2 Bijlage tot liet verslag der handelingen van den gemeenteraad te Leeuwarden, 1896.
ter plaatse kunnen desniettemin worden ingediendmaar uwe
vergadering zal dan nader daarover hebben te beslissen.
Verder was de commissie van openbare werken met ons
van oordeel, dat de terreinen, ter weerszijden van het tweede
kanaalpand, geheel buiten dit plan van aanleg en indeeling
moesten worden gelaten.
Zoo er aanvragen mochten inkomen om op een gedeelte
dier terreinen gebouwen te stichten, zou gevoegelijk omtrent
elke aanvraag afzonderlijk door U kunnen worden beslist.
De directeur der gemeentewerken acht het, blijkens zijne
missive zeer wenschelijk oin zoo spoedig mogelijk alle we
gen aan te leggen met bestrating plantsoen gas- en water
leiding rioleering enz., om het de koopers gemakkelijk te ma
ken en opdat zij bij de bebouwing dadelijk van alles zullen
kunnen profiteeren.
De commissie voor openbare werken was met ons van oor
deel dat de wegen aan de beide oevers van het Nieuwe Ka
naal in de allereerste plaats behoorden te worden aangelegd
en in orde gebracht, op de wijze, als door den directeur wordt
bedoeld en daarmede niet moet worden gewacht. Ook was
men eenparig van gevoelendat daarna met gepasten spoed
op dezelfde wijze moet worden gehandeld ten aanzien der ove
rige op liet plan geprojecteerde wegen aan de noordzijde van
het kanaal en die om de blokken aan de zuidzijde aangeduid
door de cijfers VIII en IX.
Daardoor wordt de keuze van bouwterrein voor de gegadig
den gemakkelijker gemaakt en de aanvraag aangemoedigd
daar niemand zich zeker gaarne zou vestigen op een als het
ware woest terrein, waar nog geen straat is gelegd, geen
rioleering en geen gas- en waterbuizen aanwezig zijn, terwijl
het zeker ook niet is aan tc bevelen, telkens naar gelang van
de plaats waar men zou wenschen te bouwen, gedeelten straat
aan te leggen, aangenomen dat dit goed uitvoerbaar zou zijn.
Aangezien wij U zullen voorstellen, om van Uwe goedkeuring
en vaststelling van het plan van aanleg en indeeling ook uit
te sluiten bet terrein ten zuiden van het kanaal oostwaarts
van af blok VIII heeft de directeur der gemeentewerken
daarover gehoordaanbevolen om in dat geval in den weg
langs die zijde van het kanaal, wat het uit te sluiten gedeelte
betreftwel gasbuizen te doen leggen doch dadelijk geen
buizen voor de waterleiding en geen rioleering en zulks met
het oog op de aansluiting aan de te stichten gebouwen, waar
over nog in het geheel niet kan worden geoordeeld.
Wij gelooven dat die wenk behoort te worden opgevolgd.
Wordt door U tot het aanleggen en in orde brengen der
bedoelde wegen besloten, dan zal daarvoor binnen betrekkelijk
korten tijd het noodige geld beschikbaar dienen te zijn.
De directeur der gemeentewerken had dan ook reedsin
verband met zijn ingediend plan eene begrooting van kosten
opgemaakt. Volgens zijne opgave zouden die nagenoeg 2 ton
bedragenmaar aangezien wij zooals wij reeds mededeelden,
U zullen voorstellen om omtrent het terrein in die begrooting,
die almede hierbij wordt overgelegd als derde gedeelte op
gegeven (het terrein ten zuiden van het kanaal van af blok
VIII en IX), voorshands niet te beslissen en in dat gedeelte niet
dadelijk rioleering en waterleiding behoeft te worden aange
bracht, zullen die kosten op 147000 kunnen worden geraamd.
Hierbij valt op te merkendat van de vroeger vastgestelde
leening van 624.000 een bedrag van ƒ130 000 nog niet is
opgenomen. Van dit bedrag zal ongeveer f 60.000 kunnen
worden aangewend tot bestrijding der kosten van bestrating
enz., zoodat eene nieuwe leening zal moeten worden aange
gaan tot een bedrag van 87.000.
Eindelijk meenen wij er op te moeten wijzendat door U
thans niet behoeft te worden beslist over de vraag welke
gebouwen zullen mogen worden gesticht op de terreinen
waaromtrent wij Uwe goedkeuring zullen vragen wat aanleg
en indeeling betreft, en onder welke voorwaarden en bepalin
gen dit kan geschieden.
Wij bedoelen dat de goedkeuring van het plan niet beslist
over de vraag of b.v. op het terrein achter het geprojecteerde
exeicitieveld villa's of andere huizen zullen mogen worden
gebouwd of dat op een ander terrein al dan niet pakhuizen
zullen worden toegelaten
Wij stellen ons voor om, na vaststelling van het algemeen
plan van aanleg en indeeling der terreinen, U voorstellen te
doen omtrent de uitgifte van bouwterrein het stichten van
gebouwen en de daaraan te verbinden voorwaarden en bepa
lingen.
Naar aanleiding van het vorenstaande hebben wij de eer U
voor te stellen
1®. goed te keuren het bierbij aan U overgelegd plan van
aanleg en indeeling doch voor zoover betreft het terrein aan
de noordzijde van het Nieuwe Kanaaltusschen den Grachts-
wal en den weg van Achter de Hoven en de blokken aan de
zuidzijde van dat kanaal, aangeduid door de cijfers VIII en IX,
met de om die blokken geprojecteerde wegenmet inbegrip
van het aanleggen van een harddraversbaan op het als exer
citieveld aangeduide terrein.
2®. te besluiten, dat de geprojecteerde wegen aan de noord
zijde van dat kanaalbenevens de geprojecteerde wegen om
de blokken VIII en IX zullen worden bestraatmet boomen
beplant, gerioleerd en daarin buizen voor gas- en waterleiding
zullen worden gelegd en die wegen van de noodige lantaarns
zullen woiden voorzien.
3®. dat de weg langs den zuidelijken oever van bedoeld
kanaalpand zal worden bestraatdaarin eene gasleiding zal
worden gelegd en van de noodige lantaarns zal worden voorzien.
4®. te bepalen dat de wegen eene breedte zullen hebben
als volgt
o. die aan de oevers ter weerszijden van het bedoelde
kanaal, van 13 meter.
die ten noorden \an het geprojecteerde exercitieveld en
die om en tusschen de blokken VIII en IX, van 11 meter.
c. de overige geprojecteerde wegen, van 9 meter.
5®. te bepalen dat de wegen sub 4a zullen worden bestraat
ter breedte van 5 meter met keibestratingverder met klin-
kertbestrating langs den oever ter breedte van 2£ meter, ter
wijl tusschen de kei- en klinkertbestrating een berm van grint,
ter breedte van meter, zal worden aangebracht, en dat de
overige wegenter breedte van 5 meter met klinkerts zullen
worden bestraat.
6®. dat de aan te leggen trottoirs voorloopig zullen worden
begrint.
7®. ons op te dragenU financieele voorstellen te doen
tot vinding der uitgaven, die van de door U genomen besluiten
het gevolg zullen zijn.
Aldus voorgesteld ter raadsvergadering van den 28® Januari
1896 door
Burgemeester en Wethouders van Leeuwarden,
VAN HAR1NXMA Burgemeester.
P. A. BEHGSMA, Secretaris.
EXTRA.CT uit de missive van den
directeur der gemeentewerken van
29 October 1895 no. 626/1.
Bij missive van 12 Maart j.l. no. 104/346 droeg UEA. mij
op, een plan te maken ter indeeling in bouwterreinen van de
aan weerszijden van het Nieuwe Kanaal beschikbare gronden.
Het was mij onmogelijk reeds toen te kunnen beoordeelen
op welke wijze dit plan moest worden ingericht, en na mon
deling overleg met Uw college heb ik dan ook de vrijheid ge
nomen met het ontwerpen te wachten tot ik hier beter be
kend was en ten minste eenigszins een eigen opinie heb kun
nen vestigen.
Bijlage tot het verslag der handelingen van den gemeenteraad te Leeuwarden, 1896.
3
Bij de behandeling van dit plan dat ik de vrijheid neem
hierbij over te leggen, zal ik de terreinen verdeelen in
I. die aan het eerste kanaalpand en
II. die aan het tweede kanaalpand.
De terreinen aan het eerste kanaalpand zijn, behalve voor
pakhuizen enz., ook nog geschikt te maken voor woonhuizen
en zelfs voor kleine villa's.
Die aan het tweede kanaalpand zijnvoorloopig ten minste
voor woonhuizen minder goed gelegen en daarom, maar ook
nog, omdat er zeer geschikt een spoorverbinding te maken is
meer aangewezen voor fabrieksterreinen.
Bij de beoordeeling van de terreinen aan deze zijde van de
tweede brug, heb ik mij zeiven afgevraagd aan welke gebou
wen hier in Leeuwarden nog wel behoefte is. In den beginne
werd mij medegedeeld dat de oprichting van vele pakhuizen
en fabrieken werd verwacht en daar de terreinen aan't kanaal
en bij 't spoor daarvoor eene uitmuntende ligging hebben
dacht ik eerst ook, dat ze daartoe wel te plaatsen zouden zijn.
De ondervinding heeft mij evenwel tot nog toe eer van het
tegendeel overtuigd. De graanhandel is in den laatsten tijd
veel veranderd. De prijs van de binnenlandsche granen is
enorm gedaald en daarom leggen de landbouwers zich veel
meer toe op den verbouw van beetwortelen en aardappelen.
Er komen hier bijna geen granen meer en 't bleek mij dan
ook, dat reeds enkele graanhandelaars de bakens verzetten en
behalve met graan in sommige tijden hunne pakhuizen ook
met kunstmeststoffen en guano vullen.
Daar ik de terreinen aan het tweede kanaalpand voor fa
brieken kan bestemmen, en bij het eerste pand nog een groot
deel voor pakhuizen en winkels kan inrichten moet met het
overblijvende terrein nog een anderen uitweg gezocht worden.
De groote vraag isop welke wijze deze terreinen het best
zijn aan te leggen om huizen te krijgen voor menschen die
ons de lasten helpen dragen en geen wijken aan te leggen
voor menschendie ons misschien de lasten zullen verzwaren.
Ik geloof, dit ik op deze vraag een voldoend antwoord heb
gegeven.
De te bouwen huizen zullen alle een goeden stand hebben
er kan dus een goed huis op elk terrein gezet worden en kan
er dus ook worden verwachtdat de terreinen een tamelijk
goeden prijs zullen opbrengen.
Met een ruimen aanleg van plantsoen zal de gemeente toch
met veel te onderhouden hebben want slechts kleine stukjes
werden voor openbaar plantsoen ontworpen en zullen de koo
pers der villaterreintjes deze natuurlijk zelve moeten onder
houden.
De wegen hebben alle eene redegevende richting en zullen
bij aanleg de wandeling langs het Nieuwe Kanaal heel wat
aangenamer makendan bij rechte straten 't geval is.
Het is bijzonder moeilijk op een terrein als hierwaarlangs
I geen passage is waar men niet op komtof men moet er
juist willen zijneenig leven en wat beweging te brengen.
Ware de gemeente nog in de gelegenheid bijv. een weg
over Schilkampen naar het Kalverdijkje en verder naar den
I Groninger straatweg te maken dan zou menigeen nog eens
I ook per rijtuig deze terreinen passeeren maar nu zal men
I er waarschijnlijk nooit een rijtuig zien. Vooral ook, omdat de
I weg Achter de Hoven veel te smal is om een rijtuigdat mo
gelijk van den tegengestelden kant komtte laten passeeren.
Werd nog een goede verbinding met het Vliet gemaaktter
hoogte van de Poppebrug ongeveerook dit zou een stap in
de goede richting zijn maar de verbindingen welke op het
plan voorkomengeven niet veelomdat het zwaartepunt van
de bouwterreinen veel verderop ligt.
Ik heb dus op nog andere wijze moeten trachten tegemoet
te komen aan het gebrek aan beweging en naar ik hoop
zal dit blijken een goede oplossing te zijn.
Er moest voor exercitieveld, ten behoeve der oefeningen van
de schutterij n.l., een terrein worden aangewezenen dit kan
mijns inziens evengoed den voorgestelden vorm hebben als den
gewonen vierhoekigen vorm. Bij eene plaatsingals is voor
gesteld heelt men voordat de villa'tjes er om heen kunnen
staan en achter deze weer geschikte bouwterreinen komen
die ook voor nette huizen geschikt zijn.
De voorgestelde vorm geeft gelegenheid lot het maken van
een harddraversbaan die geheel gelijk is aan diewelke de
gemeente jaarlijks gebruikt en die telkens aan vergoeding voor
grasverlies 120 en voor onkosten aan omheiningen bruggen
enz. minstens 50 per jaar kost.
Dergelijke uitgaven worden dan uitgewonnen en als er twee
maal per jaar gedraafd wordt is het voordeel 340dat de
gemeente best kan besparen en daarbij nog het voordeel heb
ben dat de terreinen er meer waarde door krijgen.
Verschillende wegen zijn bijna alle geprojecteerd met twee
rijen boomen en om ze niet onbehoorlijk breed te maken en
daardoor de onderhoudskosten te verhoogen werd de breedte
op pl.m. elf meter en de rooilijn voor de gebouwen langs be
plante wegen op 5 meter achter de grens van den weg bepaald.
Op de profielen die mede op dezelfde kaart zijn aangegeven,
is duidelijk gemaaktop welke wijze de wegen door mij ge
dacht zijn aan te leggen.
Ten slotte meen ik nog te moeten meedeelen dat ik het
zeer wenschelijk achtzoo spoedig mogelijk alle wegenbe
halve de trottoirsaan te leggen met bestratingplantsoen
gas-§ en waterleidingrioleering enz., om het den koopers ge
makkelijk te maken en bij de bewoning dadelijk van alles te
kunnen profiteeren.
De trottoirs zouden desnoods tijdelijk begrind kunnen worden,
maar de bestrating daarop moet wachtentot na de bebouwing
van elk perceel. In Nijmegen heeft deze wijze van aanleggen
wonderen gedaan en vinden de terreinen gretige koopers tegen
hooge cijfers.
Wel zullen ze in lang nog niet alle bebouwd worden maar
daartoe zal het goed zijn, de terreinen rondom af te zetten met
eenvoudige hekjes en deze kunnen dan als bouw- of weiland
worden verhuurd.
De lijnen die over de bouwterreinen getrokken zijngeven
niet zoo zeer de perceelsverdeeling aan, als wel de richting
dezer deellijnen die naar willekeur verplaatst kunnen worden,
doch niet van richting moeten veranderen.
De Directeur, der Gemeentewerken
W. G. A. HOFKAMP.
Aan heeren
Burgemeester en Wethouders
van Leeuwarden.
LEEUWARDEN, 22 Januari 1896.
No. 1/792.
Wij hebben met belangstelling kennis genomen van het, bj
uw schrijven van 7 Januari j.l. no. 104/27 ons om advies
gezondendoor den directeur der gemeentewerken opgemaakt
plan voor de bebouwing van de terreinen aan weerszijden van
het Nieuwe Kanaal.
Het onderzoek heeft ons intusschen aanleiding gegeven tot
de volgende opmerkingen
1®. Noordzijde van het Kanaal. De plaats voor een nieuw
exercitieveld vonden wij minder goed gekozen. Naar ons inzien
zou het de voorkeur verdienen indien daarvoor werd aange
wezen het terrein tusschen de geprojecteerde villa's en het
Zuidvliet. Het exercitieveld zou dan niet alleen eene grootere
oppervlakte hebben, maar tevens den door de militaire autori
teiten steeds gewenschten vierkanten vorm kunnen verkrijgen.
