al te veel moeite schijnt te kosten zichtot het voldoen
aan eene natuurlijke behoefteaan wal te begeven zoodat het
aangeprezen middel toch niet zou baten. Bij de moeielijke con
trole voorts op het verontreinigen der openbare wateren zouden
zelfs strenge straffen er niet toe leiden der schipperij hare
slechte gewoonte af te leeren.
De vraag was tevens waar de verlangde onoogelijke inrich
tingen zouden zijn te plaatsen.
Wat het tweede punt betreftwerd erkenddat beter toe
zicht op de reinheid der waterplaatsen waarvan een voldoend
getal in de stad aanwezig is, noodig was.
In de 3e sectie werd het getal dezer inrichtingen zelfs
te veel gevonden. Men had hierbij op het oog de Muggesteeg,
aan wier beide uiteinden een is geplaatst. Die aan de zijde
van de Kleine Hoogstraatvoor het overige vrij beperktkon
naar men meendegerust worden opgeruimd. Daardoor zou
tevens worden weggenomen de geenszins onbillijke klachtdie
de bewoner van het hoekhuis deswege onlangs ter kennis van
den raad bracht.
Volgno. 108. Onderhoud van torens.
In de 2e sectie werd de aandacht gevestigd op den post van
75.— dieblijkens de memorie van toelichtingals jaar
wedde van den klokluider onder dit volgno. is opgenomen
doch op vroegere begrootingen hier niet voorkwam.
Door den voorzitter werd geantwoorddat de opmerking
slechts gedeeltelijk juist was. Wel was de post in vroegere
jaren onder hoofdstuk Iafd. Iart. 7gebrachtdoch
reeds op de begrooting voor 1893 werd hij van dat hoofdstuk
onder dit volgno. overgebracht.
Intusschen bleek dat de jaarwedde van den vroegeren klok
luider ƒ75.— bedroeg, doch de tegenwoordige titularis slechts
50.— geniet, zoodat het eindcijfer van dit volgno. met 25.—
moet worden verminderd.
Volgno. 111. Kosten der straatverlichting.
Op eene vrij algemeen gedeelde klacht van een fid der 2e
sectie over de lichtsterkte van het gaswerd door den voor
zitter geantwoord, dat in behandeling is het plan tot aanbouw
van een nieuw laboratorium in de gasfabriek waardoor in de
zaak zal worden voorzien. De lichtsterkte wordt door een des
kundige voortdurend onderzocht.
In de 3e sectie werd genoegen betuigd over de vóór en na
op onderscheidene plaatsen aangebrachte verbetering in de ver
lichting, vooral ook door lantaarns met sugg-branders. Toch
liet de verlichting hier en daar nog te wenschen overzooals
in het Ruiterskwartierbij de voormalige veemarktwaar wei
nig of geen winkels zijn en dus van uit de huizen ook geen
licht op de straat uitstraalt.
Gelijk de voorzitter mededeeldehad het punt ook de aan
dacht van het dagelijksch bestuur getrokken en kon men eer
lang de plaatsing van een lantaarn met sugg-brander bij de
Oude Lombardsleeg tegemoet zien. Rapporteurs wijzen er op,
dat dit een dezer dagen is geschied.
Volgno. 118. Jaarwedde van den beursmeester.
Daar het voorstel van burgemeester en wethouders tot ver-
liooging van deze jaarwedde is verworpen moet het cijfer van
ƒ300.— tot 200.— worden teruggebracht.
Volgno. 124. Aankoop van grondstoffen voor de gasfabriek.
In de le sectie werd geoordeeld, dat de prijs der steenkool
te hoog was geraamd. Vergeleken bij dien van de laatst ge
houden aanbesteding was zij 6 cent per H.L. hooger gesteld.
Door den voorzitter werd hiertegen aangevoerddat de hoo-
gere raming meer het gevolg was van de duurte der Cannel-
kool en bij de raming ook was gerekend op de nog altoos
voortdurende werkstakingen met het oog waarop eene speling
van 9 pet. niet te hoog moest worden geacht.
Rapporteurs kunnen zich met deze gronden van verhooging
niet vereenigen.
Wat de Gannel-kool betreft, doen zij opmerken, dat deze
steenkoolsoortdie het vermogen heeft in betrekkelijk weinig
tijd gas te kunnen voortbrengen in vroegere jarentoen erL
niet genoeg gelegenheid tot gasberging was hoofdzakelijk, zool
niet uitsluitend werd gebruikt om op dagen van buitengewoon
groot gasverbruik spoedig in de behoefte te kunnen voorzien.
De bedoelde gelegenheid is echter thans sedert lang in ruiine
mate aanwezigzoodat de Gannel-koolalthans tot het vroe
gere doeleindeniet meer noodig is. Bovendien heeft deze
koolsoort nog eene schaduwzijdezij levert n.l. geen bruikbare
cokes.
Het motief der werkstakingen kan volgens rapporteurs al
heel weinig of liever geen gewicht in de schaal leggen. Stuud
men spoedig voor de aanbesteding der steenkolenhet ware
wat anders. Er zal echter nog wel meer dan een halfjaar ver-
loopeneer het tijdstip der aanbesteding daar is en er is
alle grond te verwachten dat het kwaad der werkstakingen
dan wel geheel zal zijn verdwenen.
Op deze gronden stellen rapporteurs voorden onderwerpe-
lijken post te verminderen met 6000.—, als het product eener
verlaging van 100,000 H.L. met 6 cent per H.L.
Volgno. 125. Bezoldiging van het personeel der gasfabriek.
In de 2e en in de 3e sectie werd verklaard, dat men bezwaar
zou moeten maken tegen de verhooging van de jaarwedde van
den directeur, indien deze, gelijk het in de memorie van toe
lichting luidtmoest geschieden „hooldzakelijk uit overweging, I
dat deze ambtenaar, wiens patenl-aanslag door de gemeente
wordt betaald, het volgend jaar bij afschaffing dier belasting
een evenredig bedrag in de bedrijfsbelasting uit eigenJ'ondsen
zal moeten bijdragen." Men achtte eene verhooging op dezen
grond een zeer verkeerd antecedent. Al de andere gemeente-
ambtenaren, voor zoover deze in de bedrijfsbelasting zullen
worden aangeslagen, zouden dan met evenveel grond eene ge
lijke aanspraak kunnen doen gelden.
De voorzitters der sectiën antwoordden, dat het motief voor
de verhooging minder juist was opgegeven. Burgemeester en
wethouders wenschen de jaarwedden van de drie „eerste" amb
tenaren der gasfabriek (den directeurden boekhouder en den
opzichter) binnen de perken der betrekkelijke verordening voor
ieder met f 1UÜ te zien verhoogd, alléén met het oog op dienst
ijver en langdurigen diensttijd.
Volgno. 126. Onderhoud van gebouwen en lasten der gas
fabriek.
Door het vervallen der patentwet op 1 Mei 1894, kan deze
post met 366, het bedrag der door de gemeente voor den di
recteur steeds betaalde patentbelasting (zie volgno. 125), wor
den verminderd.
Volgno. 145. Kanaal stadsgracht—Tijnje.
Rapporteurs veroorloven zich, tol burgemeester en wethou
ders de vraag te richtenof eerlang altfians in het begin van
1894, de aanbesteding van dit werk kan worden tegemoet ge- I
zien.
Volgno. 150a. Onderhoud van huizen en andere aan de ge
meente behoorende gebouwen.
In de le en in de 3e sectie werd er op gewezen, dat dc
kosten van onderhoud van onderscheidene eigendommen niet in
evenredigheid stonden tot de huuropbrengst. Voor zoover het
bouwvallige woningen betrof, zou het, volgens onderscheidene
leden, alleszins overweging verdienen, die te doen afbreken
andere panden waarop de opmerking van toepassing was, zou
den dienen te worden verkocht. Met name werden hierbij ge
noemd de huizen in de Bagijncstraat in de Groote Hoogstraat
en in de Kruisstraat.
Ook de aan den Singel en den Groninger Straatweg gelegen
„Linnenbleekerij" werd genoemd. Dit land c.a. werd jaren ge
leden door de gemeente aangekocht met het doel, daar ter
plaatse een nieuw ziekenhuis op te richten. Nu om meer dan
één reden hiervan niets is gekomen en dit land zeer zeker ook
verder niet voor dit doel zal moeten worden behouden, meende
men, dat gerust tot verkoop kan worden overgegaan.
Rapporteurs vereenigen zich geheel met het uitgedrukte twee
Bijlage tot het verslag der handelingen van den gemeenteraad te Leeuwarden
1893.
ledige verlangen en stellen voor, burgemeester en wethouders
uit te noodigen, een nauwkeurig onderzoek in te stellen r aar de
eigendommen, die, hetzij afgebroken, hetzij verkocht kunnen
worden, en den uitslag daarvan den raad mede te deelen
vergezeld, casu quo, van de noodige voorstellen.
Onderhoud van de gebouwen in den Stads- of
Volgno. 1505.
Prinsentuin.
In de 2e en in de 3e sectie werd groot bezwaar gemaakt
tegen den post van 475.voor vernieuwing van de toegangs
deuren in het Tournooiveld. Herinnerd werd aan de verwer
ping van denzelfden post ten vorigen jare na uitvoerig debat.
Oordeelden burgemeester en wethouders, dat die vernieuwing,
nu een jaar later inderdaad niet langer kon worden uitgesteld,
zij hadden dit althans in de memorie van toelichting dienen te
vermelden. Met geen enkel woord wordt nochtans de post toe
gelicht. In de 3e sectie werd bovendien betoogd dat de nood
zakelijkheid der vernieuwing ook nu nog niet bestond. Rap
porteurs vereenigen zich geheel met het gemaakte bezwaar en
stellen daarom voor, den post te verminderen met f 475.—.
Volgno. 188. Jaarwedden der onderwijzers.
In de 2e sectie werd door een lid de wensch uitgesproken
van milde toepassing door burgemeester en wethouders van de
facultatieve bepaling in de verordening, Gemeenteblad no. 15
van 1892, tot verhooging der onderwijzers-jaarweddenopdat
niet üe beste krachten naar elders worden getrokken, 't geen
natuurlijk zeer ten nadeele van het onderwijs te Leeuwarden i f 5UUO.— worden verhoogd,
zou zijn.
De voorzitter hoopte, tot het bevredigen van genoemden wensch
mede te werken.
Rapporteurs wenschen een ronde som te nemen en stellen
mitsdien voor, de ontvangst op ƒ15,000.— uit te trekken,
zoodat de post met 1000.— kan worden verhoogd.
Volgno. 35. Opbrengst der exploitatie van de gasfabriek.
Gelijk de ondervinding heeft doen zien, werd bijna ieder jaar
uit de exploitatie meer, dikwijls zelfs belangrijk meer verkregen
dan de raming bedroeg. Zonder nu iets te willen afdingen op
dc in de memorie van toelichting voorkomende berekening der
ontvangsten op dit middelzijn rapporteurs van gevoelen, dat,
met het oog op de vermeerdering van het gasverbruik in de
laatste vijf jaren (in 1888 bij een gasprijs van 7 cent l\°/o\ in
1889 bij 6 cent o\?6 in 1890 bij 6 cent in het eerste halljaar
en bij 7 cent in het tweede halfjaar 9\°/o\ in 1891 bij 7 cent
1.39é; en in 1892 bij 7 cent p. m. 4°/o), thans, nu de prijs
van 7 op 6 cent is teruggebrachtongetwijfeld op eene niet
onbelangrijke vermeerdering van het gasverbruik mag worden
gerekend.
Voor 1894 is het gasverbruik bij een gasprijs van 7 cent
per stère door de commissie voor de gemeentelijke gasfabriek
geraamd op 1,593.500 stère. Neemt men nu voor de ver
meerdering van het verbruik, als gevolg van de verlaging van
den gasprijs, slechts b°/odan zou dit geven eene meerdere
opbrengst van omstreeks ƒ6400.terwijl burgemeester en
wethouders hiervoor slechts 1045.hebben gesteld. De
opbrengst kan dus, naar de commissie voorkomt, gerust met
Volgno. 193. Kosten van het instandhouden van schoolloka
len en onderwijzerswoningen.
Door een lid van de le sectie werd gewezen op het gevaar
van omvallen, waaraan het hek bij de gemeenteschool no. 11
blootstaat, door de bij het omgelegen terrein gehouden wordende
militaire oefeningen (pionieren.)
Volgno. 210. Toelage ten behoeve der dienstdoende schutterij
Door een paar leden van de le sectie werden bedenkingen
gemaakt tegen de thans gevolgd wordende wijze van aanbeste
ding der benoodigdheden voor de uniformen der schutters. Zij
Volgno. 5. Plaatselijke directe belasting naar het belastbaar
inkomen.
Volgno. 20. Opbrengst van straatgelden.
Daar deze twee volgnummers (sluitposten) in het nauwste
verband met elkander staan, hebben rapporteurs ze samengevat.
Rapporteurs behoeven zeker met uiteen te zetten datwat
volgno. 20 betreftalles afhangt van het besluitdat de raad
daaromtrent zal nemen. Mocht het voorstel tol invoering van
een straatgeld worden verworpen dan oordeelen rapporteurs
dat het tekortdat intusschen bij goedkeuring van de voorge
stelde verminderingen Dp de uitgaven en van de voorgedragen
vermeerderingen op de inkomsten niet onbelangrijk zal worden
verminderdzal belmoren te worden gevonden door verhooging
van den hoofdelijken omslag. Zij geven hieraan verre de voor
zouden die benoodigdheden niet in afzonderlijke onderdeelen j^ur boven verhooging van het getal opcenten op de personeele
maar lieve* in haar geheel wenschen te zien aanbesteed.
Volgno. 226. Pensioenen.
In de le sectie werd gevraagd, of bij de vaststelling van
dezen post geen rekening moest worden gehouden met de on-
langs ingevoerde regeling der pensioneering van gemeenteamb- I
tenaren en bedienden. Door den voorzitter werd geantwoord
dat hiervoor thans bezwaarlijk reeds een bedrag was te ramen.
Casu quo zouden de benoodigde sommen uit hoofdstuk XI, On
voorziene uitgavenkunnen worden gevonden.
Daar het artikel echter niet in genoemd hoofdstuk is opge
nomen, stellen rapporteurs voor, in dat hoofdstuk (volgno. 232)
vóór 2 en 3 van hoofdstuk VIII nog te stellen „1".
INKOMSTEN.
Volgno. 18. Opbrengst van schoolgeldend. Scholen voor
lager onderwijs.
Volgens de memorie van toelichting is bij de raming de op
brengst van 1892 tot grondslag genomen.
In tic le sectie werd, naar aanleiding hiervan, de opmerking
gemaakt, dat met 1 Juli 1892 in werking is gelreden de ver
hooging van schoolgelden voor de gemeentescholen nos. 2, 3
en 4. De opbrengst over 1892 was daarom geenszins een
juiste maatstaf.
Rapporteurs hebben dientengevolge inlichtingen ingewonnen.
Daaruit is hun gebleken, dat, indien tot grondslag worden ge
nomen de thans bekende bedragen van de vastgestelde school-
geldlijsten over het loopende jaar en daarvan wordt afgetrok
ken het gemiddeld bedrag der over de laatste jaren veileei.de
ontheffingen en oninbaar verklaarde posten, voor dit onderwerp
kan worden gerekend op eene ontvangst van ƒ15,060.—
belasting, omdat de hoofdelijke omslag wordt geheven tot een
maximum en de raad dus in het volgend jaar, indien de finan-
cieele toestand der gemeente het gedoogtterstond in de ge
legenheid zal zijnde percentage te verminderen. Met de op
centen op de personeele belasting zou dit echter niet zoo ge
makkelijk kunnen geschiedendaar de heffing daarvangelijk
men weetdoor de Hooge regeering slechts tot een fixum wordt
goedgekeurd.
Ook bij de bespreking van dit punt in de 2e sectie ver
klaarde de meerderheid zich in denzelfden zin.
Rapporteurs stellen daarom voor, bij verwerping van het voor
stel tot invoering van een straatgeldden hoofdelijken omslag
te verhoogen.
Met welk bedrag dit noodig zou zijn hangt af van 's raads
beslissingen omtrent de door rapporteurs voorgestelde vermin
deringen der uitgaven en verhoogingen der ontvangsten.
Worden de daartoe gedane voorstellen aangenomen, dan zul
len worden verminderd de volgende posten van uitgaaf:
Volgno. 108 met
118 „....-
124
12C
1504
25.-
100.—
0000.—
366.
475.—
en de volgende posten van ontvang worden verhoogd:
Volgno. 18 motf 1000.
35 - 5000.—
f 6966
f 6000.-
f 12966.-
of om eene ronde som te nemen f 13000.-
