14
i3
19
I a
Bijlage tot het verslag der handelingen van den gemeenteraad
van Leeuwarden, 193^-* BIJLAGE NO. 3.
opbrengst der inkomstenbelasting zal dalen, de dividend- en
tantiemebelasting wordt, evenals allengs ook de vermakelijk
heidsbelasting, meer en moer een onzekere factor en verla
ging van de huren zal dadelijk doorwerken als een vermin
dering van de opbrengst der personeele belasting in hoofdsom
en in opcenten. Daar komt bij, dat de belastingdruk tenge
volge van de heffingen door het Rijk ook al aanzienlijk
zwaarder wordt. Daarom moet er naar worden gestreefd het
verzwaren der gemeentelijke heffingen, indien al noodig,
binnen zoo eng mogelijke grenzen te houden. Geheel te ver
mijden was, naar ons bij het samenstellen der ontwerp-be-
.grooting voor 193^- bleek, eenigo belastingverhooging niet en
wij zagen ons dan ook voor de noodzakelijkheid geplaatst
om a Is onderdeel van den hier geschetsten financiëolen opzet
de opcenton op de gemeentefondsbelasting te brengen van 6o
op 70. Voor 193^- gocft dit eene bate van f. 31«000.-.
Aan het hierboven vermelde bedrag van f. IjBlj..000-
ontbreekt na het treffen van de genoemde maatregelen nog
rond f. 50*000.-. De meerderheid van ons College is van oor
deel dat deze som gevonden kan worden uit eene verhooging
van den gasprijs mot 1 cent per M3. 'lot dusver, sink 1927,
bedraagt deze 7 cent per M3«, een prijs die de laagste van
het geheele land is. De meerderheid acht het nu geenszins
onbillijk en door de bijzondere omstandigheden volkomen ge
rechtvaardigd, dezen lagen prijs met 1 cent te verhoogen. Ook
met 8 cent por M3. zal Leeuwarden in doaon nog tot da goedkoopste
gemeenten behooren.
De minderheid van ons College kan zich hiermede niet
vereenigen en geeft er de voorkeur aan, het zooëven genoemde
bedrag in plaats van uit een gasprijsverhooging, te vinden
uit het heffen van eene straatbelasting ten laste van aan de
openbare wegen gelegen eigendommen tot een zoodanig percen
tage van de belastbare opbrengst der grondbelasting als daar
toe noodig blijkt te zijn. Zij acht deze__wijze van heffing
billijker, met name tegenover de financieel minder draagkrach-
tigen, dan verhooging van den gasprijs met 1 cent. De meer
derheid ontraadt echter het invoeren van eene nieuwe belasting
om de redenen, daarstraks vermeld en wijst bovendien er op,
dat de straatbelasting ten slotte op de huurders, ook op de
kleine, zal worden afgewenteld.
Hiermede hebben wij uiteengezet op welke wijze de be
grooting voor 193^4- sluitend kan worden gemaakt. De daarvoor
aangegeven bezuinigingen zullen echter niet voldoende zijn
cm ook voor 1935 eenzelfde resultaat te bereiken. V/ij achten
ons verplicht daar nu reeds op te wijzen, omdat 1935 noS
ongunstiger cijfers laat verwachten. Er moet op worden gere
kend, dat de uitkeering uit het gemeentefonds voor dat jaar
zeker nog f. 32*833*79 minder zal zijn dan voor 193^-5 over
ten hoogste f. 100.000.- uit de reserves zal kumen worden
beschikt, dat is f. 21.500 minder dan nu; dat geenerlei zeker
heid bestaat ten opzichte van de diverse bijdragen welke het
Rijk tot dusver aan de gemeente verleent; dat rente en af
lossing van een aan te gane geldleening zal moeten worden
betaald. Op dg mogelijkheid, ja waarschijnlijkheid, van
vermeerdering der werkloosheid en daling van belastingop
brengsten wezen wij reeds. Met de thans voorgestelde be
zuinigingen zal dan ook stellig niet kunnen worden volstaan
en mitsdien moeten spoedig verder gaande maatregelen worden
beraamd en genomen.
In Leeuwarden zijn thans, naast het Stedelijk Gymnasium
en het Gereformeerd Gymnasium in Huizum, vier inrichtingen
Bijlage tot het verslag der handelingen van den gemeenteraad
van Leeuwarden, 193H* BIJLAGE NO. 3*
van Middelbaar Onderwijs, te vreten een Rijks hoogere burger
school, een gemeentelijke hoogere burgerschool met driejarigen
cursus en daaraan verbonden hoogere handelsschool, een
Christelijke hoogere burgerschool en een hoogere burgerschool
voor meisjes. Na het opheffen van een of twee dier inrichtin
gen zal de gelegenheid tot het ontvangen van middelbaar
onderwijs te dezer stede nog alleszins voldoende zijn. Voor
opheffing komt in de eerste plaats in aanmerking de Meisjes
H.B.S.; deze school heeft sedert haar oprichting de volgende
aantallen candidaten zien slagen voor het eindexamen
192^: i+, 1926: 9, 1927: 6, 1928; 5,1929: 5> 1930: 5> 1931: 1,
1932: 7, 1933: 5* Het behoeft geen betoog, dat deze leer
lingen zonder twijfel op een der drie andere scholen een
plaats hadden kunnen vinden en ook dan mot vrucht haar eind
examen hadden kunnen afleggen. Het ligt in ons voornemen
binnenkort een daartoestrekkend voorstel bij Uwe Vergadering
aanh xngig te maken.
In hoeverre het, gelet op de onderwijsbelangen, om
financiëele redenen raadzaam is de middelbare meisjesschool
en eventueel ook de gemeentelijke H.B.S. met 5-jurigen cursus
rm te zetten in een u.l.o.school zullen wij daarbij eveneens
nagaan.
Met betrekking tot het bewaarschoolonderwijs, hetwelk
jaarlijks een aanzienlijk bedrag uit de gemeentekas vraagt,
zullen wij onderzoeken of dit niet op goedkoopere wijze kan
worden ingericht, waarbij dan tevens de noodzakelijkheid van
handhaving van den cursus voor bewaarschoolonderwijzeressen
onder de oogen zal worden gezien.
Ook het vervolgonderwijs stellen wij ons voor tot een
punt van overweging te maken, ten einde te komen tot een
financieel minder bezwarende regeling daarvan.
De vraag of de dienst en het beheer van het marktwezen,
met inbegrip van standplaatsen^en havendienst, niet moet
worden gereorganiseerd en in een hand bij de gemeente gebracht,
Is nog bij ons in onderzoek. Met het oog op den omvang, welke
deze dienst dan zal verkrijgen, achten wij het wenschelijk,
dat eene commissie uit Uwen Ra:d worde benoemd, ten einde ons
in het beheer daarvan bij te staan. Wanneer Uwe Vergadering
daartoe wenscht te besluiten, zouden wij tet op prijs stellen,
zoo deze commissie reeds thans in het leven werd geroepen,
opdat zij ons ook omtrent bedoelde reorganisatie van advies
kan dienen. Wij hebben er geen bezwaar tegen dat de werkkring
dezer commissie van bijstand zich ook uitstrekt tot de zaken
betreffende het Openbaar Slachthuis, waarmede aan een in Uwe
Vergadering tot uiting gekomen wensch zal zijn voldaan.
Uitbreiding van gemeentupersoneel zal in de komende
jaren, zooveel als éenigszins mogelijk moeten worden voorkomen.
Van het toekennen van nieuwe subsidies zal geen sprake kunnen
zijn en wellicht zullen de tot nog toe vei-leende subsidies
verdere vermindering moeten ondergaan. Vernieuwing van
straten en bruggen zal vcorloopig niet dan op beperkte schaal
kunnen geschieden. Alle krachten toch moeten in het belang
der Leeuwarder gemeenschap werden geconcentreerd op het behoud
van een gezonden financieelcn toestand, waartoe het nu eenmaal
onvermijdelijk is zich op een lager niveau te plaatsen en
minder eischen te stellen.
Er zal, nu het bovenstaande, nauwelijks op behoeven te
worden gewezen, dat onderscheidene zaken, waartoe men in
andere omstandigheden wellicht zou overgaan, thans achterwege
moeten blijven en dat tal van verzoeken moeten worden afge
wezen, V/ij noemen in dit verband: een verzoek van den Bond van
Priesche Stoom- en Mctorvaartbelangen om verlaging der rechten,
