Bijlage no. 4.
Bijlage tot het verslag der handelingen van den gemeenteraad te Leeuwarden,
Door deze wijziging zou de harddraversbaan op eene andere
plaats moeten worden aangelegd. De voorgedragen verplaat
sing van deze baan komt ons echter in elk geval r.iet dienstig
voor. Wij vreezen, dat de harddraverijen op de nieuwe plaats
veel minder, belangstelling zullen opwekken dan met die
sedert een lange reeks van jaren op de zoo gunstig aange
schreven baan op den Harlinger straatweg gehoudenhet
geval is. Het geldelijk voordeel der verplaatsing, door den
directeur der gemeentewerken op 340 jaarlijks gesteld, is
ook te hoog berekend. Hij neemt twee harddraverijen per jaar
aan. Gelijk uw college zelf echter weetwordt er van wege
de gemeente en daarop komt het hier aan slechts één
harddraverij jaarlijks gehouden, zoodat de besparing tot ƒ170
per jaar zou worden teruggebracht. Doch, al ware het anders,
dan nog zou de besparing, om de door ons aangevoerde reden,
wel eens indirect verlies var. hooger bedrag tengevolge kunnen
hebben.
Verder komt het ons minder wenschelijk voor, hier terrein
te reserveeren voor pakhuizen, niet alleen met het oog op den
welstand maar ook; en vooral, omdat daardoor hinder, zij 't
dan niet in den zin der fabriekswetaan de in de nabijheid
te stichten woningen zou kunnen worden veroorzaakt.
2°. Zuidzijde van het Kanaal. Wij achten het ten eenen-
male verkeerd, eenig terrein te dezer plaatse voor het stichten
van woningen en villa's te bestemmen. De geheele zuidzijde
behoortnaar ons gevoelen te worden aangewezen voor de
oprichting van pakhuizen, fabrieken en andere inrichtingen ten
dienste van handel nijverheid scheepvaart en scheepsbouw.
Er is toch aan de Noordzijde ruimte in overvloed voor de
stichting van woningen en villa's. Men zou in latere jaren
waarschijnlijk groote spijt gevoelen aan den hier voor pak
huizen, fabrieken enz. zoo gunstig mogelijk tusschen het kanaal
en den spoorweg gelegen grond eene andere bestemming te
hebben gegeven. Er komt nog bij datworden hier wonin
gen of villa's gebouwd, deze later, op grond der fabriekswet,
een beletsel zouden kunnen zijn tegen de oprichting van bij
die wet bedoelde fabrieken en andere inrichtingen.
Wij bevelen de door ons voorgedragen wijzigingen U ten
zeerste ter overweging aan.
De Kamer van Koophandel en
Fabrieken te Leeuwarden,
G. SCHILTHUIS, Voorzitter.
A. DUPARG, Secretaris.
Aan heeren
Burgemeester en Wethouders
van Leeuwarden.
Boekdrukkerij van A. Jongbloed te Leeuwarden.
VERSLAG van de commissie van rap
porteurs uit de sectiënbetreffende
het voorstel van burgemeester en
wethouders tot vaststelling van een
grondplan voor de bebouwing langs
het Nieuwe Kanaal.
Aan het onderzoek in de sectiën van dit belangrijke voor
stel namen 18 leden deel.
Over het algemeen vond het plan van aanleg in de le sec
tie bijval. Alhoewel het denkbeeld om de bouwwijken tus
schen den spoorweg en het kanaal uitsluitend te bestemmen
voor handel en nijverheidsinrichtingen krachtig verdedigd werd,
zoo verklaarde de sectie toch instemming met het voorstel om
die terreinen voorloopig buiten beschouwing te laten.
De bezwaren tegen de voorstellen uitgesproken, zijn in 't
kort
Is bij de perceelenverdeeling genoeg rekening gehouden met
de voortdurende behoefte aan woonhuizen voor den kleinen
burgerstand huizen die voor 100—250 jaarlijks kunnen
worden verhuurd
Is het denkbaar, dat de geprojecteerde villa-terreinen koopers
zullen vindendaar toch niet kan worden aangenomen, dat
iemand, in staat om de kosten van zulk bouwwerk te dragen,
op deze terreinen zijne keuze zal vestigen
Het geprojecteerde exercitieveld is te klein in oppervlakte
bovendien van min doelmatigen vorm en ook door de begren
zing van openbare wegen voor het beoogde doel minder ge
schikt.
Vrij algemeen werd de meening uitgesproken, dat het exer
citieveld aan het Kalverdijkje voor de oefeningen van schutterij
en garnizoen voldoende is.
Tegen den aanleg van een haiddraversbaan rezen vele be
denkingen, Men achtte het verkeerd om de harddraverijen
die sedert een reeks van jaren op "het daarvoor bij uitnemend
heid geschikte terrein aan den Harlinger straatweg worden
gehouden, hier over te brengen.
De aantrekkelijkheid voor die volksvermaken zoude voor stad
genoot en vreemdeling verminderen en de bijzondere belangen
van velen worden geschaad.
Vele leden der sectie voelden zich bezwaard hunne me
dewerking te verleenen, om bij de zeer onzekere uitkomst van
den verkoop van bouwterreinen al dadelijk eene som van
147,000 beschikbaar te stellen voor bestrating enz.; zij de
den de vraag, of nietnadat van de uitgifte van houwpercee-
len eenige resultaten waren verkregen die stratenaanleg kan
worden aangevangen, ten minste, zoo meenden zij, moest wor
den gevolgd het systeem door de commissie van rapporteurs
bij rapport dd. 19 Mei 1891 (zie bijlage no. 9 raads hande
lingen 1891) aan de hand gedaan, om, wanneer de terreinen
in 30 jaren konden worden uitgegeven het wegennet in 15
jaren te voltooien.
Nog werd de vraag gedaan, of langs den noordelijken ka
naaloever ook de gelegenheid open bleef om pakhuizen enz.
ten dienste van den handel te bouwen en of niet de beschik
bare grond ter weerszijden van het tweede kanaalpand moest
worden bestemd voor fabrieksinrichtingen.
Die vragen en opmerkingen werden weerlegd op de vol
gende wijze
In de blokken IIIIIV, VI, VII, VIII en IX is overvloedig
de gelegenheid om woonhuizen van 100 en hoogeren jaar-
lykschen huurprijs te bouwen. Er bestaat niet het minste be
zwaar om op die terreinen pakhuizen of werkinrichtingen te
stichten, die niet vallen binnen de bepalingen van de fabrieks
wet. Met de villaterreinen worden bedoeld bouwperceelen
geschikt om daar op te trekken vrijeéén verdieping hooge
woonhuizen in den vorm zooals die langs de toegangswe
gen dezer gemeente, Schrans, Harlinger- en Stienser straat
weg in de laatste jaren veelvuldig zijn gebouwd. Mocht het
blijken, dat voor dergelijken villabouw geen aanvraag inkomt
dan kan worden toegestaanaaneengesloten huizenrijen te
bouwen. Bij de vaststelling der voorwaarden van uitgitle der
perceelen kan daarop worden gerekend.
De grond ter weerszijden van het tweede kanaalpand moet
voorloopig buiten behandeling blijven. Die gronden thans als
grasland verhuurd zijn voor het bouwen van woon- of pak
huizen minder gunstig gelegen maar voor sommige werkin
richtingen, b.v. een scheepswerf, zeer geschikt. Naar het
oordeel van de sectie moet langs het tweede kanaalpand eene
voldoende oppervlakte blijven gereserveerd, waarop later de
gemeentereiniging kan worden overgebracht.
Of de hall ellipsvormige grasvlakte te eeniger dage voor
exercitieveld zal worden bestemd en of op of naast dit gazon
een harddraversbaan zal worden aangelegd kan geheel buiten
beschouwing blijven. De vraag, thans in de eerste plaats te
beantwoorden, is vooral deze zijn de geprojecteerde wegen
verdeelende de bouwwijken langs den noordelijken kanaaloever
en die welke de brug bij den Grachtswal met den weg Achter
de Hoven verbindt, met zorg en met smaak gekozen zoodat
daardoor eene doelmatige indeeling van den bouwgrond zal wor
den verkregen en die vraag moet toestemmend worden be
antwoord. De sectie stemt dan ook geheel in met burgemees
ter en wethouderswaar die den directeur der gemeentewer
ken lof brengen voor zijn met veel zorg volbrachten verdiens
telijken arbeid. Een lid, dit gevoelea uitsprekende, voegde er
echter de nadrukkelijke verklaring bij dat hij het ontwerp
van den directeur voor de indeeling van bouwwijken op den
zuidelijken kanaaloever afkeurt en geheel die oppervlakte voor
den bouw van fabrieks- en handelsinrichtingen bestemmen wil.
Op grond van deze overwegingen kwam de sectie eenstem
mig tot het besluit, om den aanleg van de harddraversbaan
uit het plan te lichten en geheel afgescheiden van de vraag,
of de ellipsvormige grasvlakte exercitieveld sportterrein of
gazon moet worden genoemd, toch die doelmatige en behage-
lijke vrije ruimte te behouden.
De wegen-aanleg werd door een paar leden als volgt toege
licht
Geheel afgescheiden van de verdeeling van de bouwterrei
nen, behooren bij het kanaal de wegen langs de beide oevers
van af de brug bij den Grachtswal tot de brug in den weg
Achter de Hoven die wegen zijn ieder pl.m. 1000 M. lang.
Het eerste kanaalpand heeft eene breedte tusschen de kaai
muren van 40 M. Dat kanaal is dus bij uitstek geschikt als
ligplaats van schepen en aan ligplaats voor schepen bestaat
in deze gemeente dringende behoefte. Immers, vooral gedu
rende de wintermaanden zijn de ligplaatsen van schepen in
de stads buitengrachten zoo bezet, dat veelal belemmering in
de vaart daarvan het gevolg is.
Nu kan het daarvoor zoo bijzonder geschikte eerste kanaal
pand niet voor dat doel worden aangewezen, zoolang achter de
kaaimuren geen flinke wegen zijn aangelegd.
Bij het hooger genoemde rapport van 1891 was de aanleg
van die wegen dan ook opgenomen als uitmakende een on
derdeel van het kanaal waarvoor eene som van 65,000
onder de dadelijk noodige uitgaven was uitgetrokken. Bij de
beoordeeling van die som moet echter worden opgemerktdat
bij de voorstellen, in dat rapport bedoeldde kaaimuren en
de wegen langs het eerste kanaalpand slechts hadden eene
lengte van 610 M. langs eiken oever dus te zamen ter lengte
van 1220 M., terwijl de kaaimuren zijn uitgevoerd over de
volle lengte, d.i. ter weerszijden pl.m. 950 M. De wegen zul
len dus ook dadelijk ter volle lengte moeten worden voltooid.
De toenmalige commissie van rapporteurs becijferde den aan
leg van de verder noodige straten op 15 jaren, omdat volgens
het door den vroegeren directeur der gemeentewerken aange-
