'i j ziging spanning elektriciteit van 127 Volt in 220 Volt.
Bijlage no. 23. Leeuwarden, 12 februari 1957»
Aan de Gemeenteraad.
In de jaren voor de eerste wereldoorlog, toen de ontwikkeling van de elektro
techniek nog in het beginstadium verkeerde, vond de levering van elektriciteit
plaats in de vorm van gelijkstroom. Door het in serie schakelen van 50 accu's ver
kreeg men een spanning van 110 Volt. Steden, die in dit stadium tot elektrificatie
overgingen, kregen daardoor een net met een spanning van 110 a 120 Volt.
De ontwikkeling van de elektriciteitsvoorziening heeft er echter toe geleid,
dat de keuze van het stroomtype en de grootte van de spanning voor levering aan
verbruikers bijna overal in den lande is gevallen op draaistroom met een spanning
jvan 220/380 Volt. De ondervinding heeft uitgewezen, dat met deze distributiemetho
de zowel voor het stroomleverende bedrijf als voor de verbruikers de beste resulta
ten worden verkregen. Niettemin zijn er in ons land nog een aantal plaatsen, waar
men tengevolge van verschillende omstandigheden nog steeds niet tot die genormali
seerde verbruiksspanning is kunnen overgaan.
Het wijzigen van de spanning van 110-127 Volt in een spanning van 220 Volt is
geen eenvoudige aangelegenheid. De voor ombouw te verrichten werkzaamheden zijn van
grote omvang, terwijl hiermede hoge kosten gemoeid zijn, zoals het vervangen of wij
zigen van de transformatoren in het net, het vervangen of wijzigen van de k\"h-me-
ters, het vervangen, respectievelijk wijzigen van gloeilampen en van verbruikstoe-
stellen. De distributie van elektriciteit onder de genoemde hogere spanning heeft
tengevolge, dat een belangrijke vergroting van de transportcapaciteit van het laag
spanningsnet en van decapaciteit van de verbruiksinstallaties wordt verkregen. Uiter
aard brengt invoering van een genormaliseerde verbruiksspanning mede, dat bij ver
huizing door de verbruikers geen kosten van wijziging van toestellen e.d. behoeven
(te worden gemaakt. De voordelen van de onderhavige spanningswijziging zijn dan ook
[van zodanige omvang, dat in de steden, waar de spanning van 220/380 Volt tot dus
verre niet of niet ten volle wordt toegepast, een wijziging van de spanning bij
Voortduring een ernstig punt van overweging vormt. Aangenomen mag dan ook worden,
dat een algemene normalisatie van de verbruiksspanning in ons land over niet al te
lange tijd werkelijkheid zal worden.
Het proces van normalisatie van de verbruiksspanning op 220 Volt is na de oor
log versneld, doordat enkele grote gemeenten zich zagen geplaatst voor herbouw van
verwoeste stadswijken en, zoals begrijpelijk is, tegelijkertijd van de geboden ge
legenheid gebruik hebben gemaakt, de stroomspanning in de te herbouwen wijken op
'220 Volt te brengen.
Voor zover ons bekend, zijn de gemeenten 1s-GravenhageUtrecht en Maastricht
bezig de spanning in hun stroomgebied te uniformeren. De gemeente Nijmegen heeft
reeds in 1942 tot spanningswijziging besloten. Sedert midden 1954 wordt in deze ge
meente nog uitsluitend stroom onder 220 Volt spanning geleverd.
De methode van ombouw, die in de verschillende gemeenten wordt gevolgd, is
niet gelijk. Dit is ook wel begrijpelijk, omdat de omstandigheden, waaronder moet
worden omgebouwd, en het aantal aansluitingen onderling grote afwijkingen vertonen.
In Maastricht wordt het zogenaamde uitsterfsysteem toegepast. Bij verhuizingen
en bij geheel nieuwe installaties of bij belangrijke uitbreidingen van bestaande
installaties wordt alleen stroom onder 220 Volt spanning geleverd. Voor de omscha
keling wordt gebruik gemaakt van de bestaande driefase-aansluiting of van de plaat
sing van een zogenaamde verhuistransforraator voor de meter. Indien voor een bepaal
de wijk, in verband met de opstelling van het aantal transformatoren, het bedrijfs
economisch voordeliger is stroom te leveren van 220 Volt, wordt tot omschakeling
van de kabel overgegaan. De verbruikers, die voordien lage spanning hadden, betalen
voor nieuwe 220 Volt.-lampen bij het elektriciteitsbedrijf de helft van de officiële
verkoopprijs 20"Jo. De apparatuur wordt op kosten van het bedrijf gewijzigd.
"In"
