnen
komen, dan krijg je een kop
thee van mijn vrouw!" Zoals ik
daar toen zat met mijn thee en
mijn koekjes was het eigenlijk
jammer dat geen enkel klasge
nootje mij zag. Dat zou toch
mooi geweest zijn, ik, die zulke
goede vragen kon stellen, met
een kopke thee bij de meester
en zijn vrouw. "Dat zit zo," zei
mijn leermeester, "Last" is "de-
laatste-voor-altijd" en "Latest"
betekent de "laatste-tot-nu-toe".
Toen deze kwestie was opge
lost wilden ze wat meer weten
over mijn ouders, broer en zus
ters en zo onthulde ik dat ook
mijn vader een Drent was. Ik
kon geen kwaad meer doen, de
fiets werd bewonderd en ik taai
de af naar huis. Om alles te ver
tellen! Veel van de lezers en van
de lezeressen zullen mij er van
verdenken dat die vragenstelle-
rij een maniertje was om aan
dacht te trekken, zoals dat bij
anderen vaak het geval is, maar
ik moet dan toch eerlijk ant
woorden dat u er naast zit.
Mijn gedrevenheid kwam enkel
en alleen voort uit een zekere
wetenschappelijke belangstel
ling voor de Engelse taal- en let
terkunde. En ik kreeg gelijk! Ik
had zo mijn best gedaan om
woorden te leren van de
Engelse taal, zoals "butter" en
"Cheese", zoals mij Fries-spre
kende Mem het óók ongeveer
uitsprak. Geloof het of niet, op
een keer ben ik weer aan het
fietsen en daar komen
Padvinders aan, allen op fiet
sen, wel twintig. Zij bleken uit
Zweden te komen, spraken
Engels en vroegen mij naar een
adres om levensmiddelen te
kopen, butter and cheese. Had
ik me toch niet voor niets uitge
sloofd, ik begréép het en bracht
ze naar "Melk-'kaas-en-eieren"
op de hoek van de Groninger
straatweg en de Goudenregen
straat. In mijn kinderhart was dit
de triomf van de wetenschap. Al
die scouts konden ook zien hoe
blij ik was. Of het hier de
Nobelprijs betrof! Ze waren
natuurlijk onderweg naar de
Jamboree te Vogelenzang,
waren bij Nieuweschans bin
nengekomen en gingen via
Leeuwarden richting Afsluitdijk.
Geweldig toch, zonder mij had
den ze toch maar mooi op een
droogje gezeten, wat een geluk
dat ik daar net fietste op mijn
nieuwe fiets, verdiend met zie
ligheid en de lucht van lysol.
Ter Apel
Jelle Vening
Het oude Leeuwarden, dat verdween. De huizen aan het Zaailand tegenover aan wat
tegenwoordig het Harmonieplein wordt genoemd. Ook de reeks panden op de achtergrond,
voorbij de Schoolstraat, is er nu niet meer. (Foto: Fenno Schoustra)
