- 2 -
wachttijd van één tot twee jaar rekening te worden gehouden.
Op al deze factoren, die ieder voor zich een vertragend element kun
nen vormen, kan het gemeentebestuur slechts in beperkte mate invloed uit
oefenen. Het is daarom des te meer van belang, dat het verdere deel van d
procedure, te weten het voorbereiden, ontwerpen en uitvoeren van de plan
nen, zoveel mogelijk wordt bespoedigd. Haar ons oordeel zijn er inderdaad
belangrijke mogelijkheden om door het brengen van eenheid, rationalisatie
coördinatie en continuïteit in de scholenbouw, een versnelling in proce
dure en uitvoering tot stand te brengen. Wij menen dit als volgt te kun
nen toelichten.
Indien, zoals in de onderhavige situatie het geval is, vaststaat dat
binnen een bepaald tijdsbestek een belangrijk aantal scholen van een be
paald type moet worden gebouwd, kan het grote voordelen bieden, wanneer
in de plannen hiervoor een zekere eenheid wordt gebracht. Dit behoeft nog
niet tot volkomen eenvormigheid te leiden maar wel zou moeten worden
uitgegaan van een bepaald grondtype schoolgebouw, dat dan zo nodig aan
een bepaalde situatie kan worden aangepast. Hierdoor zou niet slechts het
voorbereiden en ontwerpen van de plannen aanzienlijk kunnen worden be
spoedigd, maar ook de beoordeling door de verschillende instanties zou
stellig vlotter verlopen. Bovendien zou een dergelijk, meermalen te reali
seren plan, in opzet en uitvoering zeer rationeel kunnen zijn. Door voor
bereiding en uitvoering van de verschillende projecten zoveel mogelijk te
coördineren zullen in verschillende opzichten besparingen mogelijk zijn.
Tenslotte zal ook de continuïteit, die op deze wijze in de bouw van scho
len kan worden bereikt, een kostenbesparend effect kunnen hebben, mede
omdat de bouw van scholen op deze wijze voor de aannemers aan aantrekke
lijkheid zou kunnen winnen.
De hier genoemde factoren met een bespoedigend tn kostenbesparend
effect zullen slechts volledig tot hun recht kunnen komen, wanneer aan
de plannen een zo breed mogelijke opzet wordt gegeven. Dit wil zeggen,
dat hierbij zowel het bijzonder als het openbaar gewoon lager- en kleu
teronderwijs zouden moeten worden betrokken.
Aangezien naar onze mening een opzet als hier geschetst zeer in het
belang van de scholenbouw zou zijn en het waarschijnlijk alleen op deze
wijze mogelijk zal zijn de totstandkoming van schoolgebouwen enigermate
gelijke tred te doen houden met de woningbouw, hebben wij onderzocht
\-.rel'ke mogelijkheden er zijn om een en ander te verwezenlijken. Wij hebben
daartoe overleg gepleegd zowel met de betrokken onderwijsinspecties als ffi
het departement en de belanghebbende schoolbesturen. Hierbij bleek, dat
zowel de Inspectrice van het kleuteronderwijs als de Inspecteur van het
lager onderwijs, zeer geporteerd waren voor de beoogde werkwijze en dat
zij volledig bereid waren hieraan hunnerzijds alle steun te verlenen.
Ook ten departemente van Onderwijs, Kunsten en Wetenschappen bleek men
niet ongenegen tot het verlenen van medewerking, al kon men van die zijde
in dit stadium nog geen enkele toezegging doen inzake het tijdig ver
strekken van de nodige urgentieverklaringen en rijksgoedkeuringen.
Het overleg met de schoolbesturen heeft zich uitgestrekt tot die
besturen, waarvan mag worden aangenomen, dat zij één of meer scholen in
het Ielan zullen gaan exploiteren, te weten de Vereniging voor Christe
lijk Schoolonderwijs, de Rooms-Katholieke Schoolvereniging, de Nederland:
Hervormde Schoolvereniging, de Gereformeerde Schoolvereniging, de Ver
eniging voor Christelijk kleuteronderwijs en de Stic iting R.K. kleuter
school Leeuwarden-V/est. Dit overleg heeft geruime tijd gevergd. Uiteinde-»
lijk is echter overeenstemming bereikt op basis van ie volgende punten.
1. Alle scholen voor gewoon lager- en kleuteronderwijs in het lelan zul
len worden gebouwd door de Gemeente.-
2. De bouw zal plaatsvinden volgens een door de dienst der Openbare Werx
ontworpen plan voor een 6-klassige lagere school en een 3 of 4 klas-
sige kleuterschool, een en an Ier zo nodig enigermate aangepast aan
een bepaalde situatie.
- 3 -
3. De directie en het toezicht over de bouw zullen berusten bij de dienst
der Openbare Werken.
4. De aan de Gemeente of aan schoolbesturen verstrekte, maar nog niet ge
bruikte urgentieverklaringen zullen voor de verwezenlijking van dit
plan worden aangewend.
5« Ten behoeve van de in het lelan gevormde openbare- en bijzondere scho
len zullen, naar evenredigheid van de omvang van deze scholen, lokalen
van de gestichte schoolgebouwen beschikbaar worden gesteld. Zodra een
school tot volledige omvang (6 klassen g.l.o. en 3 of 4 klassen k.o.)
is uitgegroeid, zal zo spoedig mogelijk een volledig gebouw blijvend
worden toegewezen.
6. In eerste aanleg zal, voorzover het gewoon lager onderwijs betreft,
worden overgegaan tot oprichting van twee openbare scholen, twee scho
len van de Vereniging voor Christelijk Schoolonderwijs en één school
van elk der drie andere verenigingen; voorzover het kleuteronderwijs
aangaat zal in eerste aanleg worden volstaan met oprichting van twee
openbare scholen en één school voor elk der beide bijzondere school
organisaties. De oprichting van meer scholen zal kunnen plaatsvinden
naar gelang de behoefte hieraan ontstaat.
Wij merken hierbij op, dat door de besturen van de Rooms-Katholieke
Schoolvereniging en de Stichting R.K. kleuterschool Leeuwarden-V/est met
betrekking tot het vorenstaande nog een voorbehoud is gemaakt. De functi
onele binding, welke bij de door hen vertegenwoordigde richting vaak
bestaat tussen school en kerk, kan het wenselijk maken hiermee bij de
stichting van deze gebouwen rekening te houden. Met het oog hierop wensen
deze besturen zich dan ook hun standpunt ten opzichte van de vraag, of
zij voor hun scholen zonder meer van het door de dienst der Openbare
Werken ontworpen plan gebruik kunnen maken nog voor te behouden.
Indien Uw Raad zich met de hiervoor geschetste opzet kan verenigen,
ware thans in de eerste plaats een besluit te nemen tot het stichten van
twee openbare scholen voor gewoon lager onderwijs en twee openbare kleu
terscholen op nader aan te wijzen plaatsen in het uitbreidingsplan lelan.
Dit besluit is aan de goedkeuring van Gedeputeerde Staten onderworpen.
Voorts dient Uw Raad een beslissing te nemen ten aanzien van de in
middels door de verschillende schoolbesturen ingediende verzoeken om
medewerking voor de stichting van de bovengenoemde aantallen scholen in
het lelan. Deze medewerking is gevraagd in die vorm, dat de gewenste voor
ziening, i.e. dus de stichting van een schoolgebouw, door de Gemeente tot
stand zal worden gebracht. Dit schept voor de Gemeente dus ook formeel de
mogelijkheid om zelf rechtstreeks de bouw van deze bijzondere scholen ter
hand te nemen.
Ten aanzien van de ingediende verzoeken om medewerking merken wij
nog op, dat hierbij niet zijn overgelegd van de handtekeningen van ouders
voorziene lijsten met de namen van kinderen, die de op te richten scholen
zullen bezoeken. Weliswaar eisen de Lager-onderwijswet 1920 en de Kleuter
onderwijswet, dat bij aanvragen om schoolstichting een verklaring wordt
overgelegd, waaruit blijkt, dat de te stichten school door een bepaald
minimumaantal leerlingen zal worden bezocht, maar blijkens de terzake
bestaande jurisprudentie behoeft een zodanige verklaring niet in alle ge
vallen een van de handtekeningen der ouders voorzien stuk te zijn. In
bepaalde gevallen kan ook met een verklaring van het schoolbestuur ge
noegen worden genomen.
Wij menen, dat er in de onderhavige situatie alle aanleiding is om
van de schoolbesturen geen zgn. ouderverklaring te vragen. Het zou be
paald niet in het belang van de tijdige totstandkoming van schoolgebouwen
zijn, wanneer de schoolbesturen pas medewerking voor stichting van scho
len in een nieuwe stadswijk zouden kunnen vragen, wanneer zij een lijst
met namen van kinderen uit deze wijk kunnen overleggen. Bovendien mag op
grond van de thans bekende gegevens omtrent het lelan en op grond van de
thans bestaande verhouding tussen de aantallen leerlingen van de scholen
van de verschillende richtingen, onzes inziens zonder meer worden aange-
