- 9 -
1e. Grond, ivaarop scholen voor kleuteronderwijs, gewoon
lager onderwijs, voortgezet gewoon lager onderwijs, uitgebreid
lager onderwijs en buitengewoon lager onderwijs door instel
lingen voor bijzonder onderwijs worden gesticht, moet ingevolge
de Y/et aan die instellingen in eigendom worden overgedragen.
Zodra de instelling heeft opgehouden het gebouw overeenkomstig
zijn bestemming tè gebruiken gaat hot echter, eveneens inge
volge de Vet, met de grond van rechtswege weer in eigendom
aan de gemeente over.
2e. Vroeger werd grond, waarop een woningbouwcorporatie
een complex woningwetwoningen ging stichten, in onze gemeen
te in erfpacht uitgegeven. Later is hiervan om financiële
redenen afgestapt. Bij uitgifte in erfpacht was het namelijk
niet mogelijk een rijksbijdrage in de kosten van afschrijving
van de grond (in 75 jaar) te verkrijgen, waardoor de positie
van de corporatie- en daarmee ook van de gemeente - in ongun
stige zin afweek van die, waarin een dergelijke instelling -
en daarmee de financierende gemeente - in het algemeen ver
keerden. Bovendien mag worden verwacht, dat de verkrijging
van een saneringsrijp complex woningwetwoningen door de gemeen
te, in verband net do bijzondere relatie van gemeente en cor
poratie en met het oog op de doelstelling van deze in het
belang van de volkshuisvesting werkzame instelling, als regel
gemakkelijker en tegen redelijker voorwaarden kan geschieden
dan in geval van eigendom van particulieren.
3e. Het heeft na de laatste wereldoorlog lang geduurd
voordat een institutionele belegger belangstelling toonde voor
woningbouw op enigszins grote schaal in onze gemeente, ondanks
de vele moeite, die ons Collego zich getroostte om interesse
hiervoor te wekken. Het behoeft geen betoog, dat, toen een
zodanige belegger aanzienlijke bedragen wilde bestemmen voor
do financiering van een groot woningcomplex, mits de gemeente
do grond in eigendom zou afstaan, het belang van de volkshuis
vesting hier moest prevaleren boven de belangen, welke het
erfpachtstelsel dient. Be bovenbedoelde meerderheid verleende
dan ook mot terzijdestelling van haar voorkeur voor dat stelsel
haar medewerking aan de verwezenlijking van de zich voordoen
de mogelijkheid. Ook in andere gevallen hoeft zij zich door
de zelfde overwegingen laten leiden. Zo meende zij ook - zij
het enigszins contre coour - mede te moeten werken aan eigen
domsoverdracht van bungalowterreinen etc. teneinde te voor
komen, dat gegadigden zich elders zouden vestigen.
4e. Be zoeven bedoelde meerderheid heeft eveneens om voor
de hand liggende redenen gemeend aan gegadigden voor industrie
terrein de keus te moeten laten tussen koop on verkrijging in
erfpacht. Zij zou het uiteraard niet verantwoord achten indien
het industrialisatiestrevon, dat voor de toekomst van Leeuwar
den van het grootste belang is, nadelig zou worden beïnvloed
door het star vasthouden aan het erfpachtstelsel.
Zij realiseert zich, dat aan verschillende van deze
afwijkingen van de algemene gedragslijn nadelen zijn verbonden,
doch die heeft zij in deze gevallen menen te moeten accepteren.
Alvorens aan deze afwijkingen bepaalde consequenties te
verbinden, dient men echter goed de proporties in het oog te
vatten, waarin die afwijkingen tot het algemeen geldende pa
troon staan. Tot voor enige jaren b.v. had de gemeente immers
geen enkel terrein voor particuliere woningbouw verkocht. Wel
had zij echter toen reeds enige duizenden percelen grond in
erfpacht uitgegeven. Tot 1958 kon men dus in elk geval niet
stellen, dat de Gemeente do ene particuliere adspirant-bouwer
anders behandelde dan do andere. Het argument, dat een gelijke
- 10 -
rechtsbedeling moet meebrengen, dat do Gemeente zich nu ook
bereid verklaart de in erfpacht uitgegeven percelen te verkopen,
is derhalve zwak. Begene, die voor 1958 oen bouwterrein van de
gemeente wenste, werd gelijk behandeld als ieder ander, die in
de laatste decenia zich tot de gemeente om een bouwterrein
had gewond.
Pas sedert 27 augustus 1958 is voor wat bungalowterreinen be
treft de keus tussen koop en verkrijging in erfpacht mogelijk
gemaakt. In totaal heeft üw Raad tot nu toe ten aanzien van enige
tientallen bungalowterreinen tot uitgifte op die basis besloten.
Wil men een vergelijking tussen de zogenaamde gevallen van rechts
ongelijkheid maken, dan kan men tegenover een aantal duizenden
gevallen, dat een "eigenaar"/bowoner een pand op erfpachts-
grond heeft zonder dat de mogelijkheid van koop van die grond
hoeft bestaan, slechts enkele tientallen gevallen stellen, dat
de gemeente aan oen toekomstige eigenaar/bewoner de keus heeft
gelaten tussen verwerving van de grond in eigendom of in erf
pacht
Baar komt nog bij, dat de actieve grondpolitiek van de
gemeente zich eerst na de oorlog over nagenoeg de gehele linie
heeft uitgestrekt.Baarvóór bestond voor een adspirant-bouwer
de keus tussen verkrijging van een bouwterrein van de gemeente
in erfpacht en aankoop van een dergelijk terrein van een par
ticulier. Het feit, dat de Gemeente aanvankelijk slechts een
deel van de bouwgrond in exploitatie nam en daardoor nog een
groot aantal percelen in eigendom van particulieren is, kan
naar de mening van de meerderheid van ons College uiteraard
geen motief zijn om aan erfpachters een recht van koop te geven.
I.Ien zal de vruchten van het erfpachtstelsel eerst in volle
omvang plukken nadat dit in het algemeen gedurende vele tien
tallen jaren is gehanteerd, n.l. wanneer do complexen tegen
woordig in particuliere handen zijnde panden ook eenmaal voor
vervanging in aanmerking zijn gekomen en de Gemeente door haar
actieve grondpolitiek ook do eigendom van do ondergrond daar
van zal hebben verkregen. Hier is een beleid op zeer lang zicht
vereist
Be gestelde ongelijke behandeling van gelijke gevallen zou
overigens alleen nog maar kunnen worden volgehouden voorzover
betreft degenen, die zelf op erfpachtsgrond een woning hebben
gebouwd. Zij kan niet worden geponeerd met betrekking tot hen,
die een op erfpachtsgrond staande -woning hebben "gekocht".
Hot behoeft geen betoog, dat deze laatste categorie geleidelijk
aan zeer omvangrijk is geworden in vergelijking met de eerste.
IIu er nog vele niet op in erfpacht uitgegeven gemeentegrond
staande panden in onze gemeente zijn, kan men bovendien de vraag
opwerpen, of de "kopers" van woningen op erfpachtsgrond ook
niet evenzeer de mogelijkheid hadden een pand op eigen grond
te kopen. In elk geval ziet de meerderheid van ons College geen
enkele billijkheidsgrond, waaraan deze categorie aanspraken op
koop van hun erfpachtsgrond zouden kunnen ontlenen. Zij atten
deert er in d.it verband nog eens op, dat de erfpachter bij het
verstrijken van de crfpachtstermijn de waarde van de opstal ver
goed krijgt en dus dientengevolge niet ongetroost wordt wegge
zonden.
Be hieraan hot woord zijnde meerderheid herhaalt nog eens,
dat de beweerde rechtsongelijkheid slechts in zeer geringe
omvang en dan ook nog alleen maar voor wat do uitgifte van
grond gedurende de laatste jaren betreft staande zou kunnen
worden gehouden.
