Bijlage tot het verslag der handelingen van den gemeenteraad van Leeuwarden, 1927.
de hier gemaakte opmerking aandacht zal worden ge
schonken.
Volgnummer 124. Wij zijn bereid na te gaan of het,
ook met het oog op de kosten, wenschelijk is de urinoirs
van waterspoeling te voorzien of door het aanleggen
van eene waterleiding in de nabijheid der urinoirs den
tegenwoordigen toestand, v/aar noodig, te verbeteren.
Volgnummer 126. Door de daarvoor aangewezen
ambtenaren wordt nauwlettend toegezien op het maken
van deugdelijke steigers. Het is ons niet bekend, dat
ongelukken, als gevolg van onsolide steigers, zijn
voorgekomen.
De gehoorigheid van zolderkamers, gescheiden door
halfsteensmuren, moet minder geweten worden aan
deze muren, dan aan het feit, dat de draagconstructies
soms over verscheidene vertrekken doorloopen, waar
door het geluid zich gemakkelijk kan voortplanten.
Gelet op het feit, dat zelfs het voorschrijven van dikkere
muren deze quaestie niet zou oplossen en mede in
verband met de vraag, of het wel op den weg van den
gemeentelijken wetgever ligt om in de bouwverordening
bepalingen omtrent de gehoorigheid van woningen op
te nemen, komt het ons voor, dat er geen reden is, om
genoemde verordening op dit punt te wijzigen of aan
te vullen.
Bij het denkbeeld, om voor te bouwen woningen het
maken van closets met waterspoeling verplicht te
stellen, doet zich o. a. de vraag voor, of dit wel raad
zaam is te achten, nu het Reinigingsbedrijf eenige jaren
geleden opnieuw is ingericht en daarbij op uitbreiding
van den tonnendienst is gerekend. Wij willen deze zaak
echter wel in overweging nemen.
Droge closets zijn in de 151 gemeentewoningen ge
maakt uit overweging, dat die woningen zoo goedkoop
mogelijk dienden te worden gebouwd. Destijds toch was
het waterleidingtarief zoodanig, dat de aanwezigheid
van een closet verhooging van de kosten voor water
verbruik tengevolge had. Verder spaarde men er de
kosten van den aanleg van reservoirs en leidingen door
uit, terwijl men er tevens de kans op het bevriezen der
reservoirs door ontging.
Volgnummer 128. Binnenkort zal een voorstel tot
het in 't leven roepen van een z.g. stratenfonds den
Raad bereiken. Komt dit tot, stand, dan kan worden
nagegaan, wat er op het gebied van straatverbetering
in de naaste toekomst te doen staat.
De plannen tot verbetering van een gedeelte van den
h'arlingerstraatweg zijn in bewerking en zullen binnen
kort opnieuw een punt van bespreking in ons College
uitmaken.
Verwijdering van de boomen in de Wijbrand de
Geeststraat achten wij voorshands uit een verkeersoog-
punt niet noodzakelijk; intusschen heeft dit punt onze
aandacht.
Vermindering van het voor onderhoud van straten en
pleinen uitgetrokken bedrag en een langzamer tempo in
het verstraten, brengen mede een mindere zorg voor
den toestand van de straten. In hoeverre met die min
dere zorg genoegen kan worden genomen, is een
quaestie van appreciatie. Een behoorlijk onderhouden
degelijk wegdek, evenals de aanwezigheid van, zoo
mogelijk, ruime trottoirs, komt ons voor, in het alge
meen belang te zijn.
Verbetering van het Schoppershof zal, bij de gelei
delijke uitbreiding van de bebouwde kom der gemeente,
mettertijd aan de orde komen.
Ten aanzien van het Noordvliet-Slot besloot de Raad,
dat ons College met plannen tot verbetering van den
toestand ter plaatse zou komen. Dit zal te zijner tijd
geschieden.
Volgnummer 130. Tot recht begrip van de opmer
king, dat, naar de meening van een lid, de trottoirs in
de Claes Bockes Balckstraat, de Eebuurt en de Maria
I.ouisastraat achterwege konden blijven, zij er op ge
wezen, dat in al deze straten trottoirs aanwezig zijn.
Dat deze trottoirs van tegels worden voorzien, geschiedt
om oeconomische redenen. Voor het verstraten toch van
de oppervlakten, bevloerd met Friesche klinkers, is het
noodig, over oude bakklinkers te beschikken. Nieuwe
bakklinkers kosten n.l. per M2. ongeveer 4.50, terwijl
tegels bij inkoop nog geen 40 van dezen prijs kosten.
Worden de genoemde trottoirs dus niet met tegels be
straat, dan zou men gedeeltelijk dure bakklinkers moeten
koopen.
Volgnummer 133. Het maken van een oeververdedi
ging aan de Greuns komt ons niet direct noodzakelijk
voor. Op het dempen van slooten wordt o. i. voldoende
toegezien.
Volgnummer 143. Voor de waardeering, uitgespro
ken over de wijze, waarop de plantsoenen worden on
derhouden, zijn wij erkentelijk.
Waar uit het hier door Rapporteurs medegedeelde
blijkt, dat de meeningen in zake vermindering van de
uitgaven voor de parken en plantsoenen verdeeld zijn,
mogen wij volstaan met er op te wijzen, dat wij op de
desbetreffende posten van de begrooting voor het jaar
1928 rond 5500.minder hebben uitgetrokken dan
in die voor 1927 was opgenomen. Ons streven om,
zonder de voor deze gemeente van veel beteekenis
zijnde plantsoenen te schaden, ook op dit punt te be
zuinigen, moge daaruit blijken.
Het plaatsen van banken in kleine plantsoenen is
over het algemeen minder gewenscht; veelal toch dienen
zij als speelplaats voor kinderen. Het is dan ook reeds
enkele malen voorgekomen, dat door de omwonenden
werd verzocht die banken weg te nemen. Tegen het
plaatsen van eenvoudige banken langs de Emmakade,
tusschen de boomen, hebben wij. nu zulks weinig kosten
medebrengt, geen bezwaar.
Volgnummer 148. Omtrent verbreeding van de Rijks-
brug is door ons met den Minister van Waterstaat
correspondentie gevoerd; verdere onderhandelingen
hierover zijn nog gaande.
Betreffende verplaatsing van de Wittebrug kunnen
wij, in verband met andere plannen, nog geen defini
tieve mededeelingen doen.
De brug, genaamd het Hooghout, bij Schilkampen,
is in den loop van dit jaar nagenoeg geheel vernieuwd.
Wij brengen hierbij in herinnering, dat in Uwe verga
dering van 15 November j.l. een adres van belangheb
benden ter zake om praeadvies in onze handen is
gesteld.
Voor het onderhoud van de Oosterbrug is 800.
uitgetrokken, waaruit bestreden moeten worden de
kosten van herstelling van den Zuidelijken hoofdligger;
die van versterking der hekken (welke door het vaak
onnoodig ruw opengooien door het publiek veel te lijden
hebben); die van den benoodigden electrischen stroom,
zoomede van onvoorzien onderhoud.
Opruiming van de Lijkvaartsbrug is niet mogelijk,
zoolang de lijkvaart bestaat. De demping van deze
laatste hangt samen met het plan voor wegverbetering
ter plaatse. In dit verband zij er aan herinnerd, dat een
hiertoestrekkend voorstel in Uwe vergadering van 18
Augustus 1925 werd behandeld. Ons College vond toen
in de daaromtrent gehouden besprekingen aanleiding
zijn voorstel in te trekken, met de toezegging, dat zoo
mogelijk (hierop werd de nadruk gelegd) het z.g. groote
plan op de begrooting voor 1926 zou worden gebracht.
Na hernieuwde overweging van deze aangelegenheid
kwamen wij tot de overtuiging, welke wij ook thans nog
zijn toegedaan, dat uitvoering van bedoeld plan, hoewel
verbetering ter plaatse wenschelijk zou zijn, voorloopig
niet noodzakelijk was te achten.
Volgnummer 150. Voorstellen tot vervanging van
het tegenwoordige stelsel door verpachting van de op
brengst der bruggelden zijn van ons College niet te
verwachten.
Volgnummer 154. De hierbij gemaakte opmerking is
ons niet recht duidelijk; voor de beide begraafplaatsen
380
Bijlage tot het verslag der handelingen van den gemeenteraad van Leeuwarden, 1927. Bijl. no. 11.
tezamen is één tuinman aangesteld, wiens belooning
voor de helft op de kosten van de Noorderbegraafplaats
en voor de andere helft op die aan de Spanjaardslaan
drukt. Of „een jongmaatje" het hier gevraagde werk
zou kunnen verrichten, betwijfelen wij sterk.
Volgnummer 158. In tegenstelling met de hier uit
gesproken meening, komt aanbesteding van het schoon
maken der scholen ons niet wenschelijk voor.
De toestand van het gymnastieklokaal van school 7
is o. i. niet zoo slecht, dat daarin nog in dit begroo-
tingsjaar verbetering moet worden gebracht.
De vraag, of de speelplaats van school 13 niet voor
de jeugd uit die wijk beschikbaar kan worden gesteld,
zal door ons tegelijk met de quaestie der speelterreinen
onder oogen worden gezien.
Volgnummer 161. Uit het door ons op dezen post uit
getrokken bedrag voor het onderhoud van schooltuintjes
500.blijkt, dat wij dit niet te hoog achten. De
aangevraagde gelden zijn noodig voor het aanschaffen
van zaden, eenige planten, e. d. en is voor 10 tuintjes
zuinig geraamd. Uit dezen post worden tevens bestre
den de kosten van het onderhoud van plantsoengedeelten
bij de schoolgebouwen.
Volgnummer 163. Een belangrijk deel van het voor
de hierbedoelde rijwielbergplaats benoodigde bedrag
wordt gevorderd voor de betegeling. Niettemin is het
aanbrengen daarvan raadzaam, omdat bij het ontbreken
van tegels het aanwezige grindvek! spoedig onbruikbaar
zal zijn en tegels, in tegenstelling met grind, praktisch
geen onderhoud vragen.
Volgnummer 189. Het aantal administratieve krach
ten bij het bedrijf der Gemeentewerken is in evenredig
heid met den omvang van de administratie bij dien
diensttak en naar ons oordeel niet te groot.
Volgnummer 217. Ons College vindt geen aanleiding
dezen post voorloopig terug te nemen. Volgens den zin
der hier gemaakte opmerking zou verbetering van het
plein eerst na afschaffing van de kermis tot stand kunnen
komen; de kermis toch zal wel steeds op het Wilhel-
minaplein gehouden moeten worden. Op de vraag naar
een plan van de voorgenomen verbetering zij geant
woord, dat van de herstrating van een bestaande straat
of plein bezwaarlijk een plan kan worden overgelegd;
het werk bestaat uit het vervangen van de oude steenen
door nieuwe.
Volgnummer 218. Wil het sportterrein in de eerst
komende jaren aan zijn doel kunnen beantwoorden, dan
is draineering noodzakelijk.
GRONDBEDRIJF.
De vraag, of het aanbeveling verdient om nu reeds
een reserve te gaan vormen, ten einde daaruit te kunnen
putten, indien bij de eerstvolgende schatting de taxatie
een lagere waarde aanwijst dan de totale boekwaarde
van de voor bouwterrein bestemde gronden, zal door
ons onder oogen worden gezien.
WONINGBEDRIJF.
Mogelijkheid om het verlies op dit bedrijf te vermin
deren, zien wij voorshands niet.
Een overzicht van de woningmarkt te dezer stede,
zoomede van het aantal krotwoningen en van de onbe
woonbaar verklaarde woningen, zullen wij te zijner tijd
overleggen. De vraag, of van gemeentewege al dan niet
tot den bouw van meer woningen moet worden over
gegaan, hangt met den toestand van de woningmarkt,
gelijk die uit bedoeld overzicht zal blijken, nauw samen.
GASFABRIEK.
Inderdaad zijn er kolen goedkooper aangekocht kun
nen worden, dan geraamd was, hetgeen een gevolg is
van de omstandigheid, dat de markt sedert het samen
stellen van de ontwerp-begrooting is gedaald.
Of de cokes meer zal opbrengen dan in de begrooting
is aangenomen, kan slechts gehoopt, doch niet met
zekerheid gezegd worden.
Het maken van een opgave, welke ingezetenen van
de goedkoope aanbiedingen van cokes gebruik maken,
is een omvangrijk en tijdroovend werk, hetwelk
o. i. de moeite niet loont. Wel kan, in het algemeen,
worden medegedeeld, dat van die aanbieding door
4300 gezinnen gebruik is gemaakt, dat de cokes in het
meerendeel der gezinnen komt, die gelegenheid tot op
slag hebben, en dat het onjuist zou zijn te beweren,
dat de goedkoope cokes door de meergegoeden wordt
afgenomen en de mingegoeden daarvan niet profiteeren.
ELECTRICITEITBEDRIJF.
De mogelijkheid van verlaging der electriciteits-
tarieven heeft uiteraard onze aandacht.
De bedoeling van het z.g. piektarief is, het verbruik
van electriciteit voor huishoudelijke doeleinden te be
vorderen. Winkeliers kunnen dus voor hun huishouding
een piekmeter bekomen. In hoeverre het wenschelijk is
een regeling te treffen, die het mogelijk maakt den piek
meter ook voor winkel- en étalageverlichting toe te
passen, maakt een punt van overweging in ons College
uit.
Het komt ons niet gewenscht voor, speciale overeen
komsten af te sluiten voor electriciteitslevering beneden
5000 K.W.U., mede, omdat in een dergelijk geval vaak
een piekmeter zou kunnen worden toegepast.
In den brief, waarbij wij de ontwerp-begrootingen
aan Uwe Vergadering aanboden, schreven wij o. a., dat
het niet onmogelijk is, dat in het over 1928 en volgende
jaren aan de Provincie uit te keeren bedrag (post \ld)
verandering komt en dit lager wordt dan waarop het
thans moest worden geraamd. Hieruit blijkt, dat de
kans op vermindering door ons niet uitgesloten wordt
geacht.
GEMEENTERE1NIGING.
De taak van de werklieden bij den ophaaldienst wil
ons niet te zwaar voorkomen. Het gebruik van karren,
bij dezen dienst juist afgeschaft, schijnt ons niet aan
bevelenswaardig met het oog op het gewicht der
tonnen is het niet noodig (gemiddeld weegt een ton
33 K.G.), terwijl het bezigen van karren op het meer
of minder hygiënische van dit werk geen invloed heeft.
De bij het bedrijf in gebruik zijnde automobielen vol
doen uitstekend.
In verband met de beslissing van den Raad tot hand
having van het compostbedrijf en gelet op het feit, dat
bij den bouw van de nieuwe inrichting op een belang
rijke uitbreiding van de stad, en dus van dezen dienst,
is gerekend, is een plan tot afschaffing van het tonnen
stelsel voorloopig niet aan de orde. Dit zal eerst het
geval zijn, wanneer blijkt, dat de dienst zulk een om
vang gaat aannemen, dat voordeeliger op andere wijze
in de vuilverwijdering kan worden voorzien.
In antwoord op de vraag, waarom voor het bedienen
van drie tractors zes chauffeurs noodig zijn, worde
medegedeeld, dat bij het bedrijf 6 voerlieden het chauf-
feeren hebben geleerd, van wie 4 voor de tractors en
2 voor den automobiel-sproeiwagen. In het geheel zijn
4 chauffeurs geregeld als zoodanig in dienst, n.l. 3 (dus
niet 6) in den gewonen dienst op de tractors en 1 in
den reservedienst. De andere twee doen geregeld dienst
als voerlieden en vallen als chauffeurs alleen in bij ver
lof, vacantie, ziekte, enz.
De kosten van onderhoud der tractors zijn geenszins
overmatig hoog, in aanmerking genomen, dat de repa
raties buiten het bedrijf moeten geschieden en dat in
die kosten ook het benzineverbruik is begrepen.
In het verslag van Rapporteurs worden verder de
onderhoudskosten van een paard bij de Reiniging ver-
