- 3 - Hoofdstuk II. CONSTRUCTIE EN WERK IMG VAN EEN KOOKBRANDER. OMBOUW VAN EEN KOOKBRANDER. ÜP AARDGAS. Mogen wij beginnen met enige begrippen nader te beschrijven, die voor de toepas sing van gas belangrijk zijn. a. De calorische waarde van een gas is de warmte, die 1 m3 gas bij verbranding ontwikkelt. Eenheid: kilocalorie per m3, kcal/m3. b. De gasdichtheid, feitelijk de relatieve gasdichtheid ten opzichte van lucht. Dit is de verhouding van het gewicht van een m3 gas en 1 m3 lucht bij dezelfde druk en temperatuur. c. Het Wobbegetal, een rekeneenheid n.l. de calorische waarde gedeeld door de wortel uit de gasdichtheid W C vT De hierna te noemen onderdelen kunt U afgebeeld vinden op tekening 4586125. Hierop zijn kookbranders voor stadsgas en voor aardgas afgebeeld. Zo als op technische tekeningen meer gedaan wordt, is de brander gedeeltelijk in doorsnede, gedeeltelijk in aanzicht getekend. De afscheiding hiertussen is een kromme lijn. Eerst willen wij een misverstand uit de weg ruimen. De hogere calorische waarde van aardgas zal er in geen geval toe voeren, dat het koken sneller gaat. Immers een gaskooktoestel heeft een brander, die gebouwd is om een zeker aantal calorieën warmte te leveren. Gebruikt men gas van een hogere calorische waarde, dan moet men de inspuiter zoveel verkleinen, dat het geleverde aantal calorieën weer gelijk wordt, aan hetgeen de brander bij stadsgas leverde. Het is al moeilijk genoeg dit resultaat te bereiken 1 Voor een goede verbranding van het gas, is het bij kooktoestellen ge wenst, dat het gas vóór de verbranding reeds een gedeelte van de verbrandings lucht toebedeeld krijgt. Een krijgt dan de gewone blauwe vlam. Het is zeer goed mogelijk gas te verbranden zonder er eerst lucht aan toe te voegen. Men krijgt dan een witte vlam, die wel de volle verbrandingswarm- te levert, maar doordat zij bij gelijke hoeveelheid te verbranden gas veel gro ter ic, is de hitte minder intensief (lagere temperatuur). Voor koken is de vlam dan te groot, zij slaat om de pan heen en de warmte komt niet volledig tot haar recht. Bovendien mag een witte vlam de panbodem niet raken, omdat dan roetvorming en onvolledige verbranding zou optreden. Onvolledige verbranding geeft kooloxyde houdende afgassen, ook bij aardgas, dat op zich zelf vrij van kooloxyde is. Daar kooloxyde zeer giftig is, moet onvolledige verbranding ab soluut ontoelaatbaar geacht worden. Onvolledig verbrande benzine in een auto motor geeft de hevig giftige autoafgassen en onvolledige verbranding in een kachel de giftige "kolendamp", die beide reeds zoveel dodelijke ongevallen ver oorzaakt hebben. Een kookbrander is daarom altijd zo ingericht, dat eerst het gas met lucht gemengd wordt, doordat een straal gas, die uit de inspuiter stroomt, de omringende lucht meeneemt naar de mengbuis. Dit principe is uitgevonden door Bunsen, waardoor men wel van een Bunsenvlam spreekt, als men een blauwe vlam bedoelt. De tegenwoordige kookbrander is in hoofdzaak nog gëLijk aan de kook brander uitgevonden door Wobbe, alleen is hij begrijpelijkerwijze in de laatste dertig jaar sterk verbeterd. Van de mengbuis komt het gas in het branderplaatje, vanwaar het meestal door de uitstroomgaatjes naar buiten treedt en in de bui tenlucht verbrandt. De lucht in de mengbuis is meestal onvoldoende voor de ver branding, maar bij de vrij krachtige uit stroming kemt het gas verder goed met secundaire lucht in aanraking, waarbij de turbulentie van de snelle gasstroom de menging bevordert, waardoor de totaal benodigde hoeveelheid lucht het gas bereikt en volledige verbranding mogelijk is. Een turbulente stroming is een stroming waarbij de gasdeeltjes zich niet evenwijdig met de hoofdrichting van de stroom bewegen. Grote snelheid bevordert de turbulentie. Een langzame gas stroom is laminair; dan bewegen de gasdeeltjes zich evenwijdig met de hoofd richting van de stroom. Een snelle uitstroming uit de uitstroomopeningen is dus bevorderlijk voor een goede volledige verbranding. Nu komt bij aardgas echter een moeilijkheid om de hoek kijken: de verbrandingssnelheid van aardgas is zo klein, dat zij overtroffen wordt door de

Historisch Centrum Leeuwarden

Raadsverslagen van de gemeente Leeuwarden, 1865-2007 (Bijlagen) | 1958 | | pagina 139