Bijlage tot het verslag der handelingen van den gemeenteraad van Leeuwarden, 1914.
omstandigheid in aanmerking neemt dat het land
weinig of niet behoeft te worden opgehoogd. Al zal
natuurlijk de eerste jaren rente worden gederfd,
zoo gelooven wij niet dat de gemeente daarop zal
behoeven te verliezen, wanneer een goede verbin
ding Groninger straatweg Kanaal en een behoor
lijke straataanleg tot stand komen. Zoolang de ver
binding met het Vliet niet bestaat, is die grond voor
bebouwing minder geschikt, en zoo is zeker te ver
klaren, dat de gemeente zich alleen daar niet heef c
uitgebreid, gelyk een blik op de hierbij gevoegde
kaart B leert, die aangeeft de uitbreiding der laat
ste 20 jaren. De dichtst tegen de bebouwde kom
aangelegen grond komt, bij overigens gelijke om
standigheden, het eerst in aanmerking om als bouw
grond te worden geëxploiteerd, en het komt daar
om weinig twijfelachtig voor dat bij behoorlijke ver
bindingen met de nabij gelegen hoofdverkeerswegen
ook deze gronden als bouwgrond gewild zullen zijn.
Een berekening van de te verwachten opbreng
sten hebben wij niet gemaakt, omdat daarvoor eerst
een plan van de bebouwing zou moeten worden op
gemaakt en een dergelijke berekening bij de vele on
bekenden toch zeer betrekkelijke waarde zou heb
ben.
Maar bovendien, de bedoeling van dit voorstel is
niet om de gemeente geldelijke voordeelen te ver
zekeren, al achten wij zulks volstrekt niet buitenge
sloten, doch om de beschikking te krijgen over een
vrij belangryk terrein dat, in handen van speculan
ten, de uitbreiding van de gemeente ernstig zou
kunnen belemmeren. Dit doel moet de gemeente
wel eenige duizenden, gedurende enkele jaren,
waard zyn. Wanneer de gemeente voor een redelij
ken prijs land als dit kan verkrijgen, dat bovendien
aansluit op grond die reeds gemeente-eigendom is
(op teekening A in gele kleur aangeduid), zoodat
een mooie straataanleg aanstonds kan worden ver
zekerd, vordert goed beleid, die gelegenheid niet te
laten ontsnappen. In 't bijzonder geldt dit voor dit
land en op dit oogenblik.
Er zijn toch verschillende aanwijzingen en voor
een deel der gemeente is dit door een onderzoek
bewezen, dat er gebrek komt aan woningen (zie de
hierbij overgelegde brieven van den Inspecteur voor
het Woningtoezicht). Aan arbeiderswoningen is
reeds gebrek. Het gemeentebestuur mag hier tegen
over niet lijdelijk blijven. Het bewuste stuk land is,
althans gedeeltelyk, by uitstek geschikt om daarop
arbeiderswoningen te bouwen, beter dan de Kanaal-
buurt, waar trouwens, als deze grond aan bod komt,
vermoedelijk byna geen grond meer beschikbaar zal
zyn.
Voor een zich uitbreidende gemeente is het een
groot belang dat er steeds bouwgrond tegen rede
lijken prijs te krijgen is, omdat hierdoor de vestiging
in de gemeente wordt bevorderd. Met betrekking
tot arbeiderswoningen is dit bovendien een zijde-
lingsche bevordering der nyverheid, waarom b.v.
het gemeentebestuur van Enschedé de bouw daar
van zoo krachtig bevordert.
Op grond van een en ander achten wy aankoop
van dit stuk land uit een oogpunt van algemeen ge-
gemeentebelang wenschelyk en den gevraagden
prijs niét te hoog.
De eigenaar heeft bedongen betaling van den
koopprijs op 12 November 1914 en levering in 1917.
Tegen deze voorwaarde hebben wij by nader in
zien bezwaar. Wanneer er zooveel tijd tusschen de
betaling en de levering verloopt en er rezen later
moeilijkheden, zou de gemeente schade kunnen ly-
den (b.v. bij onvermogen van de wederparty of zijn
erven). Wij vreezen dat Gedeputeerden hun goed
keuring aan den koop zouden onthouden. Daarom
meenen wij te moeten voorstellen die voorwaarde
niet te aanvaarden, waardoor de betaling gelyk met
de levering in 1917 zou moeten geschieden. Voor den
eigenaar maakt dit een verschil van rond 8000.
en wij ontveinzen ons niet dat de koop daarop wel
eens zou kunnen afspringen. Toch achten wij ons
niet verantwoord U een ander voorstel te doen.
In overeenstemming met de Commissie voor de
Openbare Werken (die zich met het voorstel ver-
eenigd had, ook bij betaling op 12 November 1914)
hebben wij misdien de eer I" voor te stellen te be
sluiten:
van mevrouw A. G. W. van Burmania baronesse
Kengers, echtgenoote van den lieer C. J. de
Bordes, te Velp, aan te koopen voor den prys van
3000.per 363/4 are, de perceelen, kadastraal be
kend gemeente Leeuwarden, sectie F No.:
1283, weiland, groot 1.55.70 H.A.
1284, 1.96.30
1285, 1.09.-
1286, 1.88.40
1287, 1.30.60
2714, huis, schuur
en weiland, groot 1.51.80
2933, weiland 1.24.50
1428, moestuin, groot 0.26.90
en sectie G.
no. 3723, weiland 2.44.90
Totaal 13.28.10 H.A.
onder beding dat de levering geschiedt op 5 Maart
1917, voor zooveel het huis, en 12 Mei 1917, voor
zooveel de landeryen betreft.
Leeuwarden, 17 Juni 1914.
Burgemeester en Wethouders van Leeuwarden,
J. PATIJN, Burgemeester.
F. KROON, L. Secretaris.
152
Bijlage tot het verslag der handelingen van den gemeenteraad van Leeuwarden, 1914. Bijl. no. 17.
Litt. C.
Nota van den heer Komter.
Aan den Gemeenteraad.
Ondergeteekende heeft zich niet kunnen vereeni
gen met het voorstel van Burgemeester en Wethou
ders tot aankoop van het land van den heer de Bor
des en hij meent verplicht te zjjn den Raad mede te
deelen, waarom hij tegen dat voorstel zal moeten
stemmen.
Het voorstel strekt om 36V2 pondemaat land aan
te koopen voor 3000.per pondemaat, aanvaar
ding en betaling op 1 Maart 1917.
Koopsom en kosten zyn dus te stellen op 113.ÜUÜ.
De gemeente zal dit bedrag moeten leenen tegen
4'/2 c/o met 21/, °/o verplichte aflossing,
samen 7 °/o 7910.
De netto huuropbrengst bedraagt 1642.
Jaarlijks zal dus uit de gewone middelen 6268.
moeten worden bijgepast.
Wel is waar vermindert dit bedrag na elk jaar
met 127.rentebesparing, doch in de eerste ja
ren zyn deze besparingen nog van weinig beteeke-
nis.
Tegen verdere toeneming van het gebruik der be
lastingopbrengst voor dergelijke doeleinden heeft
ondergeteekende ernstig bezwaar. Men verlieze
toch niet uit het oog, dat van de hoogere inkomens
hier 61/2% Hoofdelijke Omslag wordt geheven tegen
b.v. slechts 4% in den Haag.
In herinnering zij voorts gebracht, dat voor in de
laatste jaren aangekochte landerijen reeds belang
rijke bedragen moeten worden opgebracht.
Baensein met bijbelioorende landerijen heeft ge
kost 39.700.
Het voor tramaanleg gekochte gar-
deniersland met de huisjes 71.000.
Het onlangs gekochte land aan den
Sneeker trekweg65.800.
Samen 176.500.
Voor rente en aflossing van dit be
drag is noodig11.800.
De netto huuropbrengst bedraagt
per jaar3.380.
Verschil 8.420.
Nu reeds moet dus jaarlijks voor dergelijke bezit
tingen uit de belastingopbrengst worden betaald
8420.—.
De aankoop van eik dezer drie perceelen werd
telkens gemotiveerd door de beweerde behoefte
welke de gemeente daaraan had.
Dit motief geldt thans niet. Er wordt nu op ge
wezen, dat de straat van af het Cambuursterpad
eene betere richting zoude kunnen krijgen en voorts,
dat eigenaren van dit stuk land de uitbreiding der
stad aan deze zyde zouden kunnen tegenhouden.
Wat de straatrichting betreft zy opgemerkt, dat
de richting door de tram-commissie aangegeven
zeker niet minder is; mocht er geen tramlyn ko
men, dan zou, door verbreeding van een gedeelte
van het Cambuursterpad, op den Oostersingel aan
gesloten kunnen worden.
Wat het andere motief aangaat, wijst onderge
teekende er slechts op, dat de gemeente, de heer v.
Setten en anderen, nog uitgebreide terreinen be
schikbaar hebben.
Alvorens van de gewone inkomsten opnieuw
ruim 620Ü.per jaar te bestemmen voor rente en
aflossing, zou ondergeteekende wenschen, dat het
in 1911 voor tramaanleg gekochte gardeniersland,
ter oppervlakte van ruim 56.000 M2., tot bouwter
rein werd aangelegd. Wel is dan daarvoor opnieuw
een belangrijk bedrag noodig (voor bestrating, rio-
leering, ophooging enz. ongeveer 3.per ver
kregen M2. bouwterrein), doch men zou dan ten min
ste kans hebben, dat het daarin gestoken en nog te
steken kapitaal zijn eigen lasten ging dragen. Door
dezen aanleg zou tevens in de hand worden gewerkt
de aanbouw van werkmanswoningen, waaraan, vol
gens het vluchtig onderzoek door den heer Thorn
Prikker ingesteld, behoefte bestaat.
Herinnerd zij intussehen, dat tegen October en
Mei a.s. door de Woningvereeniging 184 woningen
beschikbaar worden gesteld.
Wanneer de verkoop van bovenbedoeld bouwter
rein meevalt, zoodat na een lü-tal jaren het daarin
vastgelegde kapitaal gedeeltelijk weder vry komt,
zoo zou men alsdan opnieuw kunnen overwegen, of
voor aankoop van het in dit voorstel bedoelde ter
rein iets te zeggen viel. Ook al zou de Gemeente dan
30.000.meer moeten betalen, zoo zou dit voor
haar nog voordeelig uitkomen. Immers, alleen
voor rente is het eerste jaar noodig 5085.
De netto huuropbrengst zal bedragen 1642.
Er ontstaat dus een tekort van 3443.
Voor de volgende jaren behoort dit bedrag met de
rente van het tekort te worden verhoogd, zoodat het
na 8 jaar 32.306.zal bedragen.
Nu is het natuurlijk denkbaar, dat bouwonderne
mers zich inmiddels aan de exploitatie van dit per
ceel wagen, doch waarschijnlijk acht ondergeteeken
de dit niet, omdat het ook door zijne ligging aan
dien kant van de stad en onder den rook der gasfa
briek te duur is. Dit blijkt reeds uit de in het voor
stel genoemde kooppryzen wanneer men daarbij
bedenkt, dat het gardeniersland door de tram-com
missie in weinige dagen moest worden opgekocht,
terwijl de eigenaren niet aan verkoop dachten en en
kelen door dien verkoop in hun bedrijf werden ge
schaad. Het ter vergelyking genoemde terrein der
Nut's tuintjes heeft nagenoeg 500.per ponde
maat minder gekost.
Het blijkt ook uit het feit, dat het in het voorstel
bedoelde land sedert enkele jaren te koop was, doch
geen gegadigden kooper vond.
Het blijkt echter vooral by vergelijking met den
prijs van 1760.per pondemaat waarvoor de ge
meente nu 6 jaar geleden inpubliekeveiling
153
