-4-
uit een recent onderzoek van het E.T.I.F., dat de inwoners van andere plaatsen
in heel Friesland voor de aanschaf van duurzame verbruiksgoederen in belang
rijke mate op Leeuwarden zijn georiënteerd.
Naast verzorgingscentrum is de plaats een belangrijk centrum van werkge
legenheid: vele beroepsbeoefenaren uit andere gemeenten werken in Leeuwarden.
In dit verband moge worden gewezen op enige passages, die Gedeputeerde Staten
van Friesland hebben opgenomen in de reeds eerder genoemde in april van dit
jaar verschenen structuurschets voor Friesland en die als volgt luiden:
- In de structuurschets is voor wat de verzorging van de bevolking betreft ge
kozen voor een hiërarchisch opgebouwd kernenpatroon, bestaande uit één ge
westelijk centrum (Leeuwarden) en voorts uit regionale, sub-regionale en
lokale centra;
- He stimulering van de werkgelegenheid dient primair te worden bevorderd in
het bestaande industrialisatiekernenpatroon, waarbij een bijzonder accent
wordt toegekend aan de provinciale hoofdstad, vervolgens aan Drachten,
Heerenveen en Sneek en tenslotte aan Harlingen en Dokkum.
Werkgelegenheid
In de werkgelegenheid in Leeuwarden heeft zich, in ieder geval in kwanti
tatief opzicht, gedurende de jaren zestig een verbetering voorgedaan: het aan
tal arbeidsplaatsen dat tussen 1947 i960 met ca. J000 wa,s gestegen, nam in
de veel kortere periode tussen i960 en 1968 met naar schatting 4500 toe. Aange
nomen mag worden dat de werkgelegenheid nadien, o.a. als gevolg van de vestiging
van een girokantoor, nog iets is toegenomen. Beroepsbeoefenaren uit omliggende
gemeenten hebben mede van de gestegen werkgelegenheid geprofiteerd; het pendel
saldo nam ^oe van ca. 1.200 in 1947 tot ca. 4*400 in i960 en naar schatting 3.CO
in 1972. In tegenstelling tot de toeneming der werkgelegenheid was de bevolkings
groei in de periode i960 - 1968 geringer dan in de jaren 1947 - i960, n.l. res°.
ca. 5.000 en ca. 7.000. De laatste jaren neemt de bevolking van Leeuwarden zelfs
Uitgaande van het, na voltooiing van de eerste fase van het structuurpla.n
mogelijke, inwonertal van 116.000 :\?erd de beroepsbevolking van Leeuwarden ge
raamd op ca. 39.000. Gezien de hiervoor geschetste werkfunctie van Leeuwarden
en de in vriesland te verwachten bevolkingsgroei werd rekening gehouden met
een pendelsaldo van 8.5OO, zodat de totale werkgelegenheid in Leeuwarden onge
veer 47.300 zou bedragen. Aangenomen is, dat deze werkgelegenheid over de ver
schillende sectoren als volgt zal zijn verdeeld: landbouw ca. 500; nijverheid
ca. 21.000 en diensten ca. 25.500.
Het behoeft geen betoog dat deze en andere van het uitgangspunt van 116.000
inwoners afgeleide grootheden, zoals oppervlakten voor economische activiteiten,
voor woningbouw, onderwijs-, sport-, culturele en recreatieve voorzieningen,
slechts konden worden benaderd vanuit de ten tijde van de samenstelling van het
structuurplan bekende tendenties. Gezien de veranderingen die zich voltrekken
- bijv.in de bruto terrein coëfficiënt voor industriële activiteiten, de klas-
segrootte van scholen, de consumentengemiddelden per verkoopplaats en het aan
tal inwoners per woning dragen deze grootheden in een op de lange termijn
gericht structuurplan een zeer globaal karakter.
Gedetailleerde uitwerkingen komen eerst aan de orde en zijn reëel mogelijk in
een bestemmingsplan.
Wonen.
Met betrekking tot het wonen merken wij het volgende op. De laatste jaren
is in Leeuwarden vrij veel hoogbouw verrezen. Het duidelijkste voorbeeld daar
van is het Nijlfin met een percentage van 84. Overal elders in de stad ligt dat
percentage aanzienlijk lager. In Bilgaard is bijvoorbeeld 60$ hoogbouw.
5
Uit landelijke onderzoekingen is echter gebleken, dat veruit het grootste
doel van de bevolking van Nederland de voorkeur geeft aan het eengezinshuis
boven de etagewoning. Ons college is van mening, dat bij alle nieuwe bestemmings
plannen daar ook terdege rekening mee zal moeten worden gehouden. Volgens., de
huidige inzichten zou het percentage hoge en middelhoge bouw voortaan niet
mogen stijgen boven dat voor de hele stad, anno 1970. Dit houdt in, dat bij
do nieuwbouwplannen tenminste 73$ uit laagbouw en niet meer dan 27$ uit hoog
bouw zal mogen bestaan. Het hoge percentage laagbouw is zowel in de plannon
voor het Aldl&n als het Westeinde haalbaar gebleken. Ook in Camminghaburen
zal straks met dit percentage moeten worden gewerkt. Rekening houdend met ver
vangende woningbouw voor huizen die niet meer aan de eisen voldoen, zullen er
naar verwachting in de nieuwe stadsdelen en de dorpen van Leeuwarden ongeveer
11.250 woningen worden gebouwd om de eerste fase te kunnen realiseren.
Onderstaande tabel geeft aan, hoe deze woningen over de verschillende
stadsdelen zijn gespreid en waarvoor de bestemmingsplannen reeds in bewerking
of in voorbereiding zijn.
Capaciteit bestemmingsplannen 1973 - 1985, zoals dit in de nota is opgenomen:
Geschatte
uitvoering
tot 1973
tot 1975
tot 1977
tot 1979
tot 1976
tot 1980
tot 1983
tot 1985
Plangebied
lekkumerend-oost
AldlSn-west
Aldlfin-oost
Go ut urn
Westeinde
Le kleum
Virdum
Camminghaburen
Geschat aantal
woningen
560
800
1550
390
1500
300
650
5500
Gezien de huidige bevolkingsontwikkeling zullen de geschatte aantallen
woningen ongetwijfeld op een later tijdstip worden gerealiseerd dan aanvanke
lijk werd gedacht.
Werkgebied en
Als ruimtereservering voor de industriële sector (secundaire sector) is
door Uw Raad bij besluit dd. 31 augustus 1970 nr. 12395 het bestemmingsplan
Industriegebied Hemrik vastgesteld. In dit gebied is voldoende ruimte aanwe
zig om de benodigde industriële expansie voor een stad met 116.000 inwoners
op te vangen. Voor de tertiaire sector (kantoren, dienstverlening e.d.) wordt
ruimte gereserveerd in de bestemmingsplannen, welke aansluiten op de binnen
stad, mede gelet op de binding met die binnenstad.
Recreatie
Algemeen wordt aangenomen, dat de stedeling van 1985 meer vrije tijd
zal hebben dan nu. De behoefte aan recreatie zal ook voor de huidige Leeuwar
der bevolking, ongetwijfeld toenemen. In verband hiermede zijn en worden dan
ook de volgende omvangrijke plannen ontwikkeld:
a. Een groot gedeelte van het "Groene Sterplan" zal verwezenlijkt zijn als
de eerste fase van het structuurplan is gerealiseerd.
b. Het recreatiegebied Kalverdijkje tussen Heechterp en Camminghaburen bevat
zo'n 55 ba sportvelden en speelvelden.
c. Een recreatieve zöne van zo'n 45 ha ten noorden van Bilgaard.
