„D. (huurwaarde 2.— per week). De woningen
„van type D, waarvan 5 stuks gebouwd worden,
„staan ongeveer tusschen B en C in, ze bevatten
„een portaal, woonkamer 4 x 4.80 M.,keukentje,
„slaapkamertje, vaste trap, en boven oen zolder
kamertje.
„E. (huurwaarde 2.40 a 2.50 per week). Van
„deze soort worden 20 stuks gebouwd. Ze bevatten
„een gang, woonkamer, groot 4.60 X 4.30 M.,
„kamertje, keldertje en trap naar den zolder, waarop
„nog een kamertje.
„G. (huurwaarde 1.80 ii 2,— por week). De
„woning van welke bij uitvoering van het
„plan, 7 stuks gemaakt zullen worden, is oun zeer
„goede woning.
Bijlage tot het verslag van de handelingen van den gemeenteraad van Leeuwarden, 1906.
„Wol is waar zijn alcool en keuken zeer klein,
„maar toch zullen beide op prijs gesteld worden
„door de bewoners. Ventilatie in de beide bed-
„steden is zeer aan te bevelen.
„C. (huurwaarde 2.80 per week). De woning
„C, waarvan slechts 1 op de plannen voorkomt, is
„ongeveer gelijk aan die genaamd A.
„Alleen is de woonkamer en ook het geheel iets
„grooter. De woonkamer is 4.80 x 4.25 M. en de
„oppervlakte der geheele woning 6.80 X 7.30 M.
45.99 M-
„De totale oppervlakte bedraagt 35.56 M-
,.Ook hierbij vindt men een voor- en achterbleekje
„en in deze een afdak en privaat.
„De geheele oppervlakte is 43.1 M-
„1-Iet afdakje buiten is gering.
„F. (huurwaarde 1.40 ii 1.50 per week). De
„woningen F, van welk type 108 stuks gebouwd
„zullen worden, bevatten een gang dwars door de
„woning heen naar de bleek, waaraan een kamer
„groot 4.10 X 4.30 M. met bedstede, eindelijk nog
„een vaste trap naar den zolder, waarop een slaap
kamertje.
„De totale oppervlakte van de woning bedraagt
„32.40 Ma-
„In de bleek bevindt zich nog een ferm afdak
„en oen privaat.
„Als er ventilatie in de bedsteden, die in alle
„woningen gowenscht is, zal zijn aangebracht, wordt
„deze woning, juist omdat ze voor zoo weinig geld
„te verhuren is, een zeer gewenscht type.
„Deze bevat een kamer, groot 4.60 X 3.70 M.,
„een keuken, een gang en een vaste trap naar den
„zolder, waarop een zolderkamertje.
„De totale bebouwde oppervlakte bedraagt 42.75
„M- De bleek bevat weer een privaat en oen af-
dakje.
„II. (huurwaarde 1.35 a 1.40 per week).
„Dit type, waarvan gelukkig niet meer dan 24 stuks
„ontworpen zijn, is m. i. het minst geschikt van
„alle. Waarom deze woningen niet gelijk aan die
„genaamd F gemaakt zijn, komt mij vreemd voor,
„en dit vooral, omdat hot in de kosten toch niet
„zoo heel veel verschil maakt.
„De Hoofdopzichter schat het verschil niet hooger
„dan van 1140.— op/" 1212.— dus 72. maar
„daarvoor hebben die van F een vaste trap, wat
„ik een groot voordeel vind en wat m.i.ookvol-
„gens de Bouwverordening een vereischte is, wan-
„neer althans ook, zooals bij II, het plan bestaat
„een zolderkamertje als slaap- en dus als woon
vertrek te doen bezigen.
„Wel is waar spreekt de Bouwverordening niet
„van een vaste trap, maar wel van een trap met
„een aantrede van 16 cM. en een breedte van 70
„cM. en dat is bij een losse trap, zooals bij H be-
„doeld, eigenlijk beide een onmogelijkheid.
„De 24 woningen type II zouden derhalve m. i.
„moeten worden veranderd in woningen volgens
„type F."
Volgens de schatting van den Hoofdopzichter
doet de hoekwoning Wissesdwinger aan de zijde
der Vijzelstraat 230 per jaar, de overige beneden
en boven ieder ƒ2,50 per week.
Over 't algemeen en met uitzondering van type
H kunnen de te stichten woningen dus de goed
keuring van den Directeur wegdragen. Mot dit
oordeel vereenigen wij ons geheeldoch hebben
niettemin gemeend niet nader op do wijziging der
woningen II te moeten aandringen. Het getal, dat
van dat soort gesticht wordt, is niet zóó omvang
rijk, dat men dezerzijds wilde staan op eene der
gelijke nog al ingrijpende herziening der plannen
en berekeningen.
Een belangrijk punt zijn de huurprijzen. De
Woningvoreeniging, die eenerzijds geen winst ten
bate barer leden beoogtanderzijds geene instel
ling van weldadigheid ismag volgens hare sta
tuten slechts de woningen als regel verhuren tot
den prijs, die onder normale omstandigheden voor
woningen van die soort te Leeuwarden te bedin
gen is.
De Hoofdopzichter is bij het opmaken zijner
schattingen dus met dezen maatstaf te rade ge
gaan, met gevolg dat hij de ontworpen woningen,
vergelijkende met de overeenkomstige typen in
verschillende gedeelten der stad, tot een totale
huuropbrengst van ruim 18080.— komt, terwijl
de schatting der Vereoniging ruim 19060,—
of 9S0.- hooger gaat, d. i. gemiddeld 9 a 10 ets.
per woning 's weeks. Terwijl dus do gedachte
huursommen aan de omschrijving daarvan bij de
statuten gegeven voldoen en in harmonie zijn met
die van gelijksoortige woningen in onze gemeente,
is het wel eigenaardig, dat, niettegenstaande dat,
de woningen geene normale rente opbrengenge
Bijlage tot het verslag van de handelingen van den gemeenteraad van Leeuwarden, 190< i. Bijl. no. 20.
middeld nog geen 5 °/0 (staat IB en particuliere
bouwondernemers mitsdien nimmer tegen den prijs
als de Vereoniging zal bedingen zouden kunnen
verhuren. Do „normale" huurwaarde is dus niet
zoo eenvoudig te bepalen als wel schijnt. Op grond
van hetgeen reeds boven is betoogd, moet het
dezerzijds met instemming worden begroet, dat zij
niet hooger wordt opgevoerd de Vereeniging be
antwoordt o. i. aldus het beste aan hare roeping
en het wil ons daarom voorkomen dat ook van de
zijde der regeoring op dit punt geen bezwaar zal
worden gemaakt. Gelijk de Minister van Binnen-
landsche Zaken bij de behandeling der Staatsbe-
grooting den 15 December 1905 in de Tweede
Kamer opmerkte: is deze (Woning)wet
„juist gemaakt in de eerste plaats voor de minder
bedeelden in onze maatschappijomdat in de zorg
„voor de volkshuisvesting uit haar aard reeds is
„verscholen een altruïstisch doel; omdat de zorg
„voor de verbetering der volkshuisvesting dus van
„zelf involveert, van zelf in zich heelt de factor
„van te willen steunen den minder bedeeldete
„willen voorkomen de armoede, te verbeteren de
„economische toestanden.
„Het feit dus dat in den huurprijs die factor
„mede een rol speelt, dat daardoor dat doel mede
„wordt bevorderd, kan op zichzelf, afgescheiden
„van andere bijkomende omstandigheden, voor een
„ieder die de wet onbekrompen wil toepassen,
nooit een reden zijn om op grond daarvan tot de
„conclusie te komen: „nu zijt gij een lichaam dat
zich niet uitsluitend de verbetering van de volks
huisvesting ton doel stelt." In de practijk zal
„dus, dunkt mij, elke Regeering, diode wet opvat
„naar de bedoeling van hen die haar hebben ge
blaakt, met het feit rekening houden, maar niet
„dikwijls zonder andere bijkomende feiten deswege
„tot de conclusie komen, dat zij te doen heeft
„met vereenigingen die niet uitsluitend met de
„volkshuisvesting zich inlaten. De gevallen zijn
„denkbaar; daarom moet erop gelet worden, opdat
„geen misbruiken plaats hebben; onwettige subsi-
„dien zouden b.v. langs dien weg kunnen gegeven
„worden maar ik herhaal het,eene Regeering die zich
„ten doel stelt de wet onbekrompen uit te voeren
„zal elk geval op zichzelf beschouwen en in den
„door mij aangegeven geest beslissen. Daarom
„komt het mij voor"„dat degeen die
„aan de Regoeringstafel gezeten is, zich den in
„do praktijk to volgen weg duidelijk aangewezen
„zal zien."
Op grond van het voorafgaande ineenen wij dat
op de vraagdie wij stelden of n.l. het belang
der gemeente medebrengt aan de plannen der
Woning vereeniging, zooals zij zijn ingediend, doch
afgescheiden nog van hunne linanciëele gevolgen,
medewerking te verleenenbevestigend moet
worden geantwoord.
Weegt dit belang der gemeente op tegen de gel
delijke offers die van haar morden gevraagd
Aangaande de aanvankelijk door de Vereeniging
gegeven becijferingen hebben wij eveneens de
voorlichting van don Directeur van gemeente
werken gevraagd. In verband met de door den
Hoofdopzichter op zijne opdracht opgezette be
rekeningen, waarmede wij ons konden vereenigen,
dienden deze cijfers eenige verandering te onder
gaan en wel op plannen A en tengevolge
van eenige te stellen eischen bij den aanleg van
woningen en straten (hieronder de aan de ge
meente verschuldigde kosten van toezicht) en op
plan C tengevolge van verhoogde kosten van aan
koop der gemeente-eigendommen en van rioleering
in de Wissesstraat en den Wissesdwinger. Wat
dit laatste plan aangaat, was door de Vereeniging
aangenomen dat de eigendommen der gemeente
aan den Dwinger in totaal voor /"6080. zouden
kunnen worden aangekocht, waaronder de Schip-
persschool voor2300. - terwijl op de rioleering
0111 hot te verkrijgen bouwterrein in't geheel niet
gerekend was
De Directeur en de Hoofdopzichter meenden dat
voor de school ƒ4000. en voor do andere per-
ceelon gedeelte van den openbare weg, 4.37 Are
open terrein, en aldaar aanwezige aschbak c. a.,
totaal ƒ3300. mocht worden gevraagd, terwijl
eveneens de eisch van eene behoorlijke rioleering
om het te verkrijgen terrein, op 7110. begroot,
moest worden gesteld.
Een en ander is door ons overgenomen en werd
aan het bestuur der Vereeniging medegedeeld, dat
ons bij schrijven, ingekomen 23 Juli 11hiernevens
onder litt. d. afgedrukt, berichtte dat het zich
mede met de nader geformuleerde eischen kon
vereenigen. De in het adres van December 1905
gegeven cijfers ondergaan alzoo eenige verandering,
vooreerst tengevolge van de inwilliging der boven
uiteengezette desiderata en voorts doordat met
de eigenaren van aan weerszijden van het terrein
aan hei Noordvliot gelegen opvaarten overeen
stemming is gekregen aangaande de demping daar
van zoodat tot opruiming der in du straat het
Noordvliot liggende bruggetjes (de Looijersbrug en
de Bakkersbrug), die door de gemeente moeten
worden onderhoudenkan worden overgegaan
hiertegenover meent de Vereeniging op een sub
sidie dor gemeente van f 1500 te mogen rekenen.
Verder heeft zij ééne woning in dat stratenplan
laten vervallenzoodat daar nu in 't geheel 73
zuilen worden gebouwd. Het totaal der kosten
van alle drie plannen wordt aldus ƒ11168.—
