Bijlage tot hot verslag dor handolingen van den gemoenteraad te Loeuwarden, 1896.
Bijlage J\o. 6.
VOORSTEL van burgemeester en
wethouders betrelfende de
uitgifte en bebouwing van
de terreinen aan weerszijden
van het Nieuwe Kanaal.
Aan den Gemeenteraad
van Leeuwarden.
Mijne Heer en
Nu het grondplan voor de bebouwing der terreinen ter
weerszijden van het Nieuwe Kanaal tusschen den Grachtswal
en de brug in den weg Achter de Hoven met uitzondering van
et gedeelte aan de zuidzijde oostwaarts van blok VIII, door
U is vastgesteld, haasten wij ons, U voorstellen te doen betref
fende de uitgifte en bebouwing dier terreinen.
Mochten er aanvragen inkomen 0111 bouwterrein, gelegen aan
het tweede kanaalpand, of aan het van het eerste kanaalpand
uitgezonderde gedeelte, dan kan elke aanvraag afzonderlijk wor
den behandeld en afgedaan althans zoolang het niet noodig
blijkt te zijn, daarvoor algemeene voorwaarden vast te stellen.
Intusschen is bij U ingekomen een adres van de bestuurs
leden der afdeeling Leeuwarden van den Nederlandschen bond
voor landnationalisatie daarbij den wensch uitende, dat be
doelde terreinen niet verkocht, maar alleen in erfpacht mogen
worden uitgegeven alsmede een adres van S. Dijkstra c. s.
jlhier waarbij instemming wordt betuigd met het door even-
;emelde bestuursleden te kennen gegeven verlangen.
Ueide adressen zijn in onze handen gesteld, om daarop te
Hen bij het doen van voorstellen omtrent de uitgifte van be-
loelde gronden voor bouwterrein.
In het eerst vermeld adres worden voor den daarin uitge-
druklen wensch de volgende gronden aangevoerd
1°. dat het gemeentebestuur door uitgifte in erfpacht in
staat zou zijn, de uitbreiding der stad tot op zekere hoogte te
beheerschen en daarvoor vaste regelen te stellen
2®. dat de gemeente dan zal profiteeren van de stijgende
waarde van den grond.
Zoo beweren adressanten dat door het dempen van den
Eewalde Turfmarkt, Druifstreek enz., de waarde der wonin-
in die straten aanmerkelijk is gestegen. Door maatrege
len van het gemeentebestuur en op kosten der gemeente zou
den dus de eigenaren dier woningen zijn bevoordeelddal
voordeel moet volgens adressanten komen aan de gemeenschap.
3®. zou daardoor het stichten van doelmatige, aan de eischen
van gezondheid en zedelijkheid voldoende arbeiderswoningen in
hand worden gewerktzonder dat de huurprijs hoog be
koelde te zijn.
Bij het adres is gevoegd een exemplaar der brochure, ge-
ileldEen mooie bron van gemeente-inkomsten zonder belas
ingverhooging, welker lezing adressanten U aanbevelen, in liet
tertrouwen, dat dit U zal nopen den geuiten wensch in ernstige
)vervveging te nemen.
Omtrent het eerste punt kunnen wij kort zijn. Adressanten
icggen zelve reeds„dat zij wel weten, dat het gemeentebe
stuur ook bij verkoop op verstandige wijze den bouw van
nieuwe woningen zal regelen en daarbij zekere voorwaarden
'al stellen in het algemeen belang."
Ten aanzien van dit punt „regeling van den bouw enz." is
het volkomen hetzelfde, of de terreinen worden verkocht of in
erfpacht uitgegeven. liet gemeentebestuur zou bij uitgifte in
erfpacht geene voorwaarden ten aanzien der bebouwing kun
nen voorschrijven, die het ook niet zou kunnen verbinden aan
uitgifte door verkoop.
Dit punt kan dus ten opzichte der vraag, uitgifte door ver
koop of in erfpacht geen het minste gewicht in de schaal
leggen.
Bij het tweede punt moeten we langer stil staan.
Bij uitgifte in erfpacht zal de gemeente profiteeren van de
stijgende waarde van den grond, beweren adressanten.
Daar zij te dezen aanzien wijzen op het voorbeeld van
Vlaardingenen daaromtrent in de vermelde brochure meer
uitvoerige incdedeelingen voorkomen in verband met wat an
dere gemeenten hebben gedaan zal het niet ondienstig zijn
die brochurewier lezing buitendien door adressanten ernstig
wordt aanbevolen, eens aandachtig na te gaan. De titel lokt
daartoe trouwens reeds uit.
De schrijver dier brochure deelt in de eerste plaats mede
dat Feijenoord141 hektare groot, 300 jaar geleden door
Botterdam werd aangekocht voor 2400. Ware dit eiland
in hel bezit van die gemeente gebleven, dan zou, volgens den
schrijver, daarvan thans jaarlijks een inkomen van 5 ton
kunnen worden getrokken.
Nu dit eiland reeds sedert eeuwen in het bezit der gemeente
was ware hel misschien beter geweestden grond in erf
pacht uit te geven omdat daardoor een vaste post op de ge-
meentebcgrooting zou kunnen worden gebracht, die, in verband
met de verbazende uitbreiding der stad en het toenemend han
delsverkeer waardoor de waarde van den van tijd tot tijd uit
gegeven grond en dus ook de erfpacht dier gronden zeer stijgt,
schier elk jaar grooter zou worden en dus ten goede zou ko
men aan tijdgenoot en nazaat.
Zoo althans zou men bij oppervlakkige beschouwing kunnen
redeneeren.
Maar men vergete hierbij nietdat juist de genoemde oor
zaken de schuldenlast der gemeente zeer heeft verzwaard
dat deze drukken op het tegenwoordige en eerstvolgende
geslacht en dat die last juist door verkoop van grondendie
belangrijke sommen opbrengen kan worden verlicht.
De schrijver geeft zelf opdat op Feijenoord grond is ver
kocht voor 24.30 en 28 de vierkante meter. Die sommen
zijn in de gemeentekas gevloeid en hebben vrij zeker gestrekt
tot bestrijding van buitengewone uitgaven of tot buitengewone
aflossing van schuld waardoor de tegenwoordige belasting-
i schuldigen zijn gebaat geworden, veel meer, dan wanneer het
erfpachtstelsel ware toegepastdaar dan in plaats van de
j hoofdsomslechts de rente daarvan (het erfpachtsrecht) als
1 ontvang op de gemeentebegrooting kon worden uitgetrokken.
Het voorbeeld van Hamburg, in de brochure aangehaald
is eenig.
Tengevolge van een tractaat met het Duitsche Rijk werd
aldaar een uitgestrekt terrein tot vrijhaven-terrein bestemd
terwijl te voorzien was, dat daarop nagenoeg uitsluitend pak
huizen magazijnenkantoren enz. zouden worden gebouwd.
En nu heeft de gemeente aan de exploitatie-maatschappij geen
grond in erfpacht uitgegevenmaar zich een aandeel in de
winst gereserveerdterwijl zij tevensdoor het aankoopen
van aandeelen optreedt als aandeelhouder in de maatschappij.
Een dergelijk voorbeeld gevolg van geheel bijzondere om
standigheden moge blijk geven van de wijsheid en den koop
mansgeest van het bestuur der stad Hamburg het kan zeker
moeilijk dienen als algemeen argument voor landnationalisatie
of uitgifte van gronden uitsluitend in erfpacht.
Ook Kampen wordt in de brochure als voorbeeld aangehaald.
Volgens den schrijver trekt deze gemeente uit hare vastig
heden jaarlijks zuiver ruim ƒ340.000. Zij is sedert onheuge
lijke jaren in het bezit daarvan. Het is dus wenschelijk en
billijk, dat het onverkort bezit van geslacht op geslacht overga.
Zoo dus die gemeente grond voor huissteden wilde afstaan
BfiflHü
