Bijlage tot het \erslag der handelingen van
Naar aanleiding van de opmerking, „dat verschillende
posten het vorig jaar waren overschreden", zij er op
gewezen, dat alle overschrijdingen van de aanvankelijke
ramingen door den Raad zijn goedgekeurd. Mocht de
opmerking het gevolg zijn van kennisneming van het
jongste verslag der Gemeentewerken, met name van
het overzicht in bijlage III daarvan, dan kunnen wij
mededeelen, dat in bedoeld overzicht tot dusverre geen
kolom werd opgenomen, vermeldende de bedragen,
waartoe de verschillende posten nader zijn verhoogd,
maar dat dit in de volgende jaarverslagen zal geschieden.
De uitgaven, noodig voor het Stadsziekenhuis, zijn
op de ontwerp-begrooting gespecificeerd medegedeeld;
naar onze meening zijn zij alle gerechtvaardigd en tot
het noodzakelijke beperkt. De totale kosten voor het
Ziekenhuis zijn overigens geenszins „steeds stijgende".
Integendeel, blijkens volgno. 559 der ontwerp-gemeente-
begrooting voor 1927 zijn de uitgaven juist minder,
immers voor dat jaar is rond 4500.minder geraamd
dan voor 1926. Voor een grondige wijziging, gelijk
gewenscht wordt, zien wij dan ook geenerlei reden.
Volgnummer 115. De voorbereiding van het ont-
werp-uitbreidingsplan vereischt een zeer omvangrijken
en tijdroovenden arbeid; wij zijn, ten einde de afdoening
van deze aangelegenheid te bespoedigen, voornemens
eene partiëele vaststelling te bevorderen.
Volgnummer 118. Aan alle hoofdbruggen is een
schouw voor het helpen van drenkelingen beschikbaar;
het is dus niet noodig en met het oog op misbruik ook
niet wenscheiijk, om op andere plaatsen roeibootjes
voor dit doel te leggen.
Volgnummer 120. Op zichzelf is het bezit van een
goede zweminrichting inderdaad gewenscht te achten.
Het komt ons echter voor, dat de gemeentefinanciën
voorshands nog niet met de uiteraard zeer aanzienlijke
kosten van een dergelijke inrichting mogen worden
belast.
Wij hebben er geen overwegend bezwaar tegen te
onderzoeken, of er aan een tweede badhuis te dezer
stede werkelijk behoefte bestaat en of daarvan, gesteld
dat die behoefte werd aangetoond, een exploitatie zou
kunnen worden verkregen, die geen te zware eischen
aan de gemeentekas stelt.
Volgnummer 122. Nog afgezien van de financiëele
zijde der zaak, is de groote moeilijkheid voor het maken
van speelgelegenheden voor kinderen vooral gelegen in
het vinden van een daarvoor geschikte plaats. Het is in
de praktijk gebleken, dat speelterreinen, die overigens
geschikt waren, tot ernstige klachten aanleiding gaven
wegens den hinder, door de omwonenden daarvan
ondervonden.
Volgnummer 125. De oorzaak van plaatselijk slechte
bestrating is hoofdzakelijk gelegen in het veelvuldig
leggen van leidingen gedurende de laatste jaren. Verder
heeft ook het telkens aansluiten en herstellen van lei
dingen het ontstaan van gaten en kuilen ten gevolge.
Dat nieuwe bestratingen en nieuwe trottoirs te lang
„aan hun lot worden overgelaten," kan niet worden
ingezien.
Gestreefd wordt in de eerste plaats naar het in orde
brengen van de hoofdverkeerswegen.
De straat achter het Paleis van justitie behoort ge
deeltelijk aan het Rijk wij hebben ons eenigen tijd ge
leden bereids tot het Rijk gewend met verzoek de be
strating ter plaatse te willen verbeteren.
Het gedeelte Achter de Hoven nabij Patrimonium (in j
het verslag vermoedelijk bedoeld) is in 1924 verbreed
en moet nog herstraat worden.
Achter Tulpenburg is de bestrating slecht tengevolge
van het leggen van kabels; wanneer de sleuven zijn uit
gezakt, wordt de weg verstraat.
De bestrating van den Stationsweg dient tegelijkertijd
met de verbetering van het Stationsplein aan de orde
te komen.
In zake de bestrating van den Hollanderdijk is met
den gemeenteraad van Leeuwarden, 1926.
de belanghebbenden nog geen overeenstemming verkre
gen kunnen worden omtrent de betaling van de kosten
van den straataanleg.
Algeheele verbetering en verandering van het wegdek
met modern materiaal is ongetwijfeld wenscheiijk. Het
is uitsluitend op grond van de zeer groote uitgaven,
daarmede gemoeid, dat deze verbetering niet dan gelei
delijk tot stand gebracht kan worden.
Volgnummer 130. De Spoorsloot behoort geheel aan
de Nederlandsche Spoorwegen, die haar ook onder
houden; door de gemeente wordt voor de helft in het
onderhoud bijgedragen.
De toestand van den oever aan de Greuns zal worden
onderzocht.
Aan een pontveer in het Nieuwe Kanaal ter hoogte
van de Alma Tademastraat bestaat o. i. voorshands
geen behoefte.
Volgnummer 131. Het gemeentelijk vaarwater in de
stad verkeert in behoorlijk goeden toestand. Waar noo
dig, wordt gebaggerd. Wellicht slaat de vraag op pro
vinciaal vaarwater.
Volgnummer 132. Het verontreinigen van slooten is
ingevolge de Algemeene Politieverordening verboden.
De politie ziet op handhaving van deze bepaling zooveel
mogelijk toe de overtredingen zijn echter zelden te
constateeren, doordat men het vuil bij voorkeur slechts
dan in het water gooit, als dit niet door een politieagent
wordt gezien.
Volgnummer 137. Het hier bedoelde tarief acht ons
College niet te hoog; bij het eindigen van het loopende
pachtcontract willen wij echter verlaging daarvan wel
overwegen.
Volgnummer 138. De toestand van de veemarkt heeft
bij voortduring onze volle aandacht. Maatregelen tot
verbetering van den bestaanden toestand waren reeds
in voorbereiding, toen de sluiting van Engelands gren
zen daarop een remmenden invloed kwam uitoefenen.
Nu desniettegenstaande de aanvoer groot blijft, zullen
bedoelde plannen den Raad spoedig worden voorgelegd.
Volgnummer 140. Gelijk hierboven reeds werd
medegedeeld, is de mogelijkheid van aanleg van een
plantsoen in het Oosten der stad bij ons in onderzoek.
Op het voorloopige uitbreidingsplan is overigens, wat
het Zuidoosten betreft, langs de Potmarge bereids
plantsoen geprojecteerd.
Het ligt in de bedoeling binnenkort over te gaan tot
het planten van boomen in de Engelschestraat, Franeker-
straat, Nachtegaalstraat, Molenstraat, van Heemstra-
straat, Verstolkstraat, aan Wissesdwinger en den Snee-
kertrekweg, terwijl mettertijd nog meer straten voor be
planting in aanmerking komen. Sinds begin 1920 zijn
niet minder dan ruim 1100 boomen in de gemeente bij-
geplant.
Ook naar onze meening dient op den duur het pleintje
tusschen het Paleis van Justitie en de Harmonie tot
marktterrein te worden ingericht.
Volgnummer 143. Wat de verbetering van den Prin
sentuin betreft, wordt afgewacht, of het meerdere bezoek
van dezen zomer zich ook in het volgend jaar handhaaft.
Zoodra dit het geval blijkt te zijn, moeten ook naar onze
meening de noodige maatregelen tot verbetering van
den tegenwoordigen toestand worden getroffen.
Volgnummer 145. Dat ons College ten aanzien van
de verbetering der Verversbrug diligent is, blijkt reeds
uit het feit, dat voor de verbreeding van die brug in de
ontwerp-begrooting onder volgno. 220 van den kapitaal-
dienst een post pro-memorie is opgenomen.
Voor verbetering van den weg van het Stadszieken
huis tot aan de Beurs is een plan bij ons aanhangig.
De slagboomen van de bruggen zijn betrouwbaar.
Waar hier ter stede het publiek echter zelf de boomen
bedient en dit niet steeds op de juiste wijze geschiedt,
is het noodig te dezer zake bijzondere voorzorgen te
nemen. Aan de 2e Kanaalsbrug is daarom een proef ge
nomen met een nieuw systeem, dat o. i. goed voldoet.
460
Bijlage tot het verslag der handelingen van den gemeenteraad van Leeuwarden, 1926. Bijl no. 30.
Voor de Prins Hendrikbrug is een stel slagboomen van
laatstbedoeld systeem in bewerking zij zullen daar
binnenkort worden aangebracht.
Volgnummer 147. Het lange wachten voor de brug
gen ontstaat, doordat het dikwijls onmogelijk is een
sleep in afdeelingen te splitsen.
De brugwachters doen gemiddeld 56 uren dienst, ml.
de gaarders 58/2 uur en de hulpgaarders 53 /2 uur.
Wij willen de mogelijkheid, dat de Wirdumerpoorts-
brug een enkelen keer eens slechts 2 minuten vóór het
vertrek van een trein werd gesloten, geenszins ont
kennen. Waarom deelt men echter dergelijke voorvallen j
niet terstond te bevoegder plaatse mede Thans kan j
noch de juistheid van de opmerking, noch de oorzaak
van de te late sluiting meer worden nagegaan.
Of, als een brug geopend is geweest, niet eerst de
voetgangers kunnen passeeren en daarna zij, die een
rijwiel aan de hand hebben, kan worden overwogen.
Volgnummer 149. Te dezen aanzien zij verwezen
naar hetgeen wij onder de „algemeene beschouwingen"
mededeelden.
Volgnummer 151. Zooals wij reeds bij de „alge
meene beschouwingen" te kennen gaven, zal een voor- j
stel in zake de verbetering van de Noorderbegraafplaats
den Raad binnenkort bereiken. De voorbereiding van
dit voorstel heeft wegens het ingewikkelde van de zaak
langdurige overweging gevorderd.
Volgnummer 155. Het bedrag, voor vernieuwing van
gebroken glasruiten geraamd, is belangrijk lager dan in
voorgaande jaren. Zooveel mogelijk wordt getracht van
de daders betaling van de aangerichte schade te ver
krijgen, hetgeen vrij vaak gelukt. Verzekering achten wij
voor de gemeente niet voordeelig, vermits zij, gezien het
groote aantal gemeentegebouwen, het risico beter zelf
kan dragen.
De vervanging van gaslicht door electrisch licht in
de gymnastieklokalen vindt geleidelijk plaats.
Naar ons oordeel komt voor betere dagverlichting en
ventilatie het gymnastieklokaal van school 7 niet in de
eerste plaats in aanmerking; dit lokaal voldoet aan
redelijke eischen. De omstandigheden daar zijn, bijvoor
beeld, veel gunstiger dan bij de scholen 9 en 12.
De levering van jalouzieën wordt ondershands aan
besteed, waarvoor uitgenoodigd worden firma's, geves
tigd in en buiten deze gemeente. De leverantie wordt
in den regel aan den laagsten inschrijver, indien deze
aannemelijk is, gegund.
Het verdient o. i. aanbeveling, de verwarming door
kachels geleidelijk door centrale verwarming te ver
vangen.
Gedurende de laatste twee jaren is de leverantie van
brandstoffen aan dezelfde firma gegund. Wanneer gun
ning aan een ander dan den laagsten inschrijver plaats
heeft, geschiedt zulks vrijwel uitsluitend op grond van
de soort van de te leveren brandstof in verband met de
behoeften van de gemeente.
Wij betwijfelen, of het plaatsen van een attentiebord
„School" voor het verminderen van de gevaren van het
snelverkeer in het algemeen eenig practisch nut zal
hebben. Slechts daar, waar de plaatselijke omstandig
heden (wegkromming, hoek, e. d.) dit bord wenscheiijk
maken, zouden wij er toe willen overgaan. Bovendien
willen wij wijzen op het groote gevaar, dat hoe meer
attentieborden men plaatst, hoe meer men bij onvoor
zichtige rijders, en ook zelfs nog bij anderen, het idee
vestigt, dat het voor de rest van den weg er niet zoo
op aan komt.
Volgnummer 158. De proef met de groen geverfde
schoolborden heeft goed voldaan.
Volgnummer 159. De belooning en de werkzaam
heden van de schoolschoonmaaksters zullen een punt
van nadere overweging bij ons College uitmaken.
Volgnummer 171. Het gebouw in de Bagijnestraat,
waarin de Rijkskweekschool voor onderwijzers is ge
vestigd, is door het Rijk van de gemeente gehuurd. Aan
huur wordt jaarlijks 1500.ontvangen, terwijl het
onderhoud, evenals in vorige jaren, geraamd wordt op
rond 1400.(zie volgnos. 67 en 332 der ontwerp-
gemeentebegrooting voor 1927). Wij hebben nimmer
vernomen, dat het Rijk deze onderwijsinrichting elders
onder dak zou wenschen te brengen.
Volgnummer 172. Er bestaan geen plannen meer tot
het stichten van een urinoir in de Oude Waag op de
ontwerp-begrooting zijn voor zoodanig doel dan ook
geen gelden uitgetrokken.
Het onderhoud van de Mercuriusfontein bestaat voor
namelijk uit de kosten van den benoodigden electrischen
stroom. Wordt de hierop betrekking hebbende post
verhoogd, dan kan de fontein naar evenredigheid meer
uren werken.
Volgnummer 174. Ingevolge een door ons eenigen
tijd geleden verstrekte opdracht is dezer dagen, bij wijze
van proef, een eenvoudige gasverwarming in den Pier
Pandertempel aangebracht.
Volgnummer 179. Het vuurwerk op 31 Augustus is,
evenals in 1925, ook dit jaar door de gemeente bekos
tigd.
Volgnummer 181. Tot verbreeding van het pad rond
de haven voor woonschepen is bereids opdracht gege
ven. Voor het keeren van den golfslag zal een balk-
aïsluiting, ter halve diepte van het water, worden aan
gebracht. De waterverversching wordt daardoor niet
belemmerd.
Volgnummer 185. Het aantal technische ambtenaren
bij Gemeentewerken is tot het minimum beperkt. Er
wordt naar gestreefd het bedrijf der Gemeentewerken
zoo oeconomisch mogelijk te beheeren. Zooveel moge
lijk worden werken aanbesteed. Het onderhoudswerk
aan gebouwen dient echter, tenzij het grootere, afge
ronde, werken betreft, die ook thans door aannemers
worden verricht, in eigen beheer te blijven geschieden.
Volgnummer 189. Voor 1926 was 925.toege
staan, terwijl nu 1810.wordt aangevraagd. In 1926
was echter niets uitgetrokken voor het terrein der hout
veiling, waarvoor thans 225.is geraamd. Met den
post van de begrooting 1926 is dus ten deze slechts
een vergelijkbaar verschil van 660.Deze verhoo
ging houdt verband met het feit, dat in 1927 de bestra
ting op de werf moet worden hersteld en uitgebreid,
waarmede naar raming 525.is gemoeid.
Volgnummers 215 en 220. Van de aankondiging van
het voorstel, om deze voor memorie uitgetrokken posten
in cijferposten om te zetten, namen wij nota.
Volgnummer 219. Het maken van een vaste brug
over het Vliet tegenover den Poppeweg, lijkt ons niet
aanbevelenswaard, tenzij die brug aanmerkelijk hooger
zou worden gelegd dan de brug voor de Bleeklaan.
Met het oog op de vele langs het Vliet gevestigde be
drijven is n.l. het behouden van toegang, ook voor
j grootere schepen, wenscheiijk.
Een plan tot verbetering van den Stienserweg is bij
ons College aanhangig. Het is de bedoeling om, zoodra
i het noodige personeel daarvoor beschikbaar komt, den
j Harlingerstraatweg zuiver in kaart te doen brengen en
een plan tot verbetering van dien weg te laten opmaken.
De desbetreffende voorstellen zullen te zijner tijd bij
den Raad worden ingediend.
GRONDBEDRIJF.
Bij het opmaken van de ontwerp-begrooting voor het
jaar 1928 zal overwogen worden, of een andere indee
ling van de begrooting voor een beter overzicht noodig
is.
Uit een oogpunt van meerdere veiligheid wordt het
aanbrengen van een telefoon bij de schietbaan niet noo
dig geacht.
461
