-
o
yo vo
•4—
a
'3
yC. y$
ON CN
ON
P
CD
t>-
CC
o:*
p G
-9
'3
3
s
55 cc
o 12
Cu
Cu
.3
'3
3 3
3 3
3
6b
'3
3
2
3
3
S
186
Bijlage tot het verslag van de handelingen van den gemeenteraad van Leeuwarden, 1906.
hoogste tot de helft dor door haai' aan de Veree-
niging verleende bijdrage.
Naast het stichten van nieuwe woningen wenscht
de Yereeniging evenwel de belangen der volks
huisvesting bovendien nog te bevorderen door ver
betering of opruiming van bestaande woningen,
een terrein waarop zij, juist in eene stad als Leeu
warden bij uitstek vruchtdragend meent werk
zaam te kunnen zijn. Ook hiervoor vraagt zij
eeno bijdrage en wordt die verleend, dan kan op
dit punt eveneens het Rijk de gemeente helpend
bijspringen.
in het door de Yereeniging ingediende adres
worden de becijferingen gegeven van de kosten,
die met de uitvoering der voorgenomen plannen
gepaard gaan van het verlangde voorschot van
de geraamde huuropbrengst en van de gevraagde
bijdrage, een en ander gebaseerd op cene door des
kundige hand opgemaakte begrooting
Ons college had zich naar aanleiding daarvan
mitsdien de vraag te stellen of deze cijfers, globaal
genomenaldus konden worden gevolgddoch
allereerst diende het voor zich zelf uit te maken
of het, bij eene opoffering die de gemeente zich
te getroosten had, overeenkomende of ongeveer
overeenkomende met die welke van haar werd
verlangd, aanbeveling zou verdienen, U eene gun
stige overweging van het verzoek aan te raden.
Die vragen komen hier achtereenvolgens in be
spreking.
Brengt het belang der gemeente mede aan de
plannen der Woning vereeniging, zooals zij zijn inge
diend,doch afgescheiden nog van hunne financieele
gevolgenmedewerking te verleenen
Voor een juist inzicht in de woningtoestanden
in deze gemeente is het door adressante reeds
aangehaalde verslag van het door den gemeente
lijken inspecteur voor het woningtoezicht ver
richte woningonderzoek een betrouwbare gids
Wel is waar, is het ongeveer 2'/2 jaar oud, doch
niet verouderd, want noch de aanbouw sinds van
nieuwe woningennoch de bepalingen van de
Bouwverordening, die voor een groot gedeelte pas
met 1 Augustus van dit jaar op bestaande wo
ningen van toepassing zijn, hebben tot dusver nog
een eenigszins belangrijken invloed ten goede
kunnen uitoefenen. Do cijferswaarvan wij er
enkole van de meest sprekende naar voren bren
gen hebben dus ook voor het tegenwoordige
oogenblik nog hunne waarde en beteekenis. Van
do in het begin van 1904 in de gemeente aanwe
zige woningen tot een totaal getal van 7089 zijn
die met 1 3 kamers tot een getal van 5077, dat
is 70.1 alle onderzocht. Van'deze laatste waren:
0
01
CD G
bi) <p
G Ofj
S s
d
CO
CD
bi)
<D
,G
öy èy
-«f
00
co
TD
d
Cf)
CD
'3
CD j-
<D
ÖD
CD
O
Oj
rs
3
bi)
05 CO
d
d
bi)
CD
CD
JO
17)
QJ
<D
d
d
G
<D
ÖD
G
O
SS
H
CD
bD Cj
X
CD
bi)
CD
bij
c
d
AA
CD CO
lÓ
CO
d
-+->
en
CD
<D
CD
A=3
CD
ÖD
O
co co co
I I I
<D
"3
CD CD
CM
CM
CD
Oh
CM
CD
CO
CD
T3
rd
a
CD
bi)
CD
bD
G
y£>
öy
y$
oy
CD
bD
G
d
-
d
A4
d
-i1
<D
4)
~d
G
d
d
-i—
cn
CD
O
<D
rG
<D
bi)
CD
R R R R O -
Z CM
qq ID CO
xO
- p
00 1 -p
O "5 P
CD
P,
Jd
O
G
<3
O
G <D
d
AA
bD
d
d
G
Pu
<D
,g
=2
G
<D
bi)
O
G
O
O
c/2
3
CD
<D
"O
rq
<D
O
G
d
A*
CO
d
O
CC
aa
o
Cf)
3
<D
a
G G
O bi>
+->
<D CD
CD CD
T3 TD
A4 AA
<D cC
iD -i
cd FT
o
G
CD
CD
G
<D
CC
TD
CD
T3
CD
bi)
O, CM
oi Oi
Gï 1
CO
M
d
CD
PD
PD
O
O
co
CD
TC
<D
3
G2
O,
-4—
CD
O
G
G
rH
G
CD
bi)
.3
r~j
8
O
CD
O
3
LO
-G
G
CD
G
<D
O
K*
CM
rq
CD
G
<D
CD
O
TD
1
TI5
TD
i~~\
kT
<D
CD
CD
CD
o
G
K*
G
Q
G
O
d
CD
d
AA
<D
CD
cl
-O
s
£3
G
d
G
CO
rq
<D
<D
D
TD
TD
T3
t—H
i l
r—
•r—
O T
G
Bijlage tot het verslag van de handelingen van den gemeenteraad van Leeuwarden, 1906. B?jl. nos 20.
De bovenstaande gegevens zijn het beeld van
een toestand, waarin geleidelijke verandering zeer
gewenscht mag hooien. Nog meer dan in den
laatsten tijd reeds geschiedt worde deze gevonden
doordat de woonplaats uit de oude stad met hare
in vele gedeelten enge, vochtige en donkere een-
tot drie-kamer-woningen naar de buitenwijken
wordt overgebracht, opdat ginds meer gelegen
heid kome tot onbewoonbaarverklaring. Wordt
tot dit laatste meer en meer besloten, dan zal op
hen voor wie het financieel niet te bezwarend
is, maar dienaar het schijnt, er moeielijk toe
kunnen komen de oude woningen voor ruimere
en frisschere te verruilen, een drang worden uit
geoefend deze te betrekken terwijl de woningen
van het laagste gehalte meer uitsluitend over
blijven voor dat gedeelte der bevolking dat finan
cieel het minst krachtig is Beschikbaarstelling
in de nieuwe wijken van arbeiders en burger
woningen van f 1,50 tot 3, - huurwaarde per
week doch die in verhouding tot den prijs der
woningen in de oude stad aan veel hoogere eischen
voldoenwerkt mitsdien eene opschuiving der
bewoners in de hand in de goede richting en waarbij
de volkshuisvesting uitnemend kan worden gebaat
Dat hiermede een algemeen, tevens een bij uit
stek gemeentelijk, belang wordt gediend, springt
in het oog, te meer waar de onderneming wordt
gedreven door eene Vereeniging gelijk de adres-
seerende, wier streven niet op het maken van
winst is gericht, doch die het haar verleende goed-
koope crediet geheel aanwendt ten bate der te
stichten woningen, liet is er haar in de eerste
plaats dus niet om te doen aan de minimum
eisehen der bouwverordening te hebben voldaan,
doch zij vraagt zich af: op welke wijze beantwoordt
mijne woning, in verband met de soort der be
woners voor wie zij bestemd is het best aan de
eischen van comfort en hygiëne? eene vraag die
bij particuliere bouwondernemersen het kan
moeilijk anders, meestal pas in eene latere plaats
in overweging komt.
Schijnt het ons op grond van het voorafgaande
dus toe dat in beginsel aan hot streven der Wo-
ningvereeniging de onontbeerlijke steun der ge
meente niet moet worden onthouden dan komt
thans do vraag aan de orde, or door adressante
inderdaad inet hare plannen het bovenomschreven
belang wordt bevorderd.
Een blik op de stratenplannen A en B toont
reeds aan dat voor behoorlijk breede wegen, op
het plan B gemerkt door plantsoen afgewisseld,
is zorg gedragen, terwijl het plan Noordvliet (A)
aansluit aan de op eene breedte van 11 M. te
brengen straat langs het vaarwater het Vliet. Bij
hot plan aan den Wissesdwinger, 0 gemerkt, wordt
het groote voordeel behalve van amotie van
eenige oude perceelen, waarover nader van aan
zienlijke verbreeding der Wissesstraat verkregen,
die ongetwijfeld daar ter plaatse een groote ver
betering mag heeten.
Wat de te stichten woningen aangaat geven wij
hier het woord aan den Directeur der gemeente
werken. in zijn rapport, d.d. 10 Juni 1906 no. 656/77
over deze aangelegenheid uitgebracht, schrijft hij:
„Zooals boven reeds is meegedeeld kan ik mij
„in 't algemeen zeer goed met de inrichting der
„te stichten woningen vereenigen Alleen wil ik
„hier nog van elke soort in 't bijzonder iets mee-
„deelen.
„De woningen gèinerkt
„A (huurwaarde f 2.80 per week) i) van welke
11 stuks gebouwd zullen worden, hebben elk een
„ruime gang; woonkamer ad 4 x 4 M., slaap
kamertje, keukentje, keldertje, vaste trap beneden
„en een zolderkamertje bovende bebouwde opper
vlakte bedraagt 7.3 x 5.6 M. 40.88 MY
„Verdoeling en verlichting zijn zeer goed, privaat
„en afdak buiten, vermeerderen de geschiktheid.
„Alleen de gemeenschappelijke steeg -') lijkt mij
„wel gemakkelijk maar minder practised, ze zal in 't
„gebruik niet bevallen, ze wordt een vuilnisberg-
„plaats omdat ze aan allen en daardoor aan niemand
„behoort. In elk geval acht ik het noodzakelijk,
,.dat ze aan weerseinden bij den publieken weg
„wordt afgesloten.
„Op het bouwterrein tusschen Vliet en Kanaal
„komen verschillende woningen voor, gemerkt met
„A, van welke nog geen groote teekeningen gemaakt
schijnen te zijn, althans deze zijn niet bij de stukken
„ze zullen evenwel allicht niet minder worden dan
„de wel aanwezige en daarom zou in het gebrek
„berust kunnen worden.
„B. (huurwaarde f 1.75 per week). Van dit type
„worden 5 stuks gebouwd. Ze bevatten elk een
„portaal; woonkamer ad 4 X 4.30 M.alcoof,
„keukentje, vaste trap met zolderkamertje.
„liet afdak en hot privaat zijn buiten en de
„grootte van het gehoele gebouw is 5.60 X 5.60 M.
31.36 M2-
1) Do liicr genoom de en volgende schattingen dor huurwaarde zijn
van den Hoofdopzichter.
2) Op plan A.
tl) Do Directeur hooft nader nog mondeling opgemerkt, dat de op
plan li niet .1 gemerkte woningen zij het dan ook met een ander
uitwendig voorkomen, eene gelijke indeeling kunnen krijgen als die
op plan A.
Als type .1 is dus te beschouwen de woning waar gelijkvloers
voorkomen, behalve de gang:
eene woonkamer, groot 1 "X f M2
keuken 2.80 X 2.50 512
slaapkamer, 1.70 X 2.00 M2
deze laatste met bedstede en kast: voorts een keldertje en op zolder
een slaapvertrek.
