Bijlage tot het verslag der handelingen van den gemeenteraad te Leeuwarden 1883.
85
MISSIVE van den directeur der gasfabriek, be
trekking hebbende op het voorstel tot
uitbreiding van die fabriek, opgeno
men in bijlage no. 16.
Leeuwarden, 9 October 1883.
Aan heeren burgemeester
en wethouders van Leeuwarden.
Naar aanleiding uwer missive van den 27 September 1883,
n0» 36/si9» verband met het extract uit de missive van den
directeur der gemeentewerken dd. 21 September 1883no.
heb ik de eer u mede te deelendat de voordeelen
eener uitbreiding van het terrein der gasfabriek, op de wijze
als door den directeur der gemeentewerken bij schrijven van
12 Junij 1.1.no. 234/2, aan de vaste raadscommissie der gasfabriek
voorgesteld en bij missive van 6 September 1.1. door de com
missie ter uitvoering aanbevolen, volgens mijn gevoelen veel
te hoog geschat worden.
De voordeelen, die de uitvoering van genoemd project op
levert, zouden volgens mijne zienswijze zijn
1. dat de gasfabriek alsdan voor het grootste gedeelte door
het vaarwater begrensd wordt en van drie zijden eene uitste
kende terrein-afsluiting verkrijgt;
2. dat de fabriek, na aftrek van het terrein dat voor de
geprojecteerde gashouders gereserveerd moet wordeneenige
ruimte beschikbaar houdtdie voor het oprigten van werk
berg-los- of woonplaatsen dienstig kan zijn; voor eene eigent-
lijke uitbreiding der fabriekzelfs voor de inrigting van kolen
of cokesbergplaatsen is de liggiDg ten opzigte der stokerij zeer
ongunstig en eigenlijk onbruikbaar
3. dat het woonhuis niet verplaatst behoeft te worden.
Als voordeelen van het door den ondergeteekende dd. 27
Januarij 1883 aan de vaste raadscommissie der gasfabriek inge
zonden plan geloof ik te mogen stellen:
1. dat het hoofddoel, vermeerdering van gasberging, zoo
niet voor altijd, zeker voor eene reeks van jaren verkregen
wordt
2. dat de rijksstraatweg met draaibrug en brugwachters
woning, zoomede de Verwersbrug behouden kunnen blijven;
3. dat een voornaam deel der fabrieksinrigting en wel het
buizennet in de fabriek niet noodeloos verleDgd wordt, vooral
met het oog op de nu reeds bestaande, zeer lange en ongun
stige leiding;
4. dat de door den directeur der gemeentewerken aangege-
vene vergrooting van fabrieksterrein steeds mogelijk blijft*
Mogt intusschen nog meerdere gasberging verlangd worden,
zoo ware slechts noodig het woonhuis niet slechts eenige
meters, maar naar den walkant van het Hoeksterend op het
nu beplante gedeelte in de nabijheid der fabriek en der rijks-
brug te verplaatsenom de noodige ruimte te verkrijgen
teneinde de nieuw geprojecteerde gashouder met de drie over-
blijfende gashouders te zamen ongeveer 9000 M3 gasberging
te doen opleveren. De plaats voor het woonhuis zoude zeker
niet minder doelmatig te noemen zijn dap de plaats van het
tegenwoordige woonhuis.
Onder de door den directeur der gemeentewerken in zijne
missive geopperde bezwaren tegen het eerst ingediende pro
ject is verder opgenomen, dat indien een der gashou
ders eene eenigzins belangrijke herstelling zoude moeten
Bijvoegsel eehoorende bij de Leeuwarder Courant.
ondergaanzooals dit jaar met den grooten gashouder moest
geschieden, dit op de exploitatie der fabriek eenen zeer sto-
renden invloed zoude kunnen uitoefenen, daar men alsdan
Vs gedeelte der gasberging zoude missen.
Dat deze bezorgdheid geheel overbodig is, meen ik dat
voldoende, juist door de in dit jaar uitgevoerde herstelling
van den grooten gashouder, bewezen is; toen althans werd
ruim de helft der gasberging gemist en ondervond de vol-
tooijing van het werk door afkeuring van materiaal ruim een
maand vertraging, terwijl tengevolge der niet zeer groote
bergruimte met het werk eerst in Mei een aanvang gemaakt
kon worden.
Wat de waarschijnlijk genoemde vermeerdering van gas
verbruik betreft, geloof ik dat men voor de toekomstige ver
lichting van stations, schouwburgen en andere groote gebou
wen zeker het electrische licht niet geheel uit het oog mag
verliepen. Verder moge bij verlaging van den gasprijs of
door verdere uitbreiding der gemeenteenz. het gasverbruik
in het algemeen wezenlijk vermeerderen, vrij zeker is het,
dat die vermeerdering niet in dezelfde mate zal plaats hebben
op dagen als 5 December enz.waarop nu gewoonlijk het
grootste gasverbruik plaats vindt, daar winkeliers, eigenaars
van koffij huizen enz. in den regel hunne localen met gas
verlichtenmaar voor het meerendeel alleen bij dergelijke
gelegenheden algemeen en op ruime schaal gebruik maken
van de gewoonlijk vrij talrijk aangebragte verlichtingstoestel
len De vermeerdering van gasverbruik zoude bovendien
toch circa 50 pet. kunnen bedragen.
Eene werkelijkedoch niet zoo énorm grootere consumtie
kan ontstaan door eene zeer noodige uitbreiding der straat
verlichting, alsmede door eene mogelijke verlichting der ge
meente Leeuwarderadeel.
Dat het bezit van kleine gashouders boven dat van eenen
grooten gashouder van denzelfden inhoud een voordeel zoude
zijn, is geheel in strijd met de werkelijkheid en wel zoodanig
dat, indien het door de raadscommissie aanbevolene plan tot
uitvoering mogt komen, het mijne meening is, dat in lateron
tijd de vier kleine gashouders zeer zeker door één grooten
gashouder vervangen zullen worden.
Ten slotte veroorloof ik mij dan ook de vrijheid als mijn
gevoelen mede te deelen dat, hoewel tegen eene uitbreiding
van het terrein der gasfabriek volgens het plan van den direc
teur der gemeentewerken voor de gasfabriek geen bezwaar
bestaat, het voor de uitbreiding der eigenlijke fabriek geen
voordeel heeft boven het door mij ingezonden project, terwijl
de kosten aanmerkelijk hooger moeten zijn, zelfs al heeft de
afstand van den grond kosteloos plaats.
De Directeur der Gasfabriek
J. C. W. de RONDE.
