Bijlage tot het verslag van de handelingen van den gemeenteraad van Leeuwarden, 1907.
blijft slechts de vraag over of een nieuwe fabriek
op een ander gunstig gelegen terrein groote exploi-
tatie-voordeelen kan hebben op de verbouwde
fabriek en of deze exploitatie-voordeelen opwegen
tegen de meerdere stichtingskosten eener nieuwe
fabriek. Waar tevens uit de hierachter volgende
begrootingen blijkt, dat de door ons voorgestelde
ombouw met een totaal uitgaaf van 313,530.
kan geschieden, terwijl voor een eventueel nieuw
te bouwen fabriek minstens 627,990.noodig
zal zijn, hetgeen bij eventuëelen ombouw eene be
sparing zou geven van 314,460.aan kapitaal,
hetwelk overeenkomt met een jaarlijksche besparing
van 20,000.aan 4 °/0 rente en 21/a 0 0 af
schrijving, althans voor de eerste jaren.
Om dus den bouw eener geheel nieuwe fabriek
te kunnen motiveeren, zouden door de automatische
transportinrichtingen, de ligging aan spoor en water
en misschien een ietwat voordeeliger ligging der
kolenloodsen ten opzichte van de stokerij, welke
de eenige punten zijn, welke exploitatievoordeelen
kunnen hebben op de voorgestelde verbouwing,
jaarlijks een 20,000.bezuinigd moeten worden
en dit kan bezwaarlijk verwacht worden, waar de
automatische transportinrichtingen o. i. geen be
sparingen zullen geven welke noemenswaard zijn,
te meer, nu de kolen door de stokers zelf van de
loodsen naar de stokerij worden getransporteerd
en hiervoor dus geen apart personeel gebruikt
wordt. Ook de ligging van de fabriek aan spoor
en water zal geen groote besparingen geven, daar
toch thans voor het vervoer der kolen van 't station
naar de fabriek slechts 3.— per wagon wordt betaald
en bij het hebben van een eigen wissel met spoor
tot in de loodsen voor het hebben en bedienen
van den wissel toch ook betaald moet worden, ter
wijl tevens het berijden van het spoor moet worden
vergoed, hetgeen naar ons is meegedeeld aan de
stroocartonfabriek per wagon 2.50 kost.
Wat de gebouwen onderling betreft, kan de lig
ging voor het houden van gemakkelijk toezicht
en voor gemakkelijk transport moeilijk voordeeliger
zijn.
Als conclusie kunnen wij niet inzien dat een nieuwe
fabriek werkelijk aanmerkelijke finantiëele bedrijfs-
voordeelen zal hebben boven de thans bestaande,
wanneer die volgens dit voorstel doelmatig wordt
verbouwd en uitgebreid en waardoor het inwendige
technische gedeelte, dat toch feitelijk de bedrijfs-
voordeelen moet opleveren, geheel vernieuwd wordt.
Over het dringende en spoedeischende dezer ver
bouwing en uitbreiding behoeven wij bij Uw college
wel niet uit te weiden, waar het voldoende bekend
is, dat met zorg de winter van 1907 wordt tegemoet
gegaan en die van 1908 zonder wijziging zeer zeker
niet mag worden ingegaan.
Wij stellen Uw college derhalve voor, met den
meest mogelijken spoed aan den Raad een crediet
aan te vragen van f 313,530.tot bestrijding van
de kosten van verbouwing en uitbreiding der ge
meente-gasfabriek overeenkomstig de hiervoor ge
geven omschrijving en de hier bijgaande teekeningen.
Wij laten thans nog volgen eene begrooting van
de kosten der verbouwing en uitbreiding der be
staande fabriek en eene begrooting van de vermoe
delijke kosten eener geheel nieuwe fabriek, welke
begrootingen zijn opgemaakt volgens de gegevens
door den heer Directeur der Gemeentewerken ver
strekt, voor zoover het bouwkundig gedeelte betreft
en van den heer Directeur der Gemeente-gasfabriek,
voor zoover het technische gedeelte aangaat.
De Commissie voor de Gemeente-gasfabriek,
J. OOSTERHOFF.
P. A. WILHELMIJ.
C. L. B. J. FEITZ.
Z. FEDDEMA.
A. MENALDA Hzn.
308
Bijlage tot het verslag van de handelingen van den gemeenteraad van Leeuwarden, 1907. JBjjl. ÏIO. SO,
I. Begrooting van de kosten voor de verbouwing
en uitbreiding der bestaande fabriek.
Ovens met toebehooren (op bestaande
fundeering)70000.
Toestellen (condensors, exhausters, teer-
afscheiders, Kirckham washers, zui ver-
kisten, meter en regulateur met bij-
behoorende kranen en verbindings
stukken) 55000.
Gashouder met fundeering75000.
Gas-, water-, teer- en drukleidingen 10000.
Fundeering, toestellen, ketelbemetse-
ling, sjouwershulp enz15000.
Bijbouw nieuwe machinekamer, ketel
huis en meterkamer25600.
Regulateur-, bazen- en kranenhuis 9400.
Versterking en verbetering der bestaan
de groote kolenloodsen6350.
Het in behoorlijken staat van onder
houd brengen der stokerijen 6000.
Het afbreken van de binnenmuren en
het aanbrengen van verbeteringen in
't zui verhuis6700.
Het gedeeltelijk vernieuwen van den
walmuur7300.
Het verbeteren van het werkplaatsen-
gebouw en diverse bijkomende werken 6000.
Het afbreken en wederopbouwen van
den ringmuur langs het Hoeksterpad
met nieuwen hoofdingang 7600.
Het dempen van drie gashouderputten
enz1900.
Het maken van een teer- en ammoniak-
waterput in een oude gashouderkuip 2755.
Het maken van een teerafscheider 1475.
Het maken van eene nieuwe regene-
ratieloods2400.
Voor bestratings- en rioleeringswerken 5050.
Totaal ƒ313530.
II. Begrooting van de kosten der stichting eener
geheel nieuwe fabriek.
Ovens met fundeeringen en toebe
hooren f 100000.
Toestellen55000.
Gashouders met fundeeringen 150000.
Machinekamer, ketelhuis en meter
kamer 30000.
Kolenloodsen10500.
Kolen-, los- en transport-inrichting 50000.
Cokes-, breek- en sorteer-inrichting 40000.
Aanleg spoor tot in de kolenloodsen 10000.
Stokerij en schaftlokaal 34000.
Zui verhuis18000.
Regulateur, kranen en hazenhuis. 9000.
Dienstgebouw en opzichterswoning 12000.
Gebouw voor magazijn en werkplaatsen 25000.
Directeurswoning c.a25000.
Havenwerken8150.
Omheining9965.
Teer- en ammoniakputten 4675.
Regeneratieloodsen2700.
Bestrating, rioleering enz. 9000.
Fundeering, toestellen, ketelbemetse-
seling, sjouwershulp enz. 15000.
Gas-, water-, teer- en drukleidingen 10000.
627990.—
Hierbij is geen rekening gehouden met eventueele
verplaatsing der bestaande Watergasfabriek, hetgeen
25000.zou kosten en eventueel noodigen
aankoop van terrein, terwijl uit bijgaande brieven
van de heeren Directeuren der Gemeente-gasfa
brieken te Enschedé en Zutphen, welke plaatsen
kleiner zijn dan Leeuwarden, blijkt, dat de kort
geleden aldaar gebouwde nieuwe gasfabrieken hebben
gekost resp. f 614,256.69"' en 766,500.
309
